Poezia e javës/ Li Po: I rëndë është Udhëtimi

Arte

Gazeta Express

26/04/2024 16:16

Li Bai, i njohur në Perëndim më shumë si Li Po (19 maj 701 – 30 nëntor 762), poet kinez, konsiderohet ndëri më të mëdhenjtë e dinastisë Tang, bashkë me Tu Fu-në dhe Bai Juyi-n, e po ashtu edhe të tërë letërsisë kneze

I RËNDË ËSHTË UDHËTIMI

Nga Li Po

Enë të arta të verës së mirë,

një mijë galloni

Pjata nefriti të ushqimeve të rralla,

që kushtojnë më shumë se njëmijë,

I ul shkopinjtë e mi poshtë,

nuk mund të banketoj më,

Nxjerr shpatën time dhe shikoj

rreptë përreth meje:

Akulli nuk më lejon të kapërcej

Lumin e Verdhë,

Borërat nga qielli stër të ngjitem

në Bjeshkën T’ai-hang.

Në paqe marr një kthesë

te një përrua,

pa një pa dy gjendem në një varkë

por duke lundruar me diellin në sy…

(I rëndë është Udhëtimi,

I rëndë është Udhëtimi,

Me shumë kthesa,

e tash ku jam unë?)

Kur një erë e lehtë thyen valët,

duke sjellë mot të mbarë

shtroj një re për lundrim,

dhe kapërcej oqeanin e kaltër!

***

Udhëtimi në titull dhe në vargjet e strofës së pestë është Udhëtimi i Jetës. Titulli, ca nga hollësitë dhe një pjesë e mirë e shpirtit të poezive të Li Po-së (në tri pjesë, nga të cilat kjo, shpesh e marr si poezi në vete, është e para), rrjedhin të gjitha nga këngë të vjetra, por posaçërisht nga një poezi e vonë e gjatë e Pao Chao-s (421-63 e.s.). Pao Chao ishte një prej poetëve të preferuar të Li Po-së; ndërsa Tu Fu e kishte krahasuar me të në një prej poezive të tij; po ashtu ishte një pararendës i rëndësishëm një pjese të mirë të poezisë T’ang, veçanërisht në zhvillimin e metrit shtatë-fjalësh si formë për kompozime serioze. Poezia e tij është një prej mendimeve melankolike e ditëve më të lume të Perandorisë, e ambicieve të tij të parritura dhe me gjasë e një martese të dështuar (sado që edhe kjo, po ashtu, mund të jetë një simbolizëm politik), përzier me harenë provokatore. Në tërësinë e saj edhe poezia e Li Po-së (ca sosh tashmë na duken njëmend të errëta), në njëfarë mënyre është e ngjashme me të; por prologu i tij është më i paharrueshëm, si një prej shprehjeve më të qarta të mospërfilljes së ambicieve tokësore (shumica e shohin ‘të nxirresh në gjyq’ si një prej domethënieve të ‘duke lundruar me diellin në sy’) dhe doktrinës së tij të arratisjes përmes imagjinatës. Në të njëjtën kohë, i gjithë prologu duket se ka diçka nga vetë forma e Lumit të Verdhë; lumit, siç shpesh besohet, që simbolizon rrjedhën e jetës së njeriut.

/Marrë nga Li Po and Tu Fu, “Poems”, (Selected and translated by Arthur Cooper), Penguin Books Ltd, 2013

/Përkthimi: Gazeta Express