Ja ç’do të ndodhte nëse do të ndiznit fishekzjarrë në hapësirë

Mistere

Gazeta Express

20/11/2023 20:58

Pa oksigjen shtesë të siguruar nga atmosfera e Tokës, fishekzjarrët nuk do të vepronin njësoj si në Tokë.

Në vakuumin e hapësirës, nuk ka oksigjen me të cilin gjërat mund të digjen. Megjithatë, fishekzjarrët përmbajnë oksiduesin e tyre, i cili siguron oksigjenin e nevojshëm për djegie (normalisht një përbërës nitrat siç është nitrati i kaliumit). Shumica e spektakleve profesionale të fishekzjarrëve përdorin një sistem elektronik ndezës.

 Kjo dërgon një rrymë elektrike përmes një teli në siguresën e fishekzjarrëve, duke e ndezur atë, pa pasur nevojë për oksigjen. Pra, fishekzjarrët funksionojnë shumë mirë në hapësirë. Por nuk mund të ndizni fishekzjarrë në vakuumin  e hapësirës me flakë, pasi flaka nuk do të digjet.

Edhe pse, pasi ndizet, lënda djegëse e fishekzjarrit digjet me oksiduesin e vet, kjo nuk është domosdoshmërisht e vërtetë për topthat e materialit që përdoren për të krijuar efekte dhe ngjyra të ndryshme spektakolare që shihen në fishekzjarrët e sotëm. Këto reaksione djegieje, zakonisht duke përdorur kripëra të stronciumit, bakrit, bariumit dhe kështu me radhë, në përgjithësi kërkojnë oksigjen shtesë, i cili normalisht furnizohet nga atmosfera e Tokës.

Kjo do të thotë se ngjyrat e fishekzjarrëve në hapësirë do të ishin shumë më pak të ndritshme dhe do të zbeheshin shumë më shpejt se sa në Tokë. Një tjetër ndryshim i dukshëm midis fishekzjarrëve në Tokë dhe në hapësirë është se fishekzjarrët në hapësirë nuk do të bënin zhurmë në vakuumin e hapësirës.

Në Tokë, fishekzjarrët arrijnë një lartësi të kufizuar për shkak të rezistencës së ajrit dhe efekteve të gravitetit. Megjithatë, në hapësirë, ata do të lëviznin shumë më shpejt. Në Hënë, për shembull, një raketë mund të udhëtojë gjashtë herë më lart se në Tokë.

Kjo do të thotë se fishekzjarrët më të fuqishëm mund të arrijnë lehtësisht disa kilometra mbi sipërfaqen e Hënës përpara se të shpërthejnë. Pra, fishekzjarrët për hapësirën do të duhej të projektoheshin për të shpërthyer më shpejt se në Tokë. Pra, pa një ridizajnim radikal, fishekzjarrët në hapësirë do të ishin të pazhurmshme, të shkurtra, pothuajse pa ngjyrë dhe shumë më pak spektakolare se ato në Tokë.