“Shkurtime dhe mungesë fondesh”, OBSH në vështirësi përballë sfidave shëndetësore

Lajme

Gazeta Express

19/05/2025 14:10

Shkurtimet masive të buxhetit dhe një marrëveshje për të luftuar kërcënimet shëndetësore në nivelin e pandemisë së COVID-19 janë në qendër të vëmendjes këtë javë në Gjenevë, ku përfaqësues nga pothuajse çdo vend i botës janë mbledhur për Asamblenë Botërore të Shëndetësisë.

Asambleja, që zhvillohet çdo maj, përcakton politikat dhe buxhetin e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për vitin e ardhshëm. Tema e këtij viti është “Një Botë për Shëndetin”, por përballë një klime financiare sfiduese, atmosfera në Gjenevë mbetet e tensionuar.

Për vitin 2025, OBSH përballet me një mungesë prej 600 milionë dollarësh, ndërsa për periudhën 2026–2027 është propozuar një shkurtim buxheti në 4.2 miliardë dollarë, nga 5.3 miliardë dollarë të planifikuar më parë.

Shumë programe globale po pësojnë reduktime për shkak të mungesës së fondeve nga donatorët kryesorë si SHBA, Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Holanda.

OBSH u ka kërkuar shteteve një rritje prej 20% të kontributeve vjetore për të reduktuar varësinë nga financimi vullnetar.

Për shkak të shkurtimeve, janë prekur struktura të ndryshme të stafit dhe zyrave rajonale, ndërsa agjencia po fokusohet vetëm tek nevojat më urgjente globale shëndetësore.

Një ndër çështjet kryesore është miratimi i një traktati për pandeminë, për të përmirësuar gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemive të ardhshme. Traktati synon forcimin e mbikëqyrjes së sëmundjeve, ndarjen më të shpejtë të të dhënave dhe përfitimeve, si dhe qasjen më të barabartë në vaksina dhe ilaçe.

Një pjesë ende e papërfunduar është sistemi PABS (akses dhe ndarje e përfitimeve të patogjenëve), për të cilin negociatat do të vazhdojnë edhe një vit pas miratimit të traktatit.

Në rendin e ditës janë edhe sfida të tjera, si sëmundjet jo-ngjitëse dhe shëndeti mendor. Këto tema pritet të diskutohen më tej në takimin e nivelit të lartë të OKB-së në shtator, por Asambleja është një mundësi për të shtyrë përpara angazhime politike në këtë drejtim.

Shtetet do të shqyrtojnë rezoluta për sëmundjet e veshkave, kancerin e qafës së mitrës, verbërinë dhe dëmtimin e dëgjimit.

Ndryshimet klimatike janë një tjetër pikë kyçe. Asambleja pritet të votojë një plan që lidh shëndetin me angazhimet ndaj klimës në kuadër të Marrëveshjes së Parisit, por organizatat mjedisore kanë shprehur pakënaqësi për masat e dobëta që adresojnë rolin e karburanteve fosile.

Një tjetër çështje që kërkon vëmendje është strategjia globale për demencën. OBSH propozon zgjatjen e planit deri në vitin 2031, ndërkohë që aktualisht vetëm 26% e vendeve anëtare kanë miratuar plane kombëtare për përballimin e kësaj sëmundjeje.

Ekspertët shprehen se rezultatet e kësaj asambleje do të varen kryesisht nga zbatimi konkret i vendimeve, në një kohë kur mungesa e fondeve përbën pengesën kryesore për progres real.