Shkencëtarët zbulojnë ushqimin që largon nga trupi kimikatet kancerogjene

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

02/06/2025 21:09

Të konsumosh më shumë fibra mund të ndihmojë në largimin e kimikateve kancerogjene të njohura si “përgjithmonë të pranishme në organizëm”, sugjeron një studim.

Studiuesit në Boston krahasuan meshkujt që morën një suplement me fibra tri herë në ditë me ata që morën një suplement me bazë orizi për katër javë.

Testet e gjakut treguan se ata që morën fibër beta-glukan, e gjetur te kërpudhat dhe tërshëra, para çdo vakti për katër javë patën një reduktim prej tetë përqind të niveleve të “kimikateve përgjithmonë të pranishme kancerogjene”.

Të njohura ndryshe si PFAS (substanca per- dhe polifluoroalkile), këto kimikate toksike nuk shpërbëhen natyrshëm në mjedis.

Përkundrazi, ato rrjedhin nga enët plastike dhe tenxheret që nuk ngjitin në ushqim, duke u grumbulluar në organet jetësore, gjë që rrit rrezikun për dështim organesh, infertilitet dhe disa lloje kanceri.

Studiuesit besojnë se fibra ndihmon në filtrimin e bilës së tepërt nga traktit tretës, e cila lidhet me PFAS për t’u thithur nga qarkullimi i gjakut.

Ndërkohë që ka male të tëra studimesh që kanë treguar efektet vdekjeprurëse të kimikateve “përgjithmonë të pranishme” në trup, ky studim i ri është një nga të parët që ofron një mënyrë shkencërisht të provuar për t’i larguar këto toksina, të cilat më parë mendohej se mbeteshin në trup përgjithmonë.

Por kjo ndodh në një kohë kur nëntë nga dhjetë amerikanë nuk konsumojnë mjaftueshëm fibra, duke rritur rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të tjera si kanceri i zorrës së trashë.

Studiuesit nga Universiteti i Bostonit shkruan: “Pavarësisht shqetësimeve të mëdha për toksicitetin e PFAS, ndërhyrjet specifike për të ulur nivelet e PFAS në trup janë të kufizuara.”

Studimi, i botuar në revistën Environmental Health në mars, analizoi 72 meshkuj të rritur nga 18 deri në 65 vjeç me nivele të matshme të PFAS në gjak.

Prej tyre, 42 konsumuan një suplement një-gramësh me beta-glukan të tërshërës, një lloj fibre që gjendet natyrshëm te tërshëra, kërpudhat dhe farat, tri herë në ditë, rreth 10 minuta para vakteve.

30 pjesëmarrësit e tjerë konsumuan një suplement kontrolli me bazë orizi.

Studiuesit morën mostra gjaku nga secili pjesëmarrës para dhe pas përfundimit të eksperimentit katër-javor. Çdo test kontrolloi 17 forma të PFAS.

Në fillim, 70 përqind e pjesëmarrësve kishin 11 nga 17 format e PFAS në gjakun e tyre, dhe pesë forma gjendeshin në gjakun e të gjithë pjesëmarrësve.

Studimi zbuloi se meshkujt që morën suplementin me fibra patën një ulje prej tetë përqind të acidit perfluorooktanoik (PFOA) dhe acidit perfluorooktanesulfonik (PFOS), të cilat konsiderohen dy nga format më të rrezikshme të PFAS.

PFOA dhe PFOS janë kimikate sintetike që përdoren në shkumë zjarrfikëse, tenxhere që nuk ngjitin dhe repelentë njollash për t’i bërë ato rezistente ndaj ujit dhe njollave.

PFOA konsiderohet si një kancerogjen i Grupit 1 nga Agjencia Ndërkombëtare për Kërkime mbi Kancerin (IARC), që do të thotë se shkakton kancer te kafshët. PFOS, ndërkohë, është kancerogjen i Grupit 2, që sugjeron se mund të shkaktojë kancer te kafshët.

Të dyja kimikatet gjithashtu mendohet të jenë përçarës të sistemit endokrin, që do të thotë se imitojnë hormonet e trupit dhe pengojnë prodhimin dhe reagimin ndaj hormoneve natyrore si estrogjeni dhe testosteroni.

Kjo rrit rrezikun e zhvillimit të kancereve të ndjeshëm ndaj hormoneve si kanceri i gjirit dhe i vezoreve.

Studiuesit besojnë se fibra ushqimore formon një xhel që pengon qelizat e mukozës së zorrëve të thithin PFAS. Kjo sepse xheli pengon acidet biliare, që ndihmojnë në shpërbërjen e yndyrave, të riabsorbohen në qarkullimin e gjakut.

Përkundrazi, ai bilë i tepërt ekskretohet përmes jashtëqitjes.

Mendohet se PFAS lidhet me bilën dhe kalon nëpër zorrë, ndaj fibra mund të ndihmojë në largimin e këtyre kimikateve nga trupi përpara se të shkaktojnë dëme të përhershme.

Studiuesit paralajmëruan se jo të gjitha llojet e fibrave mund të largojnë PFAS, dhe nevojiten më shumë kërkime për të përcaktuar nëse edhe lloje të tjera kanë të njëjtin efekt.

Përveç largimit të PFAS nga trupi, fibra njihet edhe për shtimin e masës së jashtëqitjes dhe lehtësimin e kalimit të saj, duke reduktuar rrezikun e kapsllëkut dhe duke nxitur lëvizje të rregullta të zorrëve.

Jashtëqitjet më të buta qëndrojnë më pak kohë në zorrën e trashë, duke reduktuar rrezikun që ndotësit e dëmshëm të shkaktojnë inflamacion dhe të nxisin rritjen e pakontrolluar të qelizave. Kjo ul mundësinë e zhvillimit të kancerit të zorrës së trashë.

Megjithatë, 90 përqind e amerikanëve nuk konsumojnë sasinë e rekomanduar prej 22 deri në 34 gramë fibra çdo ditë.

Ka disa kufizime në këtë studim të ri, me kryesoren që PFAS mund të qëndrojë në trup për dy deri në shtatë vjet, kështu që një eksperiment katër-javor nuk mjafton për të vlerësuar plotësisht marrëdhënien.

Ekipi theksoi gjithashtu se konsumimi i niveleve më të larta të fibrës mund të jetë i nevojshëm për të ulur nivelet e PFAS në afat të gjatë. /GazetaExpress/