Kometa ndër-yjore 3I/ATLAS rikthehet në shikim nga Toka – dhe duket edhe më e ndritshme se para se të zhdukej pas Diellit

Mistere

Gazeta Express

04/11/2025 21:58

Kometa ndër-yjore 3I/ATLAS është vërejtur për herë të parë që nga momenti kur u zhduk pas Diellit.

Astronomi Dr Qicheng Zhang nga Observatori Lowell përdori teleskopin e fuqishëm Discovery Telescope për të kapur këtë objekt misterioz ndërsa kthehej në vijën e shikimit të Tokës. Vëzhgimet optike tregojnë se 3I/ATLAS është tani edhe më e ndritshme se para se të zhdukej.

Kometa është monitoruar me kujdes që nga zbulimi i saj më 1 korrik nga teleskopi ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System).

Në fillim të tetorit, kometa u zhduk nga shikimi i Tokës kur iu afrua pikës më të afërt me Diellin, të njohur si perihelion. Në këtë moment, Dielli filloi të avullonte shtresat e jashtme të akullit të kometës, duke krijuar një re gazrash që ndriçojnë.

Sipas Dr Zhang, kometa tani është mjaft e ndritshme sa edhe teleskopët amatorë mund ta shohin:

“3I/ATLAS ngrihet mjaft herët në agim që të shihet edhe me teleskopë të vegjël, edhe në kushte jo perfekte,” shpjegoi ai në blogun e tij.

Kometa po lëviz në sistemin tonë diellor në një rrugë të pazakontë, pothuajse të drejtë, me shpejtësi mbi 210,000 km/orë. Megjithëse nuk do të qëndrojë gjatë në sistemin tonë diellor, trajektoria e saj është përkulur nga graviteti i Diellit.

Prof. Mark Burchell, astronom nga Universiteti i Kentit, tha për Daily Mail:

“Rrotullimi rreth Diellit është sjellje normale për një kometë. Orbitat e saj thjesht ndryshojnë pak nga masa e madhe e Diellit, nuk është një efekt ‘sling shot’, më tepër një ndryshim gradual i kursit.”

Pas perihelionit më 31 tetor, 3I/ATLAS po bëhet sërish i dukshëm për teleskopët bazuar në Tokë. Dr Zhang e ka parë kometën me teleskopin Discovery dhe me teleskopin e tij personal. Ai tha për Live Science:

“Gjithçka që duhet është një qiell i pastër dhe horizonti lindor i ulët. Nuk do të duket shumë mbresëlënëse, thjesht një njollë, por një njollë gjithnjë e më e dukshme në ditët në vazhdim.”

Vëzhgimet nga teleskopët hapësinorë, përfshirë ata rreth Marsit dhe misionin Psyche të NASA-s, treguan se kometa ka pësuar një transformim të madh gjatë kohës që ishte e fshehur nga shikimi i Tokës. Sipas Dr Zhang, objekti ndër-yjor përjetoi ndritje të shpejtë përpara perihelionit dhe mori një ngjyrë të dallueshme blu.

Dr Matthew Genge nga Imperial College London tha:

“Kometat zakonisht prodhojnë më shumë gaz ndërsa afrohen te Dielli dhe bëhen më të ndritshme. Sipërfaqja e tyre nxehet dhe akulli kthehet në gaz, sikur të ndizje çajin në tenxhere.”

Ngjyra blu sugjeron se gazi, jo vetëm pluhuri, është përgjegjës për pjesën më të madhe të ndritjes së kometës.

Dr Mark Norris, astronom nga Universiteti i Lancashire, shtoi:

“E quajmë kometë sepse duket dhe sillet si një kometë. Por ndodh më shpejt, sepse kjo kometë lëviz shumë më shpejt se kometat e sistemit diellor, të cilat janë të lidhura gravitetikisht me Diellin.”

Ky objekt mbetet shumë misterioz, duke qenë se është vetëm objekti i tretë ndër-yjor që njeriu ka zbuluar ndonjëherë.

Dr Genge komentoi me humor:

“Alienët do të duheshin të ishin të çmendur për të zbrazur një kometë për një anije kozmike.”

Shpjegim i shkurtër i objekteve kozmike

Asteroidi: Copë gurësh e mbetur nga kolizionet ose sistemi diellor i hershëm, kryesisht midis Marsit dhe Jupiterit.

Kometa: Gurë të mbuluar me akull, metan dhe komponime të tjera, me orbita që shkojnë larg sistemit diellor.

Meteori: Shenja drite në atmosferë kur mbeturina digjen.

Meteoroidi: Mbeturina që zakonisht avullojnë në atmosferë.

Meteoriti: Nëse një meteoroid arrin Tokën.

Kur Toka kalon përmes bishtit të një komete, mbeturinat digjen në atmosferë, duke krijuar shiun e meteorit. /GazetaExpress/