Avioni supersonik i njohur edhe si ‘i biri i Concorde’-it’ arrin një rekord të ri shpejtësie

AutoTech

Gazeta Express

14/11/2024 21:00

Avioni testues supersonik XB-1 theu rekordin e tij të shpejtësisë të martën, duke fluturuar me një shpejtësi prej Mach 0.82 ose 499 nyje (575 milje në orë apo 925 km në orë) në ajër.

Ky moment historik, i arritur mbi shkretëtirën Majave të Kalifornisë, shënon pikën më të afërt që avioni demonstrues supersonik i Boom Technology është përpjekur të udhëtojë më shpejt se shpejtësia e zërit, Mach 1.

Përpjekjet e Boom-it me XB-1 premtojnë të sjellin njohuri teknike për avionin e ardhshëm të tyre për pasagjerë, Overture: një mjet Mach 1.7 i planifikuar për testime në vitin 2026. Në Mach 0.82, XB-1 mund të bëjë udhëtimin nga New York City në Londër për 6 orë — por, në Mach 1.7, Overture së shpejti do të përfundojë këtë udhëtim për vetëm 2.7 orë.

Gjithashtu, testi i së martës e çoi këtë avion të jashtëzakonshëm më lart se kurrë më parë. ‘XB-1 arriti një lartësi të re maksimale prej më shumë së 7 km më lart, duke i lejuar ekipit të kryejë një test përfundimtar të presionit të kabinës,’ theksoi Boom, ‘duke siguruar që është e sigurt të vazhdohet deri në 9 km— lartësia në të cilën XB-1 do të fluturojë kur të arrijë shpejtësi supersonike.’

Projekti i Boom është krahasuar me avionët e famshëm të pasagjerëve Concorde të shekullit të 20-të, të cilët fluturuan mbi Atlantik me shpejtësi Mach 2 nga 1973 deri në 2003. Boom ka siguruar publikun se, ashtu si Concorde, avioni i tyre supersonik do të thyejë barrierën e zërit dhe do të krijojë zhurmën e tij të fortë supersonike vetëm mbi oqeanin.

Kompania gjithashtu premtoi në vitin 2017 që fluturimet nga NYC në Londër do të kushtojnë rreth 5,000 dollarë për klient, në krahasim me çmimin e vjetër të Concorde që do të ishte 20,000 dollarë i përshtatur për inflacionin e sotëm.

United Airlines ka porositur 15 njësi të Overture dhe ka opsionin për 35 të tjera, sipas një komunikate për shtyp të Boom këtë korrik, me plane për të nisur flotën supersonike në vitin 2029. ‘Kam bërë shumë udhëtime biznesi rreth SHBA-së, që i përfundoj për një ditë — mund të kthehem për të parë fëmijët e mi atë mbrëmje,’ shpjegoi Mike Leskinen, nënkryetar i zhvillimit korporativ të United.

‘Kjo do të hapë të njëjtën mundësi për Evropën Perëndimore,’ tha Leskinen për gazetën The Orange County Register. Testet e fluturimit të së martës, të drejtuara nga pilot kryesor i Boom, Tristan ‘Geppetto’ Brandenburg, përfshinin gjithashtu testimin e një sistemi ‘stimuli të dridhjes’ (FES) në krahët e avionit.

Sistemi FES ndihmon për të siguruar që si avioni testues XB-1, ashtu edhe një ditë Overture, do të sillet në mënyrë të parashikueshme në ajër ndërsa avionët kalojnë nëpër shpejtësitë ‘transonike’, duke përballuar turbulencën dhe presionin e ajrit pranë barrierës së zërit.

‘Ekipi i XB-1 kreu teste të sistemit të dridhjes në shpejtësi më të larta se fluturimet e mëparshme,’ tha kompania, ‘duke arritur pikat e testimit në Mach 0.7, 0.75 dhe 0.8.’

Boom do të konkurrojë një ditë për pasagjerë me kompaninë ajrore të Teksasit, Venus Aerospace, e cila gjithashtu po punon për një avion hipersonik, të quajtur Stargazer.

Nëse merr miratimin për udhëtime komerciale, avioni i Venus me kosto prej 33 milionë dollarësh mund të përfundojë udhëtimin prej 3,459 miljesh nga Londra në New York për më pak se një orë, ose rreth tre herë më shpejt se Concorde (1,354 mph). Stargazer do të ishte madje pesë herë më i shpejtë se X-59 (937 mph), një avion i ardhshëm i NASA-s që është cilësuar gjithashtu si ‘Biri i Concorde’ nga disa vëzhgues.

Megjithatë, një nga inxhinierët kryesorë në projektin X-59 të NASA-s, Peter Coen, e ka kundërshtuar këtë pseudonim, duke thënë se avioni eksperimental është shumë më tepër se kaq. ‘X-59 nuk është, e përsëris, nuk është biri i Concorde, përveç formës së përgjithshme të krahut,’ tha Coen, menaxher i integrimit të misionit për misionin Quesst të NASA-s për DailyMail.com në janar të kaluar. X-59 do të jetë baza e provave të NASA-s për të hapur një epokë të re të fluturimeve supersonike, tha ai – transmeton GazetaExpress.

Qëllimet përfundimtare të NASA-s për avionin janë zhvillimi i fluturimit supersonik më të qetë, sjellja e kësaj teknologjie në avionët e pasagjerëve dhe shfuqizimi i ndalimit 50-vjeçar nga Administrata Federale e Aviacionit (FAA) për fluturimet supersonike mbi tokën amerikane, shpjegoi Coen.

X-59, i ndërtuar nga Lockheed Martin për 247.5 milionë dollarë, është avioni kryesor i misionit Quesst. ‘Karakteristikat në X-59 janë ato që do të shihni në një avion supersonik për pasagjerë në të ardhmen,’ tha inxhinieri. Këto përfshijnë krahë të modeluar, të kthyera prapa dhe të pozicionuar larg në pjesën e pasme të avionit; një bisht që krijon ngritje; dhe një motor të montuar lart mbi krahë.

Por për momentin: ‘X-59 është vetëm një demonstrues teknologjik që nuk do të largohet nga hapësira ajrore e SHBA-së,’ sipas Chris Combs, drejtor i programit të inxhinierisë aerohapësinore në Universitetin e Teksasit në San Antonio.

‘Nëse vërtetohet se është e mundur të fluturohet mbi tokë pa krijuar probleme me zhurmën në shpejtësi supersonike,’ shtoi Combs, ‘hapen shumë më shumë rrugë për një transportues të mundshëm, ndoshta duke e bërë të gjithë përpjekjen një sipërmarrje më lehtësisht të justifikueshme për biznes.’ /GazetaExpress/