Shenjat e fshehura të një kanceri që po rritet më shpejt se kanceri i zorrës së trashë tek të rinjtë

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

10/06/2025 20:13

Ekspertët kanë paralajmëruar që të rinjtë duhet të jenë jashtëzakonisht vigjilentë për shenjat e një kanceri vdekjeprurës që po rritet ndjeshëm tek personat nën 50 vjeç – dhe nuk bëhet fjalë për kancerin e zorrës së trashë.

Rastet e kancerit të apendiksit tek amerikanët rreth të tridhjetave janë rritur me 71 për qind gjatë dy dekadave të fundit, tregoi një studim i fundit.

Hulumtimi, i botuar në Annals of Internal Medicine, zbuloi se brezi i milenialëve, të moshës 29 deri 44 vjeç, është tani grupmosha më e prekur nga ky kancer, i cili vret gjysmën e pacientëve me sëmundje të avancuar brenda pesë vjetësh.

Ekspertët nga Universiteti Vanderbilt në Nashville sugjeruan se kjo rritje mund të lidhet me faktorë të stilit të jetesës, si dietat gjithnjë e më të këqija.

Por profesionistët e mjekësisë dhe aktivistët kanë paralajmëruar publikun që të jenë të kujdesshëm ndaj shenjave të kësaj sëmundjeje, e cila mund të ngatërrohet lehtësisht me shqetësime të zakonshme të tretjes.

Në një video në TikTok, Dr. Ryan Ince, një mjek i përgjithshëm nga Teksasi, tha se fryrja dhe dhimbja kronike e barkut janë shenja paralajmëruese që mund të ndihmojnë për të zbuluar këtë sëmundje në fazat e saj më të hershme.

Megjithatë, ai paralajmëroi se shumica e pacientëve diagnostikohen në faza më të avancuara, kur kanceri mund të ketë prekur mëlçinë, duke shkaktuar vështirësi në frymëmarrje, fytyrë të skuqur dhe diarre.

Apendiksi është një qese e vogël indi e lidhur me zorrën në anën e djathtë të barkut.

Ky organ është pjesë e traktit të zorrëve dhe ndihmon në largimin e mbetjeve nga trupi. Edhe pse funksioni i tij i saktë nuk dihet, studiuesit thonë se mund të ndihmojë në mbështetjen e sistemit imunitar.

Megjithatë, ky organ mund gjithashtu të prodhojë qeliza kanceroze që fillojnë të ndahen në mënyrë të pakontrolluar, duke formuar tumore.

Këto mund të zhvillohen ose nga qelizat që mbulojnë apendiksin, ose nga substancat kimike të përfshira në tretje.

Në shumë raste, kanceri diagnostikohet vetëm kur mjekët e heqin apendiksin, duke dyshuar për apendicit – inflamacioni dhe infeksioni i apendiksit.

Nëse kanceri kapet herët, pacientët kanë një shans optimist prej 67 deri 97 për qind për të mbijetuar më shumë se pesë vjet pas diagnozës.

Por për ata që diagnostikohen vetëm në fazat tre ose katër, kur kanceri është përhapur në pjesë të tjera të trupit, normat e mbijetesës bien ndjeshëm, me studimet që vlerësojnë rreth 50 për qind.

Sëmundja mund të përhapet në pjesë të ndryshme të barkut, duke shkaktuar dhimbje të forta.

Kanceri mund gjithashtu të çojë në shpërthimin e apendiksit, një gjendje shumë e rrezikshme që mund të shkaktojë komplikacione serioze, përfshirë sepsën, paralajmëron NHS.

Rebecca Hind, nga Cumbria, u diagnostikua me këtë sëmundje në vitin 2019, në moshën 33-vjeçare, pasi vuante nga dhimbje të forta barku, të cilat fillimisht i kishte quajtur helmim ushqimor.

Ajo u përball me vite të tëra ndërhyrjesh kirurgjikale të dhimbshme për të hequr 13 organe, më shumë se tetë raunde të mundimshme kimioterapie dhe një menopauzë të shkaktuar mjekësisht në moshën vetëm 35-vjeçare.

Për fat të keq, trajtimi i fundit nuk arriti ta mbante sëmundjen nën kontroll dhe mjekët i kanë thënë se kanceri është tashmë terminal.

Edhe pse nuk është ende plotësisht e qartë pse ka një rritje të tillë të rasteve të kancerit të apendiksit, studiuesit përshkruan atë që quhet “efekti i brezave të lindjes” – ku një sëmundje bëhet më e zakonshme tek gjeneratat e reja krahasuar me të vjetrat.

Ideja është se njerëzit e lindur pas një periudhe të caktuar janë ekspozuar ndaj faktorëve mjedisorë që brezat më të vjetër nuk i kanë pasur.

Në përgjithësi, studimi zbuloi se milenialët e lindur mes viteve 1981 dhe 1996 kanë deri në shtatë herë më shumë gjasa të diagnostikohen me këtë kancer sesa ata të ashtuquajturit “Brezi i Heshtur” (43 deri 80 vjeç).

Studiuesit sugjeruan që faktorët e njohur të rrezikut për kancerin e zorrës së trashë – si obeziteti, dieta, alkooli dhe duhani – mund të luajnë gjithashtu rol në kancerin e apendiksit.

Ata thanë: “Faktorët e njohur të rrezikut për kancerin e zorrës së trashë dhe të rektumit, përfshirë përvojat në fëmijëri, ekspozimet mjedisore, faktorët antropometrikë dhe të stilit të jetesës (p.sh. obeziteti, dieta, alkooli dhe duhani), si dhe ndërveprimi midis këtyre faktorëve dhe karakteristikave gjenetike, mund të kontribuojnë gjithashtu në kancerin e apendiksit.”

Rritja e lehtë e rasteve të kësaj sëmundjeje duket se po ndodh më shpejt sesa ajo e kancerit të zorrës së trashë.

Tek të rriturit e moshës 20 deri 39 vjeç, vlerësohet se rastet janë rritur me dy për qind në vit mesatarisht.

Për ata të moshës 30 deri 39 vjeç, rastet janë rritur me pesë për qind në vit në përgjithësi.

Megjithatë, gjatë 30 viteve të fundit, diagnozat e kancerit të zorrës së trashë tek të rinjtë janë rritur me 80 për qind në nivel global, sipas hulumtimeve.

Çdo vit në Mbretërinë e Bashkuar ka rreth 2,600 raste të reja të kancerit të zorrës së trashë tek personat e moshës 25-49 vjeç.

Simptomat e kësaj sëmundjeje janë të ngjashme me ato të kancerit të apendiksit, por mund të përfshijnë gjithashtu gjak në jashtëqitje.

Kjo sëmundje vret pothuajse 17,000 njerëz në Mbretërinë e Bashkuar çdo vit, ndërsa numri i të vdekurve në SHBA arrin në rreth 50,000.

Në përgjithësi, pak më shumë se gjysma e pacientëve me kancer të zorrës së trashë pritet të jenë gjallë dhjetë vjet pas diagnozës. /GazetaExpress/