A është universi ynë një kompjuter? Shkencëtari zbulon një të dhënë madhore që sugjeron se po jetojmë në një simulim

Mistere

Gazeta Express

29/04/2025 22:12

Për më shumë se një çerek shekulli që nga publikimi i saj, filmi klasik The Matrix ka ushqyer frikën moderne se jeta nuk është ashtu siç duket.

Por sipas një shkencëtari, premisa e këtij filmi mund të mos jetë thjesht fantashkencë.

Melvin Vopson, profesor i asociuar i fizikës në Universitetin e Portsmouth-it, beson se forca e gravitetit mund të jetë një shenjë se të gjithë jetojmë në një simulim virtual.

Sipas tij, universi është “kompjuteri përfundimtar”.

Forca e gravitetit – si në Tokë ashtu edhe në hapësirë – është mënyra e universit për të mbajtur të organizuar sasinë e madhe të të dhënave, pohon profesori Vopson.

Sipas tij, tërheqja e objekteve me masë në një drejtim – për shembull drejt qendrës së Tokës – është e ngjashme me mënyrën se si kompjuterët kompresojnë kodin.

“Universi evoluon në një mënyrë që përmbajtja e informacionit në të kompresohet, optimizohet dhe organizohet – ashtu siç bëjnë kompjuterët dhe kodi kompjuterik,” tha ai për MailOnline, transmeton GazetaExpress.

“Prandaj, graviteti duket të jetë një tjetër proces i kompresimit të të dhënave në një univers që mund të jetë i simuluar.”

Teoria e simulimit nuk është unike për profesorin Vopson – ajo është e njohur dhe përkrahur edhe nga figura të tjera të njohura si Elon Musk, themeluesi i Tesla-s.

Por në vitet e fundit, profesori Vopson ka hulumtuar sinjale të ndryshme që sugjerojnë se po jetojmë në një realitet të simuluar.

Në studimin e tij të ri, të publikuar në AIP Advances, ai argumenton se graviteti mund të jetë një nga këto të dhëna të përditshme – një “provë e një universi kompjuterik”.

Tërheqja gravitacionale ndihmon në reduktimin e “entropisë së informacionit” – që nënkupton sasinë e informacionit në një objekt në një hapësirë të caktuar.

Studimi sjell një mënyrë të re për të menduar për gravitetin – jo vetëm si një forcë që tërheq, por si një proces që ndodh kur universi përpiqet të qëndrojë i organizuar.

“Gjetjet e mia përputhen me idenë se universi mund të funksionojë si një kompjuter gjigant, ose që realiteti ynë është një ndërtim i simuluar,” tha ai.

Profesori Vopson thekson se nuk i referohet vetëm gravitetit në Tokë apo “mollës që i ra në kokë Isak Njutonit” katër shekuj më parë.

Në një përmasë shumë më të gjerë, graviteti është një forcë themelore në gjithë universin, i cili thuhet se është 93 miliardë vite dritë në gjerësi.

Në hapësirë, graviteti ka role të shumta – si formimi i galaktikave, mbajtja e planetëve në orbitë rreth yjeve, dhe ndikimi në lëvizjen e objekteve të afërta.

Sipas kësaj teorie, materia dhe objektet në hapësirë mund të tërhiqen nga njëra-tjetra sepse universi përpiqet të mbajë informacionin të rregullt dhe të kompresuar.

“Për ta thënë thjesht: është më e lehtë të llogaritet çdo vetësi e një objekti të vetëm në hapësirë, sesa e shumë objekteve,” tha ai për MailOnline.

“Prandaj, objektet në hapësirë tërhiqen drejt njëra-tjetrës.”

Dr. Vopson është i njohur për formulimin e parimit që thotë se informacioni nuk është vetëm një njësi abstrakte matematikore, por një “gjendje e pestë, fizike dhe dominante e materies”.

Ai argumenton se informacioni ka masë dhe se të gjitha grimcat elementare – blloqet më të vogla të ndërtimit të universit – ruajnë informacion për veten e tyre, në një mënyrë të ngjashme me mënyrën se si qelizat përmbajnë ADN.

Ai beson se “bitët” – njësi të informacionit dixhital – kanë masë dhe energji të vetën, çka ka pasoja të gjera për teknologjinë kompjuterike, fizikën dhe kozmologjinë.

Në një punim të mëparshëm, ai ka vendosur një ligj të ri të fizikës, të quajtur “ligji i dytë i dinamikës së informacionit” për të shpjeguar sjelljen e informacionit.

Ky ligj thotë se entropia – ose çrregullimi – në një sistem informacioni bie, në vend që të rritet.

Ky rezultat ishte befasues, pasi është e kundërta e ligjit të dytë të termodinamikës (i formuluar në vitet 1850), i cili shpjegon pse një vezë e rrahur nuk mund të bëhet prapë e plotë, apo pse një gotë e thyer nuk mund të kthehet në gjendjen e mëparshme.

Por, siç duket, ligji i dytë i infodinamikës shpjegon sjelljen e informacionit në një mënyrë që ligji i vjetër nuk mundet.

“Ligji i dytë i infodinamikës kërkon minimizimin e përmbajtjes së informacionit që shoqëron çdo ngjarje apo proces në univers,” tha ai.

“Për ta thënë thjesht, çdo gjë duket se evoluon drejt një gjendjeje ekuilibri ku përmbajtja e informacionit është minimale.

“Kjo sjellje është shumë e ngjashme me rregullat që përdoren në gjuhët programuese dhe në kodimin kompjuterik.”

Ligji i dytë i termodinamikës

Një nga ligjet më të fuqishme të fizikës është ligji i dytë i termodinamikës, i cili përcakton se entropia (një matje e çrregullimit në një sistem të izoluar) mund vetëm të rritet ose të qëndrojë e njëjtë, por kurrë nuk mund të ulet.

Ky është një ligj i padiskutueshëm që lidhet me “shigjetën e kohës”, që tregon se koha lëviz vetëm në një drejtim.

Ajo rrjedh në një drejtim të vetëm dhe nuk mund të kthehet pas.

Ligji shpjegon pse nuk mund ta rikthejmë një vezë të rrahur në gjendjen fillestare, apo pse një gotë e thyer nuk mund të bëhet sërish e plotë.

Profesori Vopson kishte pritur që entropia në sistemet e informacionit, siç janë bitët e të dhënave, gjithashtu të rritej me kalimin e kohës.

Por duke analizuar evolucionin e këtyre sistemeve, ai kuptoi se entropia qëndron konstante ose madje zvogëlohet.

Kjo e çoi atë në formulimin e ligjit të dytë të dinamikës së informacionit, ose infodinamikës, në vitin 2022.

Me pak fjalë, ligji i dytë i infodinamikës (2022) thotë se entropia (çrregullimi) ulet me kalimin e kohës.

Duke iu referuar këtij ligji, ai tani argumenton se materia dhe objektet në hapësirë mund të tërhiqen drejt njëra-tjetrës sepse universi përpiqet ta mbajë informacionin të rregullt dhe të kompresuar. /GazetaExpress/