Shkencëtarët zbulojnë lidhjen muzikore për forcimin e funksionit të trurit gjatë gjithë jetës

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

01/09/2025 21:10

Të mësuarit për të luajtur një instrument muzikor mund të mbrojë trurin nga plakja, duke ndërtuar një mbrojtje ndaj rënies njohëse që zgjat gjithë jetën.

Studiues nga Kanadaja dhe Kina zbuluan se të rriturit më të moshuar që kishin kaluar vite duke luajtur muzikë ishin më të aftë për të kuptuar të folurin në mjedise me zhurmë, si në një dhomë të mbushur me njerëz, krahasuar me ata që nuk kishin luajtur muzikë.

Truri i tyre funksiononte më shumë si ai i të rinjve, duke pasur nevojë për më pak energji për t’u përqendruar, krahasuar me trurin e të moshuarve jo-muzikantë, që duhej të përdorte më shumë energji për të kompensuar rënien mendore të lidhur me moshën.

Të luajturit muzikë u gjet se ndërton një “rezervë njohëse”, e cila funksionon si një sistem rezervë në tru.

Kjo rezervë e ndihmon trurin të qëndrojë efikas dhe të punojë si një tru më i ri, edhe ndërsa një person plaket.

Vitet e trajnimit muzikor forcuan lidhjet mes zonave të trurit që përpunojnë dëgjimin, lëvizjen dhe të folurit, duke e bërë më të lehtë përpunimin e tingujve në situata të vështira, si kur është e vështirë të dallosh një zë të vetëm mes turmës.

Studiuesit thanë se gjetjet e tyre rrëzojnë idenë se truri i të moshuarve gjithmonë duhet të punojë më shumë për të kompensuar plakjen.

Në vend të kësaj, praktikimi i rregullt i një instrumenti për rreth 12 orë në javë, pavarësisht sa mirë luan, mund të ndërtojë një “rezervë” që e mbron trurin nga mbingarkesa e panevojshme.

Dr Yi Du nga Akademia Kineze e Shkencave i tha BBC Science Focus: “Ashtu si një instrument i akorduar mirë nuk ka nevojë të luhet më fort për t’u dëgjuar, edhe truri i muzikantëve të moshuar mbetet i akorduar falë viteve të trajnimit.”

Studimi i botuar në PLOS Biology zbuloi se të rriturit e moshuar që kurrë nuk kishin praktikuar një instrument muzikor shfaqnin aktivitet shtesë në zonat e stream-it dorsal auditiv—rajone të trurit që punojnë së bashku për të përpunuar tingujt dhe për t’i lidhur me veprimet.

Më shumë aktivitet gjatë dëgjimit të tingujve, i njohur si rritje e lidhshmërisë funksionale të induktuar nga detyra (upregulated TiFC), tregoi se këto trurin e vjetër po punonin më fort për të kompensuar rënien njohëse të lidhur me moshën.

Ndërkohë, muzikantët e moshuar shfaqnin modele truri të ngjashme me njerëzit më të rinj që nuk praktikonin muzikë, përfshirë më pak aktivitet në zonat e stream-it dorsal auditiv.

Konkretisht, më pak aktivitet në hemisferën e djathtë të trurit lidhej me aftësi më të mira për të dalluar fjalët në një ambient me zhurmë.

Të moshuarit që praktikonin rregullisht muzikë kishin gjithashtu më shumë ngjashmëri me trurin e të rinjve në gyrus-in precentral të majtë, një zonë e lobit ballor që kontrollon lëvizjen, veçanërisht të anës së djathtë të trupit si dora apo krahu i djathtë.

Gyrus-i precentral i majtë gjithashtu ndihmon në planifikimin dhe kryerjen e lëvizjeve vullnetare, si shtypja e një butoni apo të folurit.

Studiuesit theksuan se këto rënie në aftësitë e dëgjimit dhe të mendimit nuk ishin shenja të sëmundjeve si Alzheimeri, por ishin të lidhura me lodhjen natyrore njohëse që vjen me “plakjen normale”.

Studimi përfshiu 25 muzikantë të moshuar me moshë mesatare 65 vjeç, të cilët kishin luajtur një instrument për të paktën 32 vjet.

Gjithashtu morën pjesë 25 të rritur të moshuar me moshë mesatare 66 vjeç dhe dy duzina të rinj jo-muzikantë në të 20-at e tyre.

Të gjithë pjesëmarrësit ishin fizikisht të shëndetshëm, përdorues të dorës së djathtë, folës amtarë të mandarinës nga Kina, me dëgjim normal dhe pa probleme neurologjike.

Secili dëgjoi katër rrokje (“ba”, “da”, “pa”, “ta”) të përziera me zhurmë të fortë në tre nivele të ndryshme, ndërkohë që aktiviteti i trurit i tyre u mat me fMRI.

Muzikantët e moshuar u treguan më të aftë se jo-muzikantët e moshuar për të identifikuar rrokjet, veçanërisht në kushte me më pak zhurmë.

Në përgjithësi, të rriturit e moshuar që luanin muzikë ishin më të dobët se të rinjtë jo-muzikantë, por dukshëm më të mirë se bashkëmoshatarët e tyre që nuk kishin prekur kurrë një instrument.

Studiuesit theksuan se gjetjet e tyre mund të çojnë në terapi të reja për forcimin e trurit që parandalojnë shfaqjen e demencës, si nxitja e trajnimit muzikor tek të moshuarit.

Një tjetër studim në Imaging Neuroscience mbështeti këto gjetje, duke treguar se nuk është kurrë vonë për të filluar të luash muzikë për të përmirësuar shëndetin e trurit.

Një ekip nga Universiteti i Kiotos në Japoni zbuloi se një grup të rriturish të moshuar që mësuan të luanin muzikë në të 70-at e tyre, dolën më mirë në testet e memories verbale katër vjet më vonë.

Studiuesit vunë re se ata që vazhduan të praktikonin gjatë atyre katër viteve patën rezultatet më të mira në testet njohëse, krahasuar me ata që e lanë pas përfundimit të studimit katërmujor fillestar. /GazetaExpress/