Testi 60-sekondësh i të shkruarit që mund të zbulojë shenjat më të hershme të dementias

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

15/05/2025 21:21

Një test i thjeshtë që zgjat vetëm 60 sekonda mund të ndihmojë në zbulimin nëse jeni në rrezik nga demenca, sugjeron një studim i fundit.

Ky test kërkon vetëm një stilolaps, letër dhe një kohëmatës, dhe mund të zbulojë shenja të hershme të rënies njohëse, e cila është pararendëse e demencës.

📝 Si realizohet testi?

Zgjidhni një kategori të gjerë – për shembull:

Lloje frutash

Lloje kafshësh

Emra emisionesh televizive

Vendosni kohëmatësin në 60 sekonda.

Brenda asaj kohe, shkruani sa më shumë shembuj që mundeni nga ajo kategori.

🔎 Ekspertët thonë se duhet të jeni në gjendje të përmendni të paktën 15 objekte, dhe idealja është mbi 21.

Një studim i vitit 2007 i publikuar në Journal of Psychiatry deklaron:

“Nëse personi nuk mund të përmendë 15 ose më shumë objekte, ai/ajo ka gjasa të ketë dëmtime njohëse dhe mundësia që të ketë sëmundjen Alzheimer është 20 herë më e lartë sesa një person që arrin të përmendë 15 ose më shumë.”

🧪 Çfarë tregon testi?

Një studim i vitit 2022 me 69 të rritur në SHBA zbuloi se rezultatet e këtij testi bien me kalimin e moshës.

Por ajo që është më e rëndësishme: rezultatet më të dobëta lidhen me nivelet e amyloid-β në trup – një shenjë biologjike e sëmundjes Alzheimer.

🕰️ Një tjetër test i njohur: vizatimi i orës analoge

Një nga testet më të përdorura nga NHS është testi i vizatimit të orës.

📝 Si realizohet:

Jepet një fletë e bardhë dhe kërkohet nga personi të vizatojë një orë.

Duhet të shtojë të gjitha numrat nga 1 në 12 dhe të vendosë akrepat në një orar të caktuar (p.sh. ora 11:10).

Kjo detyrë teston aftësinë për funksionin ekzekutiv – aftësinë për të planifikuar, organizuar dhe përfunduar detyra.

Kjo është një nga aftësitë e para që dëmtohet kur zhvillohet demenca.

NHS thotë se:

“Nëse një person e vizaton orën siç duhet, kjo pothuajse përjashton demencën. Por nëse ka vështirësi, rekomandohet të kërkojë ndihmë nga mjeku.”

📊 Përhapja dhe kostoja e demencës në Mbretërinë e Bashkuar

Demenca prek rreth 1 milion persona në MB.

Alzheimer është shkaku më i zakonshëm i kësaj gjendjeje.

Kostoja vjetore totale e demencës për MB është rreth £42 miliardë, sipas Shoqatës Alzheimer.

Kjo shumë pritet të arrijë në £90 miliardë brenda 15 viteve, për shkak të plakjes së popullsisë.

Në vitin 2022, 74,261 persona vdiqën nga demenca – duke e bërë atë vrasësin më të madh në vend, sipas Alzheimer’s Research UK.

💡 A mund të parandalohet demenca?

Po. Studimet sugjerojnë se rreth 40% e rasteve mund të parandalohen me ndryshime në stilin e jetesës:

Dietë e shëndetshme

Aktivitet fizik i rregullt

Konsum më i vogël i alkoolit

Parandalimi i dëmtimeve të kokës

Përdorimi i aparateve të dëgjimit kur ka nevojë

/GazetaExpress/