Sarkofagu i lashtë romak hapet për herë të parë pas 1,700 vjetësh

Mistere

Gazeta Express

25/11/2025 20:42

Arkeologët kanë hapur për herë të parë një sarkofag të lashtë romak, duke zbuluar mbetjet e ruajtura të një të reje që vdiq rreth 1,700 vjet më parë.

Ekipi i Muzeut të Historisë së Budapestit e gjeti arkivolin prej guri gëlqeror gjatë një gërmimi të madh në Óbuda, një lagje veriore e qytetit që dikur ishte pjesë e Aquincum-it, një vendbanim i njohur romak pranë lumit Danub.

Sarkofagu i mbajtur i mbyllur me dekada kishte kapak prej guri, i siguruar me pranga metalike dhe plumb të shkrirë. Kur arkeologët hoqën me kujdes kapakun, zbuluan skeletonin e plotë të një të riu i rrethuar me dhjetëra objekte funerale, duke ofruar një pasqyrë të rrallë mbi jetën romake në këtë kufi të perandorisë.

Mes objekteve të gjetura ishin dy enë qelqi të ruajtura të plota, figura bronzi dhe 140 monedha. Gjithashtu u gjet një gjilpër kocke për flokët, një bizhuteri amber dhe copa të një pëlhure me fije ari. Madhësia e skeletit sugjeronte se bëhej fjalë për një të re.

“Ky gjetje e veçon saktësisht, pasi tregon se e ndjera mund të ketë qenë me status të lartë shoqëror,” tha Gergely Kostyál, specialist i periudhës romake dhe bashkë-drejtor i projektit. “Është e rrallë të gjesh një sarkofag të tillë të papërdorur, pasi në shekullin IV shpesh ripërdorej material i vjetër për varreza të reja.”

Anthropologët do të analizojnë tani mbetjet e të resë, për të mësuar më shumë për moshën, shëndetin dhe origjinën e saj. Por vendndodhja e varrit dhe bollëku i objekteve të gjetura japin tashmë indikacione të forta për statusin dhe mënyrën e jetesës së saj.

Arkivoli ishte vendosur mes rrënojave të shtëpive të braktisura të lagjes, që u përdor më vonë si zonë varrosjeje. Afër tij, arkeologët zbuluan një akuedukt romak dhe tetë varreza më të thjeshta, por asnjëra nuk ishte aq e pasur dhe e ruajtur mirë si ky sarkofag.

Ekipi hoqi gjithashtu një shtresë balte prej rreth 4 cm brenda arkivolit, që mund të përmbajë edhe bizhuteri të tjera. “Shpresojmë të gjejmë vathë ose bizhuteri të tjera gjatë përpunimit të baltës,” tha Fényes, një nga arkeologët e projektit.

Siç shpjegon ajo, ky sarkofag nuk ka vetëm rëndësi shkencore, por edhe emocionale, duke ofruar një pasqyrë mbi përkushtimin dhe dashurinë që njerëzit e lashtë shfaqnin gjatë varrimit.

Rruga e lumit Danub shërbente si një kufi strategjik për Perandorinë Romake, duke shënuar kufijtë veriorë. Qyteti i Aquincum-it, sot pjesë e Budapestit, ishte një qendër administrative dhe ushtarake, me forteza, terme dhe ndërtesa publike.

Gjetjet arkeologjike tregojnë një komunitet të gjallë me mozaikë, enë qelqi, monedha dhe mbishkrime, që reflektojnë ndikimin romak dhe traditat lokale. Edhe pas rënies së Perandorisë në shekujt IV-V, mbetjet e këtyre vendbanimeve vazhduan të formojnë historinë e rajonit, duke lënë një trashëgimi të pasur arkitekturore dhe kulturore që ende fascinon arkeologët sot. /GazetaExpress/