Shkencëtarët identifikojnë dy dieta që mund të lehtësojnë depresionin dhe ankthin

Ushqimi/Dieta

Gazeta Express

20/05/2025 22:59

Dy ndryshime të thjeshta në mënyrën e të ushqyerit mund të ndihmojnë në zbutjen e simptomave të sëmundjeve mendore dobësuese, sugjeron një studim i ri.

Një rishikim i madh i kryer nga studiuesit e Universitetit Bond në Queensland, Australi, zbuloi se dietat me kufizim kalorik mund të reduktojnë simptomat e depresionit dhe ankthit.

Studimi përfshiu 25 studime të ndryshme me mbi 57,000 të rritur, dhe zbuloi gjithashtu se dietat me pak yndyrë mund të ndihmojnë në lehtësimin e ankthit, veçanërisht tek ata me rrezik të lartë kardiometabolik, si personat obezë ose me rezistencë ndaj insulinës – një gjendje që mund të çojë në diabet të tipit 2.

Çfarë janë këto dieta?

Dieta me kufizim kalorik përfshin uljen e marrjes ditore të kalorive (zakonisht rreth 1500 kalori në ditë) për të humbur peshë. Ajo përjashton ushqimet e përpunuara dhe me shumë sheqer.

Dieta me pak yndyrë përfshin marrjen e më pak se 30% të energjisë ditore nga yndyrat, sipas rekomandimeve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Studiuesit, të cilët i publikuan rezultatet në revistën Annals of Internal Medicine, theksojnë se cilësia e provave ishte e ulët, prandaj çdo ndryshim në dietë duhet bërë në konsultim me një profesionist të kujdesit shëndetësor.

A ndikon ushqimi në shëndetin mendor?

Lidhja mes ushqimit dhe gjendjes shpirtërore është dokumentuar edhe më parë. Një studim i vitit 2017 i publikuar në BMC Medicine tregoi se njerëzit me depresion të rëndë dhe rezistent ndaj ilaçeve që ndoqën një dietë mesdhetare për tre muaj patën përmirësim të ndjeshëm në simptomat e tyre krahasuar me ata që ndoqën dietën e zakonshme.

Po ashtu, një tjetër studim me 3,000 të rritur tregoi se ata që ndoqën dietën mesdhetare për 6 vjet kishin 16% më pak rrezik për të zhvilluar depresion.

Çfarë është dieta mesdhetare?

Dieta përfshin:

shumë fruta dhe perime të freskëta,

mish të lehtë si peshk dhe pulë,

drithëra të plota,

pak mish të kuq dhe ëmbëlsira.

Roli i zorrës dhe mikrobiomës

Profesorja Felice Jacka, një eksperte në psikiatrinë ushqyese në Universitetin Deakin, thotë se “mikrobet e zorrëve drejtojnë shëndetin tonë mendor.”

Ajo thekson rëndësinë e një diete të pasur me:

fruta,

perime,

bishtajore dhe drithëra të plota.

Këto ushqime përmbajnë fibër, e cila ushqen mikroorganizmat në zorrë – duke ruajtur një mikrobiomë të shëndetshme, e cila ka ndikim të drejtpërdrejtë në tru dhe gjendjen emocionale.

Sa ndihmon fibra?

Një rishikim i 18 studimeve, i publikuar në Nutritional Neuroscience në vitin 2023, tregoi se:

për çdo 5 gram fibra shtesë në dietë, rreziku për simptoma depresive zvogëlohet me 5%.

NHS rekomandon të konsumohen të paktën 30 gram fibra në ditë.

Dëmet e ushqimeve shumë të përpunuara (UPF)

Profesorja Jacka paralajmëron për ndikimin e keq të ushqimeve shumë të përpunuara, si:

pijet e gazuara,

akulloret,

patatinat dhe ushqimet e ambalazhuara industrialisht.

Në një studim të botuar në Clinical Nutrition, ajo gjeti se për çdo 10% rritje të ushqimeve shumë të përpunuara në dietë, rreziku për depresion rritej me 10%.

“Nëse do të bësh vetëm një gjë për të përmirësuar shëndetin mendor përmes dietës, hiq dorë plotësisht nga pijet e gazuara, akulloret dhe patatinat,” – thotë ajo.

Kujdes: Shkaku vs. Lidhja

Ekspertët kujtojnë se kjo është një lidhje, jo një shkak i provuar. Shpesh, njerëzit që hanë më shumë ushqime të përpunuara janë edhe:

më obezë,

ushtrojnë më pak,

pinë më shumë duhan –

të gjitha faktorë që mund të ndikojnë në shëndetin mendor.

Sa e përhapur është depresioni dhe ankthi?

Sipas Organizatës MIND, rreth 1 në 6 britanikë në çdo moment vuajnë nga probleme të zakonshme të shëndetit mendor si depresioni dhe ankthi.

Simptomat e depresionit përfshijnë:

ndjenja të qëndrueshme trishtimi ose dëshpërimi,

humbje interesi për gjërat që dikur pëlqeje,

lodhje kronike,

probleme me gjumin, oreksin dhe dëshirën seksuale.

Simptomat e ankthit përfshijnë:

shqetësim dhe tension të vazhdueshëm,

irritim,

lodhje të shpejtë,

muskuj të ngurtë.

NHS rekomandon të vizitoni mjekun nëse keni simptoma të vazhdueshme të depresionit ose ankthit. /GazetaExpress/