Harrojini syri i tigarit! Shkencëtarët zbulojnë përbërësit e shtrigës që mund t’i provoni edhe sot… nëse guxoni

Fun

Gazeta Express

31/10/2025 18:40

Kabineti juaj i medikamenteve ndoshta nuk përmban “sy tigri” apo “gjuhë qeni”, por disa nga përbërësit klasikë të “pijeve magjike të shtrigave” kanë vërtet një rol në mjekësinë moderne, sipas ekspertëve.

Bimët misterioze si belladonna, mandragora dhe mugwort janë të mbushura me mite dhe folklor, dhe janë përdorur në magji dhe magji të zezë, që nga tekstet antike e deri tek librat e Harry Potter.

Para Halloween-it, Dipa Kamdar, ligjërues i lartë në Farmaci në Kingston University, shpjegoi se si këto “klasike të kazanëve” mund të ndihmojnë në trajtimin e sëmundjeve të zakonshme.

“Pas reputacionit të tyre të frikshëm fshihet një histori farmakologjike e jashtëzakonshme dhe, në disa raste, një relevancë e vazhdueshme mjekësore,” shkroi ajo në The Conversation.

“Magjia e vërtetë e belladonna, mandragorës dhe mugwort nuk qëndron në supersticion, por në shkencë.”

Belladonna

E njohur gjithashtu si deadly nightshade, belladonna ka një histori të gjatë si helm dhe si ilaç. Është e jashtëzakonshme toksike – edhe pak fruta mund të jenë fatale.

Forca e saj vjen nga komponimet atropinë dhe skopolaminë, të cilat bllokojnë acetilkolinën, një kimikat kyç që transmeton mesazhe mes qelizave nervore, duke ndikuar në funksione si ritmi i zemrës, frymëmarrja dhe tretja.

Në mjekësinë moderne, atropina përdoret për zgjerimin e pupillave gjatë ekzaminimeve të syve, për trajtimin e bradikardisë (ritëm i ngadaltë i zemrës) dhe si antidot për helmime të caktuara. Skopolamina përdoret për sëmundjen e lëvizjes dhe nauze postoperatore.

Mandragora

Mandragora është një bimë toksike me rrënjë të formës njerëzore dhe lule në formë zile. Në folklor thuhej se nxjerrja e saj nga toka shkaktonte një britmë vdekjeprurëse – mit që u bë i famshëm edhe në librat e Harry Potter.

Historikisht, mandragora përdorej si anestezik, qetësues dhe për fertilitet, dhe përmban alkaloide tropane si atropina dhe skopolamina me veti psikoaktive. Një studim i vitit 2022 dokumentoi 88 përdorime tradicionale mjekësore për mandragorën, nga lehtësimi i dhimbjes dhe sedacioni, deri te problemet e lëkurës dhe të tretjes.

Mugwort

Mugwort është një bar aromatik i Evropës dhe Azisë, i lidhur me magjinë dhe shërimin. Tradicionalisht përdorej për të përmirësuar ëndrrat dhe për të larguar shpirtrat e këqij.

Në vitin 2015, Nobel-i u dha për zbulimin e artemisininës, një përbërës anti-malaria i nxjerrë nga mugwort-i vjetor. Mugwort përdoret gjithashtu në mjekësinë tradicionale kineze, veçanërisht në moxibustion, një terapi që nxeh barin pranë pikave të akupunkturës për të stimuluar shërimin.

Përfundim

“Mitologjia rreth këtyre bimëve mund të duket fantazi, por e vërteta është po aq magjepsëse,” përfundoi Kamdar. “Nuk është magji, por kimikë – komponime komplekse që kanë ndikuar si në shërimin antik, ashtu edhe në mjekësinë moderne.” /GazetaExpress/