Shkencëtarët zbulojnë zakone të shëndetshme që ulin rrezikun e kapsllëkut deri në 40 për qind

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

10/09/2025 21:36

Të rriturit e moshës së mesme që adoptojnë zakone të shëndetshme, përfshirë të paktën shtatë orë gjumë natën, mund të ulin ndjeshëm rrezikun e kapsllëkut – një problem i zakonshëm gastrointestinal që është lidhur me kancerin e zorrëve.

Hulumtimet treguan se mos-duhanpirja, ushtrimi i rregullt i fortë, ushqyerja e shëndetshme dhe kufizimi i konsumit të alkoolit gjithashtu mund të ndihmojnë në parandalimin e kapsllëkut. Të rriturit që ndjekin të paktën tre nga këto sjellje shëndetësore përjetojnë një ulje rreziku deri në 40 për qind.

Çfarë është kapsllëku?

Kapsllëku përfshin një reduktim të konsiderueshëm të frekuencës së jashtëqitjes ose vështirësi të shtuar në kryerjen e saj. Ai prek rreth një në shtatë të rritur. Ndërsa frekuenca e jashtëqitjes ndryshon për çdo individ, NHS shprehet se moskryerja e jashtëqitjes të paktën tre herë në javë është një tregues i kapsllëkut.

Edhe pse zakonisht konsiderohet një problem i lehtë, ekspertët paralajmërojnë se kapsllëku kronik rrit ndjeshëm rrezikun e kancerit të zorrëve.

Studimi i ri

Hulumtuesit në University of Hong Kong identifikuan pesë faktorë të jetesës së shëndetshme që mund të ndihmojnë të rriturit e mesëm të ulin rrezikun e kapsllëkut deri në 50 për qind.

Studimi, i botuar në American Journal of Gastroenterology, ndoqi 107,475 pjesëmarrës të Biobankës së Mbretërisë së Bashkuar, të moshës 40-70 vjeç, të cilët nuk kishin histori të kapsllëkut funksional.

Gjatë një ndjekjeje prej gati 12 vjetësh, u regjistruan 3,591 raste të reja të kapsllëkut funksional. Pjesëmarrësit u ndanë sipas numrit të zakoneve të shëndetshme që ndjeknin, si mos-duhanpirja, ushtrimi i rregullt dhe prioriteti i gjumit.

Krahasuar me ata që nuk ndiqnin asnjë nga këto sjellje, ata që adoptonin të paktën një zakon shëndetësor ulën rrezikun e kapsllëkut me gati 20 për qind. Praktikimi i katër nga pesë zakonet shëndetësore ulte rrezikun me gati gjysmën.

Hulumtuesit vunë në dukje:

“Adoptimi i një numri më të madh zakonesh të shëndetshme lidhet në mënyrë të ndjeshme me uljen e rrezikut të kapsllëkut tek të rriturit e mesëm dhe të moshuarit, duke treguar potencialin e tyre si strategji primare parandalimi.”

Edhe individualisht, disa zakone duket se ofrojnë mbrojtje të konsiderueshme. Për shembull, mos-duhanpirja lidhej me një ulje prej 17 për qind të rrezikut, ndërsa 7-9 orë gjumë natën reduktonin rrezikun mbi 20 për qind.

Hulumtuesit shtuan:

“Një strategji e koordinuar në nivele të ndryshme është thelbësore për të lehtësuar adoptimin e gjerë të pesë rekomandimeve kyçe të jetesës së shëndetshme nga popullata e përgjithshme si një masë parandalimi.”

Rëndësia për shëndetin e zorrëve dhe kancerin

Kapsllëku kronik mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e kancerit të zorrëve, pasi lëvizja e rregullt e jashtëqitjes minimizon kohën që toksinat mund të jenë në kontakt me murin e zorrës.

Haney Yousef, kirurg kolorektal, tha më parë për Daily Mail:

“Kjo është thelbësore sepse kontakti i zgjatur me substanca të dëmshme mund të dëmtojë shtresën e hollë të kolonit dhe rektumit tonë.”

Kushdo që gjithashtu ka fryrje, humbje të pashpjegueshme në peshë, gjak në jashtëqitje, lodhje ekstreme ose dhimbje barku duhet të kontaktojë mjekun, pasi mund të jetë një shenjë e një problemi më serioz.

Megjithëse sëmundja është e lidhur me obezitetin, ekspertët vënë re se ajo po prek gjithnjë e më shumë pacientë të shëndetshëm fizikisht.

Disa ekspertë besojnë se shpjegimi lidhet me faktorët mjedisorë që brezat e rinj janë ekspozuar më shumë se gjeneratat e mëparshme – me stilin e shpejtë të jetesës që ndikon tek gjumi, dieta dhe aktiviteti fizik.

Për shkak të këtyre ndryshimeve, rreth 15 për qind e popullsisë globale besohet të ketë kapsllëk kronik.

Në Mbretërinë e Bashkuar, diagnostikohen rreth 44,000 raste kanceri i zorrëve çdo vit, me gati 17,000 vdekje. Deri në vitin 2040, pritet të ketë 609,000 raste të reja vetëm në Angli.

Parandalimi është i mundur

Shumë ekspertë paralajmërojnë se më shumë se gjysma e rasteve të kancerit të zorrëve janë të parandalueshme. Kështu, adoptimi i zakoneve të shëndetshme jetësore mund të jetë një nga mënyrat më të fuqishme për të zvogëluar rrezikun. /GazetaExpress/