Dante Alighieri/ “Rruga për në parajsë fillon në ferr”

Arte

Gazeta Express

14/09/2022 13:30

Më 14 shtator 1321 u nda nga jeta në Rovena të Italisë Dante Aligheri, një nga personalitetet më të shquara të letërsisë italiane dhe botërore.

Dante Alighieri u lind në Firence, Itali, në vitin 1265. Poezia e tij e hershme ndjek traditën e poezisë romantike e cila u trashëgua prej Provençalëve te poetët italianë, si Guido Cavalcanti, miku dhe mentori i Dantes. Vepra e parë madhore e Dantes është Vita Nuova (1293-1294). Kjo sekuencë lirikash, sonetesh dhe prozash përshkruan dashurinë e tij, së pari tokësore e më pas shpirtërore, për Beatricen, të cilën e kishte parë që kur ishte nëntë vjeç e që ndërroi jetë kur Dante ishte 25 vjeç. Dante u martua rreth vitit 1285, shërbeu në ushtrinë e Firences dhe u ngjit në pozicionin e udhë- heqësit në politikën e hidhur fraksioniste të qytet-shtetit. Si një nga magjistratët e qytetit, iu duk e nevojshme të dëbonte udhëheqësit e të ashtuquajturit fraksioni i “Zi” dhe mikun i tij Cavalcanti i cili, ashtu si Dante, ishte një i “Bardhë” i spikatur. Por, pasi të Zinjtë morën kontrollin e Firences në vitin 1301, ai u gjykua në mungesë dhe u dëbua nga qyteti, përndryshe do të vritej. Nuk u kthye më kurrë në Firence. Pak dimë për jetën e tij në dëbim. Thuhet se studioi në Paris, megjithatë, nëse kjo është e vërtetë, ai u kthye në Itali, sepse vitet e fundit të jetës i kaloi në Verona dhe Ravena. Kur ishte në dëbim, shkroi Convivio-n, një lloj konspekti poetik i filozofisë së mesjetës, si dhe një traktat politik, Monarchia. E nisi Komedinë (e cila më vonë u quajt Komedia hyjnore) rreth viteve 1307-1308. Gjatë një misioni diplomatik në Venecia në vitin 1321 Dante u sëmur dhe u kthye në Ravena, ku ndërroi jetë.

Thënie të autorit:

“Vendet më të nxehta në ferr janë të rezervuara për ata që, në kohë krize të mëdha morale, ruajnë neutralitetin e tyre.”

“Rruga për në parajsë fillon në ferr.”

“Sa më shumë një gjë të jetë e përsosur, aq më shumë ndjen kënaqësi dhe dhimbje.”

“Djalli nuk është aq i zi sa është pikturuar.”

“Dashuria insiston që të dashurit të kthehen”

“Nuk ka pikëllim më të madh sesa të kujtosh lumturinë në kohë mjerimi”

“Natyra është arti i Zotit.”

/Gazeta Express