Tetë djathrat më të mirë për shëndetin tuaj, sipas një nutricionisti

Ushqimi/Dieta

Gazeta Express

17/11/2025 20:19

Nga një patate e pjekur e mbuluar me djath të grirë, tek një biskotë e shoqëruar me një fetë të butë djathi e pak reçel, apo te sanduiçi klasik me djathë të shkrirë – mënyrat për ta shijuar djathin janë pothuajse të pafundme.

Megjithatë, për pasionantët e djathit, një lajm jo edhe aq i këndshëm është fakti që për vite me radhë ai është konsideruar “armik” i shëndetit, për shkak të nivelit të lartë të yndyrave të ngopura. Shpesh është këshilluar që ky produkt i qumështit të konsumohet rrallë, e sidomos të shmanget nga personat që ndjekin dieta për humbje peshe.

Djathi lidhet shpesh me kolesterolin “e keq”, i cili rrit rrezikun për sëmundje të zemrës, diabet të tipit 2 dhe goditje në tru. Konsumimi i tepërt, sidomos kur shoqërohet me ushqime të pasura me kalori si pica apo makaronat me djathë, mund të ndikojë në shtim peshe.

Por a jemi fokusuar aq shumë tek aspekti negativ i djathit, sa kemi harruar se ai mund të jetë një ushqim me vlera të larta ushqyese?

Sipas nutricionistit të njohur Rob Hobson, përgjigjja është po – madje disa studime sugjerojnë se konsumimi i moderuar i djathit mund të ndihmojë edhe në zgjatjen e jetës.

A është djathi vërtet i dëmshëm apo vetëm i keqkuptuar?

“Ushqyeshmërisht, djathi është një burim i shkëlqyer i proteinave cilësore, kalciumit, fosforit, vitaminës B12 dhe vitaminës A,” thotë Hobson. “Kombinimi i këtyre elementeve ndihmon shëndetin e kockave, rikuperimin e muskujve dhe metabolizmin e energjisë.”

Disa lloje tradicionale djathi përmbajnë gjithashtu baktere të dobishme që përmirësojnë shëndetin e zorrëve.

Problemi i yndyrave të ngopura: më i ndërlikuar nga sa mendohet

Ndonëse yndyrat e ngopura lidhen me rritjen e kolesterolit LDL (“i keqi”), Hobson thekson se djathi nuk ndikon në mënyrë lineare tek shëndeti i zemrës.

Studime të fundit – përfshirë një të publikuar në revistën Advances in Nutrition – nuk gjetën lidhje të fortë mes konsumit të djathit dhe sëmundjeve të zemrës; madje treguan një efekt neutral dhe herë-herë mbrojtës.

Kjo shpjegohet me “efektin e matricës së bulmetit” – mënyra se si nutrientët bashkëveprojnë brenda djathit ndikon në mënyrën se si trupi i përthith yndyrat.

Djathi i shkrirë në gatime është treguar se ndikon më shumë në rritjen e kolesterolit sesa një fetë e thjeshtë djathi, megjithëse shkencëtarët ende nuk e dinë saktë pse.

Sa djathë duhet të konsumojmë?

Një porcion i shëndetshëm është rreth 30 gramë – madhësia e një kuti shkrepësesh.

Djathërat e fortë janë të pasur me kalori: p.sh. 30 g çedar përmbajnë rreth 125 kalori dhe 10,5 g yndyrë.

“Djathi mund të jetë pjesë e një diete të shëndetshme, për sa kohë që konsumohet me masë,” thotë Hobson. “Shija e fortë e disa djathërave ju lejon të përdorni më pak.”

Djathrat që mund t’i bëjnë mirë shëndetit (dhe ata që jo aq shumë)

1. Çedari – i pasur me kalcium dhe ideal për shëndetin e kockave

Me 222 mg kalcium për porcion, çedari mbulon një të tretën e nevojës ditore të një të rrituri. Është i shkëlqyer për adoleshentët, gratë në menopauzë dhe të moshuarit.

Çedari i pjekur ka:

• më pak laktozë (i përshtatshëm për intolerantët)
• shije më të fortë (përdoret më pak)
• por është i lartë në kripë, faktor që rrit tensionin e gjakut.

2. Brie dhe Camembert – djathrat që mund të ndihmojnë gjumin dhe trurin

Edhe pse më të butë dhe më të lagësht, brie përmban glikinë, një aminoacid që ndihmon gjumin e thellë, sidomos tek gratë në menopauzë.

Studimet e fundit sugjerojnë:

• spermidina në brie mund të mbrojë mëlçinë
• një acid yndyror në camembert (myristamidi) lidhet me përmirësim të funksionit të trurit dhe kujtesës.

3. Feta dhe Halloumi – të pasur me proteina, por shumë të kripur

Djathrat grekë janë të shijshëm, por të njohur për nivel të lartë kripe.

Avantazhet e fetës:

• më pak kalori
• prodhohet tradicionalisht nga qumështi i deles apo dhisë, i pasur me vitamina A, B2, B12, D, si dhe minerale të rëndësishme.

Këto nutriente forcojnë imunitetin dhe kockat.

4. Djathrat blu – të fuqishëm, por jo gjithmonë të shëndetshëm

Djathrat me myk janë të njohur për kulturat bakteriale të dobishme, por:

• kanë më shumë yndyra të ngopura
• përmbajnë mykotoksina që mund të jenë të dëmshme në disa lloje.

Roquefort përmban andrastina A-D, që ndihmojnë në uljen e kolesterolit – një nga arsyet e mundshme të të ashtuquajturit “paradoksi francez”.

5. Babybel dhe Cheese Strings – më të shëndetshme sesa mendoni

Sipas Hobson:

Babybel nuk është ultra i përpunuar:

• është djathë i pastër i pasteurizuar, me pak kripë dhe shumë kalcium
• Cheese Strings prodhohen nga djath i vërtetë i zgjatur me nxehtësi dhe janë të fortifikuara me vitamina B6, B12 dhe D.

Megjithatë, mbetën alternativa praktike, por jo ideale çdo ditë.

Në anën tjetër, produktet si Dairylea Dunkers ose Lunchables janë ultra-të përpunuara, të varfra në proteina, me shtesa dhe emulsifikues që lidhen me probleme të zorrëve.

Djathi mund të jetë një ushqim i shëndetshëm, ushqyes dhe i dobishëm, për sa kohë që zgjidhen varietete të cilësisë së mirë dhe respektohen porcionet.

Një fetë e vogël djathi cilësor mund t’i shtojë shije dhe vlera ushqyese ditës suaj – pa ju dëmtuar shëndetin. /GazetaExpress/