Rinia në lëvizje: Çfarë do të thonë kufijtë e hapur për të rinjtë e Maqedonisë së Veriut

Maqedoni

Gazeta Express

04/10/2025 13:39

Rinia e Maqedonisë së Veriut tashmë ka shijuar një pjesë të lirisë europiane përmes udhëtimeve pa viza në zonën Schengen. Mundësia për të lëvizur lirshëm për pushime apo për aktivitete kulturore na ka bërë të ndihemi më afër Europës. Por integrimi i plotë në Bashkimin Europian do të thotë diçka shumë më të madhe se turizmi apo vizitat e shkurtra. Për ne të rinjtë, kufijtë e hapur janë porta drejt një jete më të lirë dhe më të pasur me mundësi për studime, punë dhe zhvillim personal. Ata janë rruga që na lidh jo vetëm me qytetet dhe vendet europiane, por edhe me një mënyrë të re të të jetuarit ku liria dhe përgjegjësia ecin dorë për dore.

Për shumë të rinj në vendin tonë, ëndrra për të studiuar në një universitet të huaj shpesh është shoqëruar me pengesa burokratike. Aktualisht, edhe pse mund të udhëtojmë pa viza, për të filluar studimet duhet të kalojmë nëpër një proces të gjatë dokumentesh, sigurimesh dhe lejesh qëndrimi. Integrimi në BE do ta ndryshojë këtë realitet. Një i ri nga Shkupi do të ketë të drejtën të regjistrohet në universitetin e Vienës me të njëjtat kushte si bashkëmoshatarët e tij europianë. Një vajzë nga Gostivari mund të bëhet pjesë e një programi shkencor në Paris pa u shqetësuar për barriera shtesë ligjore. Mundësitë e shkëmbimeve studentore si Erasmus+ do të zgjerojnë horizontin tonë, duke na lejuar të jetojmë dhe të mësojmë në vende të ndryshme dhe pastaj të kthehemi në shtëpi me njohuri dhe përvoja që ndihmojnë të modernizojmë arsimin në Maqedoninë e Veriut.

Kufijtë e hapur nuk kanë të bëjnë vetëm me librat dhe diplomën. Ata lidhen ngushtë edhe me botën e punës dhe zhvillimit profesional. Sot, shumë të rinj nga vendi ynë shohin drejt BE-së për të ndërtuar karrierën e tyre, por përballen me procedura të ndërlikuara për të gjetur punë apo për të bërë një praktikë profesionale. Integrimi i plotë do të thotë se këto barriera do të hiqen. Një student i teknologjisë së informacionit që sapo ka mbaruar fakultetin në Tetovë do të mund të punojë në një kompani inovative në Berlin pa pengesa të panevojshme. Një e re nga Kërçova që studion artet pamore do të ketë mundësi të bëjë praktikë në një galeri të Amsterdamit, duke fituar përvoja që do t’i kthehen në kapital të vlefshëm kur ajo të kthehet në vendin e saj. Për ne të rinjtë, kjo nuk është vetëm çështje e punësimit, por një mënyrë për të kuptuar se karriera jonë mund të ndërtohet në nivel europian, duke qenë pjesë e një tregu të madh e dinamik.

Një aspekt tjetër i rëndësishëm që sjellin kufijtë e hapur është shkëmbimi kulturor. Ne kemi nevojë të njohim nga afër mënyrën se si jetojnë të rinjtë në vende të tjera, çfarë traditash kanë, si e shohin jetën dhe si përballen me sfidat e përbashkëta të brezit tonë. Me integrimin, kjo nuk do të jetë vetëm një përvojë e shkurtër turistike, por një mundësi për të qëndruar më gjatë, për të mësuar gjuhë të reja dhe për të ndarë kulturën tonë me të tjerët. Rinia e Maqedonisë së Veriut do të bëhet një pjesë aktive e mozaikut kulturor europian, duke treguar se vendi ynë ka muzikë, tradita, art dhe histori që vlejnë të njihen dhe të respektohen. Në të njëjtën kohë, ne do të kthehemi me një kuptim më të gjerë të diversitetit dhe me një identitet më të fortë europian që bashkon të gjithë pa dallime.

Turizmi është një fushë tjetër ku kufijtë e hapur do të ndikojnë drejtpërdrejt. Të rinjtë që dëshirojnë të punojnë në sektorin e turizmit do të kenë më shumë vizitorë, më shumë mundësi për të hapur biznese të vogla dhe për të zhvilluar ide kreative. Maqedonia e Veriut ka pasuri natyrore të jashtëzakonshme, nga liqeni i Ohrit deri tek malet e Sharrit. Kur udhëtimi bëhet më i lehtë dhe vendi është pjesë e një tregu të përbashkët europian, turistët do të vijnë më shpesh dhe më gjatë. Për ne të rinjtë kjo përkthehet në punë sezonale, mundësi për praktikë në menaxhim turizmi dhe për zhvillim të projekteve që lidhen me eko-turizmin dhe ruajtjen e mjedisit.

Por kufijtë e hapur nuk janë vetëm një privilegj. Ata sjellin edhe përgjegjësi. Ne si të rinj të Maqedonisë së Veriut do të bëhemi ambasadorë të vendit tonë në çdo qytet të Europës ku do të shkojmë. Sjellja jonë, mënyra se si e prezantojmë kulturën dhe vlerat tona, do të ndikojë drejtpërdrejt në perceptimin që kanë të tjerët për vendin tonë. Kjo na jep përgjegjësi të tregojmë se jemi një brez i hapur, i respektueshëm dhe i gatshëm të mësojmë nga të tjerët, por edhe të ndajmë më të mirën e vetes sonë.

Në të njëjtën kohë, përvoja që ne marrim jashtë duhet të kthehet në kontribut për vendin tonë. Një i ri që ka parë si funksionon riciklimi në Danimarkë mund të sjellë ide për projekte ekologjike në qytetin e tij. Një vajzë që ka punuar në një startup në Holandë mund të hapë një biznes të ngjashëm në Shkup. Kështu, kufijtë e hapur nuk na bëjnë vetëm qytetarë të Europës, por na bëjnë edhe agjentë të ndryshimit në shoqërinë tonë.

Në fund, kufijtë e hapur për të rinjtë e Maqedonisë së Veriut përfaqësojnë më shumë sesa thjesht një mundësi për të kaluar kufirin pa pengesa. Ata janë një dritare drejt një bote të re mundësish, një hap drejt një jete ku të rinjtë mund të zgjedhin më lirshëm se ku duan të studiojnë, të punojnë dhe të jetojnë. Ata na japin shansin të ndërtojmë ura të forta me të rinjtë europianë dhe të jemi pjesë e një komuniteti më të madh ku vlerat e përbashkëta na lidhin më shumë se kufijtë që na ndajnë. Për ne si brez i ri, kjo është një ëndërr që shndërrohet në realitet, një shans për të jetuar një jetë më të lirë dhe më të plotë, dhe një mundësi për ta bërë Maqedoninë e Veriut pjesë aktive të familjes europiane.

***Ky shkrim është përgatitur nga pjesmarësit e aktiviteteve të projektit “Me të Rinj, Art dhe Gazetari – Drejt Rrugës së BE-së”, i cili financohet nga Bashkimi Evropian përmes ALDA Balkans, Eurothink dhe BIRC.***