Tregimi i javës/ Christopher Middleton: Në pasqyrën e Mbretit të Tetë

Arte

Gazeta Express

16/05/2025 16:53

John Christopher Middleton (1926 –2015), shkrimtar dhe përkthyes britanik. 

NË PASQYRËN E MBRETIT TË TETË

Nga Christopher Middleton

Makbethi sheh në pasqyrë jo veten e tij, por një vazhdimësi mbretërish. Veç nëse kujtesa është duke e mashtruar, ai sheh një të ardhme që nuk është për të.

I tromkasur nga kjo paradë e atipodeve të tij, Makbethi, zoti i luftës, një Narcis i dëmshëm, i mbetur ashtu gojëhapur nga imazhi i vet, edhe kur të këqijat që ia bën të pafajshmit si i teket i kthehen mbrapa dhe e shpojnë, i nxjerr jashtë me dhëmbët e vet, nuk ndien tash, në thellësinë e largët të pasqyrës që ia vë përpara mbreti i tetë, figurën më të fshehtë.

Me lulet e egra të mbajtura te beli, po rri në këmbë një fëmijë. Ajo duket sikur nga çasi në çast mund të fluturojë, duke vezulluar, dhe të zërë vend në kullnë e rrënuar të siluetuar mbrapa saj, ose maje murit të rrënuar, rë rrahur nga dielli, në të majtën e saj, ku po fëshfërin një frashër.

Maktbethi është ende duke ia ngulur sytë i hutuar pasqyrës, figurave që po e popullojnë sipërfaqen e saj. Orbita të dyfishta, skeptra të trefishtë – mes trashëgimtarëve që s’do t’i ketë kurrë do të ketë perandorë, për aq sa forcat e tregeut t’i moderinzojnë ata.

Dora e djathtë e fëmijës mbyllet mbi kokën e një luleje të egër. Dora e saj e mbajtë, për një moment gishtrinjtë e saj palosen në pëllëmbën e saj. Në fytyrën e saj, gjysma e së cilës është në hije, luan fantazma e një bzuqëeshjeje, dhe një ngjyrë e trëndafiltë e fortë shkëlqyese e mbërthen lëlkurën e saj.

I cytur nga Zonja Makbeth, zoti i luftës ka ndërmend të marrë në posedimin e tij të gjitha kohë që do të vijnë, ta bëjë gjithçka sipas shëmbëlltyrës së tij, të klloçitur nga vullneti i tij. Personi i tij s’mund të përçojë diçka tjetër. Ai është i fuqishëm, por ai është shterp. Në shterpësinë e tij, skeletin e shpirtit të tij, është grumbulluar e gjithë fuqia e tij, duke shtyrë, duke hungurirë.

Fëmija sorollatet nëpër kopshtin buzantin, duke e ndier gjithçka fuqishëm. E ndien se si çdo lëvizje e trupit të saj të vockël e ushqen harmoninë e botës. Sot e ka veshur këmishën e saj akuamarin; ajo shllapuritet me këpucë të zeza me maja të rrezikshme të huazuara nga mamaja e saj.

Zoti i luftës i bie mekanikisht vetes në ballë dhe e nëm shtrigën që e ka gatuar këtë shfaqje mbretërish. Pastaj ia mësyu bunkerit të tij, ku do ta provojë në një tastierë çdo frazë të fjalimit të ardhshëm manipulues. Është njëri nga ata që ai do ta mbajë nesër dhe nesër, ndërkohë që i lidhur për gjunjësh, para dritës së parë të 19 gushtit të vitit 1936, pas breshërisë së plumbave, Trecastro duke ia drejtuar tash pistoletën që t’ia japë plumbin e fundit, Lorka bërtet me habi tmerruese: “Yo vivo, yo vivo!”.

Pasi doli në anën tjetër, fëmija zuri në grushte kërcejtë e lulëkuqeve, mjaft që të mos ishin gjëmbat e kokës së tyre. Po pse të kapesh pas ndonjë gjëje? Mjafton që të dish çka është një gjë përmes prekjes. Tash për tash, je në të terur. Ajo qëndron e mbështetur për murit bizantin, prej gurësh të palidhur, ngjyrë porfiri. Shirat pranverorë nadalë u kanë dhënë formë gjithë atyre gurëve; akoma e vërshuar prej tyre, pasqyra ende nuk është ndërfutur mes blloqeve të gurëve, ato lulet e egra zënë rrënjë aty me raste dhe vajza është e zënë me risajimin e qiellit, që është këtu, afër. Një rrymë ajri e ngatërruar në këmishën e saj ngjyrë akuamarini i shprish, këmishën dhe pasqyrën; ajo ka vallëzuar në një palë draperie mbi sipërfaqen e pasqyrës, është e pavdekshme. Gjithnjë e më vetëbesuese, buzëqeshja e saj i tregon botës se ajri nuk mund të sjellë rreziqe. Pasi të dalë jashtë pasqyrës për të hyrë në kohën e saj të shkurtër të qiriut, do të ndrisë që t’ia kujtojë se ka fluturuar. Duke mos gjetur asnjë arsye që të dyshojë në këtë, s’do t’ia thotë askujt se si.  

/Marrë nga Christopher Middleton, ‘Loose Cannons’, University of New Mexico Press, 2014

/Gazeta Express