Vrasja e Charlie Kirk ngjall frikën e rritjes së dhunës politike

OP/ED

Gazeta Express

11/09/2025 19:33

Nga Richard Fausset, Ken Bensinger dhe Alan Feuer – Publikuar në ‘The New York Times’

Edhe para vrasjes së Charlie Kirk, një aktivist me ndikim i krahut të djathtë, kishte shenja të një krize politike që po afrohej. Polarizimi në rritje dhe ashpërsimi i diskursit publik lanë pak hapësirë ​​për mirëkuptim të përbashkët. Aktet e dhunës, që synonin figura të majta dhe të djathta, kishin filluar të grumbulloheshin.

Por vrasja e z. Kirk në një kampus kolegji në Utah të mërkurën – pak pasi ai filloi të fliste para një turme të rinjsh në një pasdite me diell – ngre mundësinë që vendi të ketë hyrë në një fazë edhe më të rrezikshme.

Në mediat sociale, ishte e lehtë të gjeje postues të krahut të majtë që gëzoheshin për vdekjen e z. Kirk dhe sugjeronin se ai mori atë që meritonte. Në të djathtët, shprehjet fillestare të pikëllimit dhe tronditjes u zëvendësuan nga thirrjet e hapura për llogaridhënie politike dhe hakmarrje. Pati shpallje ogurzeza se vendi ishte në prag të luftës civile – ose duhet të ishte.

Shpërthimet i shqetësuan ekspertët, të cilët paralajmëruan se toleranca e amerikanëve ndaj sulmeve të motivuara politikisht është rritur me një ritëm të habitshëm.

“Ne jemi në thelb një vend i vetëm”, tha Robert Pape , një profesor i shkencave politike në Universitetin e Çikagos, i cili ka kryer sondazhe të rregullta për të matur qëndrimet ndaj dhunës politike që kur mbështetësit e Presidentit Trump sulmuan Kapitolin më 6 janar 2021. “Po shohim politikë më të radikalizuar dhe më shumë mbështetje për dhunën sesa në çdo moment tjetër që kur kemi bërë këto studime në katër vitet e fundit.”

Vrasja e z. Kirk, 31 vjeç, u filmua nga kënde të shumta; pamjet e tmerrshme të gjakut që i dilte nga qafa u bënë shpejt virale. Disa ditë më parë, shumë amerikanë kishin parë pamje të ngjashme shqetësuese të një udhëtari të ri të transportit publik në Charlotte, NC, i cili u ther për vdekje nga një i panjohur në një sulm të paprovokuar.

Kjo vrasje ishte përfshirë në një debat kombëtar në rritje mbi dëshirën e zotit Trump për të dërguar ushtrinë në qytetet e udhëhequra nga demokratët për të luftuar krimin. Në një vend ku presidenti i quan kundërshtarët e tij “llum” dhe kundërshtarët e akuzojnë atë për fashizëm, shumë vetave tashmë u dukej se struktura e diskursit publik ishte dobësuar në mënyrë të pashpresë.

Kirk, i cili ishte shumë i dhënë pas mediave sociale, ishte vetë thellësisht i angazhuar në bisedën rreth krimit, duke postuar në X vetëm disa orë para se të qëllohej me armë zjarri se ishte “100% e nevojshme të politizohej” vrasja në Charlotte.

“Mendoj se keni një luftë civile kulturore që po zhvillohet”, tha Newt Gingrich, ish-kryetari republikan i Dhomës së Përfaqësuesve, në një intervistë të mërkurën pasdite. Z. Gingrich tha se i mbështeste plotësisht përpjekjet e z. Trump për të përmbysur status quo-në amerikane. Por ai pranoi se ato po e lëkundnin anijen e shtetit.

“Keni dallime shumë të thella rreth bazave të jetës”, tha ai, duke iu referuar ndarjeve partiake. “Dhe vendi nuk e ka kuptuar ende se si ta zgjidhë gjithçka. Ndjeheshim nën një presion të madh nga cikli Obama-Biden. E majta ndihet nën një presion të jashtëzakonshëm nga cikli Trump. Dhe nuk e dimë se si do të zhvillohet e gjithë kjo”.

Midis atyre që studiojnë oreksin e publikut për dhunë politike – një disiplinë me rritje të shpejtë në akademinë amerikane – atmosfera të mërkurën ishte e zymtë.

Në anketën më të fundit të Dr. Pape në maj, gati 39 për qind e demokratëve ranë dakord me idenë se largimi i zotit Trump nga detyra me forcë ishte i justifikueshëm. Në të njëjtën kohë, gati një e katërta e republikanëve thanë se ishte e justifikueshme që zoti Trump të përdorte ushtrinë për të shtypur protestat kundër agjendës së tij.

Garen Wintemute, mjek dhe drejtor i Programit të Kërkimit për Parandalimin e Dhunës në Universitetin e Kalifornisë, Davis, argumentoi se një cikël spiral i dhunës nuk është një përfundim i paracaktuar.

“Detyra me të cilën përballemi tani është të mos lejojmë që njerëzit në ekstreme të na tërheqin edhe ne të tjerët drejt skajit bashkë me ta”, tha Dr. Wintemute. “Duhet ta bëjmë të qartë refuzimin tonë ndaj dhunës politike”.

Kirk ishte një partizan i përkushtuar. Menjëherë pas të shtënave, Matthew Dowd, një analist politik në MSNBC, e quajti atë një figurë “përçarëse” që ishte përfshirë në “gjuhë urrejtjeje”.

“Nuk mund të ndalesh me këto lloj mendimesh të tmerrshme që ke dhe pastaj të thuash këto fjalë të tmerrshme pa pritur që të ndodhin veprime të tmerrshme”, tha z. Dowd në transmetim. “Dhe ky është mjedisi i pafat në të cilin ndodhemi”.

