Serbia si një Rusi e vogël

OP/ED

Gazeta Express

02/11/2022 8:27

Në çdo vend të Beogradit flitet gjuha ruse: dyqane, tregje, bare, rrugë – sepse që nga fillimi i agresionit rus kundër Ukrainës, në Serbi kanë ardhur 104.000 rusë dhe rreth 18.000 ukrainas.

Pronat e paluajtshme u reklamuan edhe në rusisht, tregu i të cilave reagoi menjëherë ndaj një numri kaq të madh të huajsh: çmimet e qirave u rritën me njëqind për qind, dhe apartamentet në shitje janë 50 për qind më të shtrenjta se vitin e kaluar. Sipas agjentëve të pasurive të paluajtshme, apartamentet janë gjithnjë e më pak, dhe kërkesa po rritet, njerëzit vijnë në agjenci me valixhe dhe kërkojnë të zhvendosen menjëherë në apartamente. Çmimi nuk ka rëndësi.

Një sfidë sigurie

Pavarësisht se blejnë apartamente, hapin kompani dhe shkollojnë fëmijët e tyre, një fluks i tillë i të huajve në një periudhë të shkurtër kohore shtron edhe pyetjen nëse ata janë në një farë mënyre një kërcënim për sigurinë e vendit: për shembull, ndoshta mes tyre ka punonjës të inteligjencës dhe nëse Serbia ka një mënyrë për të kontrolluar.

– Propagandistët rusë në Serbi me muaj e drejtuan gishtin nga Izraeli dhe propaganduan Operacionin Moisiu, sipas të cilit hebrenjtë duhej të vinin dhe të vendoseshin në Serbi, dhe e kundërta ndodhi me rusët në Serbi – kujton prof. Dr. Darko Trifunoviq nga Fakulteti i Sigurisë për Pobjeda.

Ai paralajmëron se fluksi i madh i rusëve në një periudhë të shkurtër kohore është një sfidë e madhe e sigurisë për Serbinë sepse nuk ka ditë që një grup i caktuar i qytetarëve rusë në Evropë të mos zbulohet dhe të identifikohet me shërbimin rus. – Kohët e fundit në Norvegji arrestuan një anëtar të GRU-së, një rus që erdhi me pasaportë false braziliane, ai ishte edhe në samitet e NATO-s – citon shembullin Trifunoviç dhe kujton se Shishmakov dhe Popov ishin në Beograd të papenguar dhe rekrutuan Singjeliqin për të vrarë presidentin e Malit e Zi.

– Pse nuk u arrestuan kur u filmuan, Patrushev zbarkoi në Beograd për t’i marrë me një avion special, kur nënkoloneli Kleban u arrestua dhe u dëbua, presidenti i Serbisë tha në parlament se ishin edhe pesë të tjerë por nuk e pamë arrestimin e tyre – përkujton Trifunoviq.

Duke theksuar se nuk është i befasuar nga numri i madh i rusëve në Serbi sepse shërbimet ruse në Serbi kanë vite që shtrembërojnë realitetin dhe kanë një rrjet të gjerë agjencish, pra një rrjet operativësh në terren, Trifunoviq thekson se interesat ruse janë identifikuar me interesat serbe, ndaj një pjesë e mediave në Serbi raportojnë se Ukraina sulmoi Rusinë.

– Është një luftë hibride që Rusia po bën kundër Serbisë, e cila bashkë me Malin e Zi është viktima më e madhe, dhe krerët e qeverive dhe individët që flasin për luftë hibride në Serbi nuk e dinë se çfarë është një luftë hibride.

Tre valë

Rusët erdhën në Serbi në tre valë: menjëherë pas pushtimit rus të Ukrainës në mars, vala e parë mbërriti, e dyta ishte në qershor dhe e treta dhe më e shumta në shtator, pasi u shpall mobilizimi në Rusi dhe vazhdon ende.

Në valën e parë menjëherë pas shpërthimit të luftës erdhën biznesmenët, ndër të cilët më së shumti IT që blenë apartamente, në qershor dhe korrik filluan të vijnë familje të tëra dhe nga shtatori erdhën kryesisht të rinj me fëmijë.

Radoš Gjuroviq, drejtor i Qendrës për Mbrojtjen dhe Ndihmën e Azilkërkuesve, tha se njerëzit që vijnë nga Rusia nuk kërkojnë azil në një numër të madh sepse përdorin mundësinë e qëndrimit pa viza për një periudhë tre mujore.

– Shumë janë të punësuar, disa hapin kompanitë e tyre, kështu që ata ende menaxhojnë me shpenzimet e tyre, por kjo është edhe një çështje se sa kohë është e mundur, prandaj duhet të mendohet për mbrojtjen e tyre – tha Gjuroviq. Ai vlerësoi gjithashtu se numri prej 104.000 rusë që kanë raportuar qëndrimin e tyre në Serbi mund të mos jetë real, sepse disa prej tyre ndërkohë kanë shkuar në vende të tjera dhe se vetëm policia kufitare e di gjendjen e vërtetë.

Sektori i IT

Nënshtetas rusë jetojnë kryesisht në zonat urbane: Beograd, Novi Sad, Nish dhe Kragujevac, ku hapin kompani që kryesisht merren me punë në IT.

Sipas të dhënave të disponueshme, që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës deri më 30 shtator, qytetarët rusë kanë regjistruar 2.091 kompani në Serbi që punësojnë rreth 25.000 njerëz dhe që merren kryesisht me punë në IT: programim kompjuterik, shërbime konsulence dhe agjenci reklamash. Vlerësohet se rreth gjashtë mijë rusë kanë marrë leje pune, dhe tre mijë e gjysmë persona kanë marrë qëndrim në Serbi në bazë të bashkimit me familjet e tyre dhe rreth dy mijë persona janë në proces të marrjes së lejeve të punës.

Përveç regjimit pa viza, rusët janë tërhequr nga Serbia edhe me vendimin e Qeverisë në Maj, sipas të cilit punëdhënësit që punësojnë punëtorë me arsim të lartë me pagë mbi 300.000 dinarë lirohen nga pagesa e një pjese të taksës. Sipas interpretimit të ekonomistëve, Qeveria synon me këtë vendim që të tërheqë ekspertë të IT-së dhe kompani nga Rusia, Bjellorusia dhe Ukraina që të shpërngulen në Serbi për shkak se Serbisë i mungojnë ekspertët në këtë sektor./Pobjeda