Të vdesësh për famë: Këngëtarët jetojnë mesatarisht 4 vite më pak se njerëzit jo të famshëm — dhe fajin e ka vetë fama

Fun

Gazeta Express

26/11/2025 19:28

Fama mund të sjellë para, adhurim dhe një jetë të mbushur me dritat e skenës — por mund të shkurtojë edhe jetën. Një studim i ri ka zbuluar se këngëtarët e famshëm vdesin mesatarisht katër vite më herët sesa artistët që nuk arrijnë të bëhen yje.

Hulumtuesit nga Universiteti Witten/Herdecke në Gjermani krahasuan të dhënat e 648 këngëtarëve, ku gjysma kishin arritur famë ndërkombëtare, ndërsa gjysma tjetër kishin mbetur më pak të njohur. Secili prej tyre u përputh me kolegë të tjerë sipas vitit të lindjes, gjinisë, kombësisë, etnisë, zhanrit muzikor dhe faktit nëse ishin solo apo pjesë e bendit.

Rezultati ishte i qartë: artistët e famshëm kishin jetëgjatësi mesatare deri në 75 vjeç, ndërsa kolegët jo të famshëm jetonin deri në 79 vjeç.

Sipas studiuesve, rreziqet e famës janë aq të theksuara sa krahasohen me pasojat shëndetësore të duhanpirjes.

Stresi i famës, presioni publik dhe abuzimi me substanca

Shembujt e tragjedive në botën e muzikës janë të shumta — nga Janis Joplin e Jimi Hendrix te Whitney Houston, Amy Winehouse, Prince apo Ian Curtis. Studimi sugjeron se fama mund të sjellë “stres unik psikosocial”, ndërsa presioni për performancë, ekspozimi publik, humbja e privatësisë dhe komentet e vazhdueshme mund të nxisin sjellje të dëmshme, si alkooli, drogat apo zakone të tjera vetëshkatërruese.

Autorja e studimit, Johanna Hepp, thekson se disa artistë mund të kenë pasur trauma apo probleme emocionale që para se të bëheshin të famshëm — dhe fama vetëm i shton rreziqet.

Fama nuk garanton shëndet, pavarësisht pasurisë

Një nga gjetjet më befasuese të studimit është se fama përmbys edhe avantazhet që zakonisht lidhen me pasurinë — si kujdesi më i mirë shëndetësor, ushqimi cilësor apo mundësitë për aktivitet fizik. Pra, të qenit i pasur dhe i famshëm nuk do të thotë domosdoshmërish jetë më të gjatë.

Studimi gjithashtu zbuloi se artistët solo përballen me rrezik edhe më të madh për vdekje të parakohshme në krahasim me ata që performojnë në një grup, për shkak të izolimit, mungesës së mbështetjes dhe presionit individual më të madh.

Rreziku nuk lidhet vetëm me moshën 27-vjeçare

Hulumtime të tjera kanë hedhur poshtë mitin e “Klubit 27”, që sugjeron se artistët vdesin më shpesh në këtë moshë. Edhe pse muzikantët zakonisht jetojnë më pak se njerëzit e tjerë të famshëm, nuk ka prova shkencore që mosha 27 paraqet rrezik të posaçëm. Por, vdekjet në këtë moshë priren të fitojnë më shumë vëmendje mediatike.

A ka zgjidhje?

Ekspertët sugjerojnë që artistët në qendër të vëmendjes të marrin mbështetje psikologjike, të ulin ritmin, të ruajnë lidhjet me njerëzit e afërt dhe të rishikojnë stilin e jetës për të shmangur mekanizmat e dëmshëm të përballimit.

“Distancimi i rregullt nga fama dhe rikthimi në rrethin social të sigurisë — familja dhe miqtë — mund të jetë mbrojtës,” thotë Dr. Hepp. /GazetaExpress/