Rebecca Kutler, presidentja e MSNBC, i quajti komentet e z. Dowd “të pandjeshme dhe të papranueshme”.

Në fillim, shumë komentues të krahut të djathtë shprehën tronditjen e tyre përmes thirrjeve për lutje. Z. Kirk ishte i krishter dhe shumë ndikues të njohur ndajnë besimin e tij. Benny Johnson, një podkaster i cili në të kaluarën ka punuar në Turning Point USA, organizatën e bashkëthemeluar dhe të drejtuar nga z. Kirk, u bëri thirrje ndjekësve të tij të “ulen në gjunjë dhe të luten”.

Por, pasi doli lajmi se zoti Kirk nuk kishte mbijetuar, Johnson mori një kthesë. Ai i quajti prezantuesit e lajmeve televizive “demonë”, shpalli se po “digjej nga zemërimi i drejtë” dhe tha se zoti Kirk ishte një martir.

Në emisionin konservator Fox News, Jesse Watters, personaliteti i njohur televiziv në kohën më të shikuar, foli me pasion për sulmin dhe nevojën për t’u kundërpërgjigjur në një farë mënyre.

“Jemi të sëmurë, jemi të trishtuar, jemi të zemëruar, jemi të vendosur dhe do të hakmerremi për vdekjen e tij në mënyrën që Kirk do të donte që ajo të merrej me hakmarrje”, tha ai të mërkurën.

Watters renditi një numër aktesh kërcënuese ose të dhunshme të kryera vitet e fundit nga njerëzit e majtë: burri i armatosur i arrestuar në vitin 2022 i cili donte të vriste gjyqtarin e Gjykatës së Lartë Brett Kavanaugh. Të shtënat me armë ndaj dy ndihmësve të Ambasadës Izraelite në Uashington në maj. Vandalizimi i makinave Tesla në shenjë proteste ndaj aleatit të dikurshëm të z. Trump, Elon Musk. Të shtënat me armë në vitin 2017 ndaj përfaqësuesit Steve Scalise, një republikan nga Luiziana.

“Pavarësisht nëse duam ta pranojmë apo jo, ata janë në luftë me ne!”., tha z. Watters. “Dhe çfarë do të bëjmë në lidhje me këtë? Sa dhunë politike do të tolerojmë?”

Autoritetet federale dhe lokale nuk kanë identifikuar ende një të dyshuar për të shtënat, megjithatë aktivistja e ekstremit të djathtë Laura Loomer, pa asnjë provë, e quajti atë një “sulm profesional”.

Matt Forney, një gazetar i krahut të djathtë i njohur për përmbajtje raciste dhe mizogjine, e quajti vrasjen e z. Kirk “zjarri në Reichstag-un Amerikan”, duke aluduar në zjarrin e vitit 1933 në ndërtesën e Parlamentit Gjerman që u përdor nga partia naziste si pretekst për të pezulluar mbrojtjet kushtetuese dhe për të arrestuar kundërshtarët politikë.

“Është koha për një goditje të plotë ndaj të majtës. Çdo politikan demokrat duhet të arrestohet dhe partia të ndalohet”, shkroi z. Forney në X.

Megjithatë, një figurë e shquar e krahut të djathtë , Nick Fuentes, një racist dhe antisemit famëkeq, u lut ithtarëve të tij të ruanin qetësinë mes thirrjeve të vazhdueshme për dhunë.

Ruth Braunstein, një profesoreshë e asociuar e sociologjisë në Universitetin Johns Hopkins, e cila studion dhunën politike dhe polarizimin, tha se ishte e shqetësuar se vrasja e dikujt që ajo e përshkroi si një “figurë kyçe” në të djathtën amerikane mund të mobilizonte grupet që kanë pritur pikërisht një katalizator të tillë.

“E djathta, tha ajo, ka grupe të organizuara dhe të trajnuara mirë, duke përfshirë organizatat e milicisë, të cilat në thelb presin një moment për t’u thirrur në veprim në mbrojtje të asaj që e shohin si komb.”

Ajo shtoi, “E tëra çfarë do të mjaftojë është një aludim i vogël nga udhëheqësit politikë, përfshirë presidentin, por edhe nga kushdo tjetër, se ky është momenti kur ata janë të nevojshëm.”

Rreagimi i Trump ndaj lajmit ishte i përmbajtur. Ai urdhëroi që flamujt në të gjithë vendin të ulen në gjysmë shtizë deri të dielën.

Në Truth Social, ai e vlerësoi z. Kirk si “legjendar” dhe i shprehu ngushëllimet e tij gruas dhe familjes së tij.

Më vonë, megjithatë, zoti Trump fajësoi median dhe “të majtën radikale” për vrasjen e zotit Kirk për “demonizimin e atyre me të cilët nuk pajtohet”.

“Për vite me radhë, ata që janë në të majtën radikale i kanë krahasuar amerikanët e mrekullueshëm si Çarli me nazistët dhe vrasësit dhe kriminelët më të këqij masivë në botë”, tha Trump. “Ky lloj retorike është drejtpërdrejt përgjegjës për terrorizmin që po shohim në vendin tonë sot dhe duhet të ndalet menjëherë.”

Të mërkurën në Luginën e Rio Grande, Sergio Sanchez, një prezantues radiofonik konservator prej kohësh dhe ish-kryetar i Partisë Republikane të Qarkut Hidalgo, foli mes lotësh ndërsa akuzoi disa liberalë për “përjetësimin dhe promovimin e kësaj kulture urrejtjeje dhe dhune”.