Blue Origin dërgon dy anije NASA-je drejt Marsit – gara hapësinore ndaj SpaceX nxehet

AutoTech

Gazeta Express

14/11/2025 20:10

Blue Origin, kompania e Jeff Bezos, ka nisur dy anije të NASA-s drejt Marsit, duke intensifikuar konkurrencën me SpaceX-in e Elon Musk.

Raketa gjigante New Glenn u nis nga Cape Canaveral, Florida, duke nisur udhëtimin e dy anijeve marsiane të NASA-s, ESCAPADE, të destinuara për orbitën e Marsit. Vetëm 20 minuta më pas, pjesa e raketës u ul me sukses mbi një barkë 600 km larg bregut.

Nisja ishte shtyrë katër ditë për shkak të motit të keq dhe një stuhie diellore të fuqishme, e para në dy dekada, që shkaktoi aurora deri në Florida. Punonjësit e Blue Origin festuan me shprehjen: “Destinacioni i ardhshëm, Hëna!”

Ky ishte vetëm nisja e dytë e suksesshme e New Glenn, duke siguruar një fitore të rëndësishme për kompaninë. Testi i parë në janar kishte dërguar një satelit provë në orbitë, por pjesa e raketës nuk ishte ulur me sukses mbi barkë.

ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) do të mbledhë të dhëna mbi atmosferën e sipërme dhe fushat magnetike të Marsit për të kuptuar ndërveprimet me erën diellore. Ky informacion mund të ndihmojë shkencëtarët të kuptojnë se si dielli ka shkaktuar humbjen e një pjese të atmosferës së Marsit dhe transformimin e planetit nga një botë e mundshme e banueshme në shkretëtirën e sotme.

Kostoja e misionit është vetëm 80 milionë dollarë, relativisht e ulët krahasuar me projektet tjera hapësinore, falë mundësisë së rikuperimit të pjesës së raketës pas nisjes. Ky aspekt e bën Blue Origin më konkurrues ndaj SpaceX, që për një dekadë ka arritur të ulë pjesët e raketave të tij.

New Glenn është pesë herë më i madh se raketa New Shepard, që dërgon klientë të pasur dhe VIP në kufirin e hapësirës. Raketa e madhe synon të rivalizojë Starship të SpaceX, projektuar për të dërguar astronautë në Hënë dhe Mars.

Blue Origin gjithashtu ka kontratë NASA-je për të dërguar astronautë në Hënë në 2030 me misionin Artemis V, ndërsa SpaceX fitoi kontratën për Artemis III, misionin e parë lunar pas 50 vjetësh.

Astronautët që do të bëjnë histori: Victor Glover dhe Christina Koch

Victor Glover – astronauti i parë me ngjyrë i që do të rrotullohet rreth Hënës.

NASA do të dërgojë astronautin e parë me ngjyrë në orbitën e Hënës në misionin Artemis II, planifikuar për në nëntor 2024.

46-vjeçari nga Pomona, Kaliforni, ishte gjithashtu astronauti i parë i zi që jetoi në Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor (ISS) në 2020. Glover ka mbi 3,000 orë fluturimi në 40 aeroplanë të ndryshëm dhe është pjesë e vetëm 15 afrikanë-amerikanëve që janë zgjedhur si astronautë.

Ai do të udhëtojë me ekuipazhin katër-anëtarësh rreth Hënës, duke testuar teknologji të reja si mburojat termike që do të mbrojnë Orion-in gjatë kthimit me shpejtësi 24,500 mph. Nëse misioni do të jetë i suksesshëm, misioni Artemis III do të sjellë njerëz përsëri në Hënë, duke shënuar hapat e parë drejt eksplorimit të Marsit.

Christina Koch – gruaja e parë që do të rrotullohet rreth Hënës

Christina Koch, 44 vjeçe nga Michigan, do të bëhet gruaja e parë që do të bëjë rrethimin e plotë të Hënës në misionin Artemis II. Ajo mban rekordin për kohën më të gjatë të kaluar në hapësirë nga një grua (328 ditë) dhe mori pjesë në hapësirën e parë të gjithë-femrave në 2019.

Koch u zgjodh astronaut në 2013 dhe ka kaluar vitin e plotë në Arktik si pjesë e programit hulumtues të SHBA-së. Ajo ka një diplomë bachelor dhe master në Inxhinieri Elektrike dhe ka punuar më parë si inxhinere në NASA Goddard Space Flight Center.

Në mision, ajo do të ndihmojë në testimin e teknologjive të reja dhe përgatitjen për ardhmen njerëzore në Hënë dhe Mars. GazetaExpress/