Çfarë shkruhet në raportin e DASH për Bosnjë dhe Hercegovinën: Autoritetet në RS po rrisin tensionet kombëtare

Lajme

Gazeta Express

23/04/2024 14:53

 Raporti i Departamentit të Shtetit mbi të drejtat e njeriut nënvizon disa çështje shqetësuese në Bosnje dhe Hercegovinë, veçanërisht në entitetin Republika Srpska. Në fokus janë veprimet e Milorad Dodik, i cili identifikohet si fajtori kryesor për cenimin e rendit kushtetues.

“Autoritetet në Republikën Srpska me shumicë serbe, e cila së bashku me Federatën Boshnjako-Kroate të Bosnjë-Hercegovinës dhe Distriktin Brcko përbëjnë Bosnjë dhe Hercegovinën, kanë ndërmarrë veprime të vazhdueshme që minojnë institucionet kombëtare, rrisin tensionet ndëretnike dhe kufizojnë lirinë e kuvendit dhe të shprehjes”, thuhet në raport.

Shtohet se sulmet verbale dhe ligjore të përshkallëzuara të Presidentit të Republikës Srpska Milorad Dodik minuan rendin kushtetues në vend dhe retorika përçarëse dhe nxitëse e liderit të Republikës Srpska kontribuoi në rritjen e tensioneve politike dhe etnike në të gjithë vendin.

Ai vuri në dukje se çështje të rëndësishme të të drejtave të njeriut përfshinin raporte të besueshme të torturës ose trajtimit ose dënimit mizor, çnjerëzor ose poshtërues të të burgosurve nga policia; kushte të rënda dhe të rrezikshme për jetën e burgut.

Përmenden probleme serioze me pavarësinë e gjyqësorit; kufizime serioze për lirinë e shprehjes dhe lirinë e medias, duke përfshirë dhunën dhe kërcënimet me dhunë ndaj gazetarëve, dhe miratimin e një ligji që penalizon shpifjen; ndërhyrje thelbësore në lirinë e tubimit paqësor dhe lirinë e asociimit; kufizime serioze dhe të paarsyeshme në pjesëmarrjen politike të kandidatëve të pakicave; korrupsion i rëndë në qeveri; dhunë e përhapur me bazë gjinore, duke përfshirë dhunën në familje dhe atë seksuale.

Ata theksojnë se në popullatën rome ka edhe dhunë ndaj fëmijëve dhe martesa të hershme dhe të detyruara; krimet që përfshijnë dhunë ose kërcënime me dhunë drejtuar anëtarëve të grupeve etnike; krime me motive fetare, duke përfshirë sulmet, ngacmimet dhe frikësimet që synojnë grupe të ndryshme fetare; krime të motivuara nga antisemitizmi; dhe krime që përfshijnë dhunë ose kërcënime dhune të drejtuara ndaj personave lezbike, homoseksualë, biseksualë, transgjinorë, queer ose interseksualë.

“Qeveria nuk ndërmori hapa të besueshëm për të identifikuar dhe ndëshkuar zyrtarët që mund të kenë kryer shkelje të të drejtave të njeriut”.

Theksohen gjithashtu shembuj të revizionizmit historik; mohimi i gjenocidit; dhe glorifikimi i individëve të dënuar për gjenocid, krime kundër njerëzimit dhe krime lufte vazhdoi.

“Gjatë vitit deri në tetor, Zyra e Prokurorit të BiH nuk ngriti asnjë aktakuzë për mohimin e gjenocidit ose glorifikimin e krimeve të luftës sipas ndryshimeve në Kodin Penal të BiH nga viti 2021. Kryeprokurori deklaroi se zyra mori 30 vendime për të mos filluar hetimet në bazë të ankesave të pranuara dhe të gjitha kanë ardhur nga qytetarët dhe organizatat joqeveritare”, thuhet në raport.

Seksioni i diskriminimit liston disa raste të antisemitizmit.

“Më 1 qershor, një autor i panjohur raportoi, vizatoi mbi flamurin izraelit në një poster për promovimin e Dhomës së Tregtisë së Shtetit të Izraelit në Sarajevë. Autorë të panjohur në Sarajevë përdhosën billborde dhe postera me flamurin izraelit. Asambleja Kombëtare Kroate, një organizatë e disa partive politike kroate, organizoi më 28 maj, përkujtimin e viktimave të masakrës së Bleiburgut në vitin 1945. Mes të pranishmëve ishin presidenti i Bashkimit Demokratik Kroat (HDZ) Dragan Çoviç dhe ministri kroat i Punët e Jashtme Gordan Grlić-Radman sepse shënon përkujtimin e mijëra viktimave jo vetëm civile, por edhe kroatët dhe ushtarët kroatë që bashkëpunuan me nazistët”, thuhet në raport.

Shtohet se dhuna ndaj personave LGBTQI+ është ende e përhapur, me ndjekje të vonuar dhe joadekuate të krimeve të kryera ndaj tyre. Aktivistët dhe gazetarët LGBTQI+ u përballën me sulme fizike dhe presidenti i RS Milorad Dodik bëri deklarata nxitëse kundër komunitetit. Instituti i Mjekësisë në RS ka ndaluar dhurimin e gjakut për personat LGBTQI+.

Personat LGBTQI+ përballen me probleme të lirisë së tubimit në RS dhe autoritetet nuk lejuan Paradën e Krenarisë në Banja Luka. Megjithatë, Parada e Krenarisë së BeH në Sarajevë kaloi pa incidente.

Kur bëhet fjalë për të drejtat e punëtorëve, thuhet se punëtorët në BeH kanë të drejtë të themelojnë dhe të anëtarësohen në sindikata të pavarura dhe të negociojnë kolektivisht, por këto të drejta nuk respektohen gjithmonë, veçanërisht në sektorin privat. Ligjet që ndalojnë punën e detyruar, punën e fëmijëve dhe diskriminimin ekzistojnë, por nuk zbatohen në mënyrë efektive.

Pagat minimale mujore vitin e kaluar ishin mbi nivelin e varfërisë, por shumë punëtorë ishin ende në rrezik të varfërisë. Standardet e sigurisë dhe shëndetit në punë shpesh nuk përmbusheshin dhe zbatimi i ligjeve të punës ishte i pamjaftueshëm, veçanërisht në ekonominë informale.