Studimi: Baballarët që kanë pirë duhan si adoleshentë ua përshpejtojnë plakjen fëmijëve

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

30/09/2025 20:23

Vendimi i baballarëve për të nisur pirjen e duhanit në adoleshencë mund t’u kushtojë shëndetin fëmijëve të tyre dhe t’ua shkurtojë jetën, sipas një studimi të ri të paraqitur në Kongresin e Shoqatës Evropiane të Mushkërive në Amsterdam.

Dëmtim që kalon brez pas brezi

Studiues nga Universiteti i Bergenit, Norvegji, analizuan mostrat e gjakut të gati 900 personave të moshës 7 deri 50 vjeç. Ata zbuluan se fëmijët e burrave që kishin filluar të pinin duhan gjatë pubertetit ishin biologjikisht deri në 14–15 muaj më të vjetër se mosha e tyre reale.

Ky “plakim biologjik i përshpejtuar” lidhet me rrezik më të lartë për kancer, demencë, artrit, sëmundje të zemrës dhe sëmundje të tjera kronike.

Dr Juan Pablo López-Cervantes, autori kryesor, tha:

“Djemtë që pinë duhan gjatë pubertetit mund, pa e ditur, të krijojnë dëm për fëmijët që do të kenë në të ardhmen.”

Pse vitet e adoleshencës janë vendimtare

Kur baballarët nisën të pinin duhan më vonë në jetë, ndikimi te fëmijët ishte minimal.

Nënat që kishin pirë duhan para shtatzënisë nuk treguan asnjë efekt të matshëm te fëmijët.

Shkencëtarët dyshojnë se pirja e duhanit gjatë pubertetit ndryshon materialin epigjenetik në qelizat e spermës, duke kaluar “dëmtimet qelizore” te brezat e ardhshëm.

Pirja e duhanit kundrejt avullimit (vaping)

Ndërsa më pak se 1 në 50 adoleshentë në SHBA pinë cigare, 8% përdorin cigare elektronike. Studimi u përqendrua vetëm tek cigarja, por ekspertët paralajmërojnë se edhe avullimi mund të ketë pasoja të ngjashme.

Dr Stamatoula Tsikrika, nga Shoqata Evropiane e Mushkërive, e cila nuk ishte pjesë e studimit, tha:

“Të gjithë e dimë se pirja e duhanit shkakton sëmundje si astma, COPD dhe kanceri. Tani po mësojmë se dëmi mund të vazhdojë edhe për brezat që vijnë.

Djemtë që nisin të pinë në moshën 15 vjeç ose më të rinj mund ta kalojnë këtë dëm te fëmijët e tyre, shumë vite më vonë.”

Një tablo më e gjerë

Pirja e duhanit mbetet shkaku kryesor i kancerit të mushkërive, duke vrarë mbi 130 mijë amerikanë çdo vit. Ajo lidhet gjithashtu me sëmundje të zemrës, goditje në tru, diabet dhe sëmundje kronike të mushkërive si COPD.

Ekspertët thonë se këto gjetje forcojnë thirrjet për masa më të ashpra kundër duhanit për adoleshentët, duke paralajmëruar se parandalimi i djemve nga pirja sot mund të mbrojë jo vetëm shëndetin e tyre, por edhe atë të fëmijëve të tyre në të ardhmen. /GazetaExpress/