Riciklimi i rrenave

OP/ED

Gazeta Express

29/01/2021 17:55

Sipas një analize të deklaratave të tij publike, gjatë katër viteve në pushtet Donald Trump ka dhënë 30 573 deklarata të pavërteta. Në Kosovë shumë nga politikanët vazhdimisht premtojnë gjëra që nuk i realizojnë, rrejnë e mashtrojnë. Shumë nga ta rrenat i riciklojnë sa herë që mbahen zgjedhje. Mos iu besoni.

Imer Mushkolaj

Gazeta amerikane “The Washington Post” tash një dekadë udhëheq projektin “Fakt Checker”, nëpërmjet të cilit vlerëson pohimet e politikanëve të të dy partive dominante në SHBA. Me ardhjen në pushtet të Donald Trumpit, gazeta së pari nisi me një vlerësim të përjavshëm të deklaratave në profilin e tij në Twitter, me titull “Çka gaboi Trump këtë javë”. Projekti vazhdoi me vlerësimin e 100 ditëshit të qeverisjes së Trumpit dhe më vonë, me kërkesë të lexuesve, baza e rrenave dhe e të pavërtetave të Trumpit u zhvillua në projekt katërvjeçar. Para pak ditësh, me përfundimin e qeverisjes së Trumpit, u përmbyll edhe projekti.

Të dhënat për të pavërtetat që Trump për katër vjet i shpërndau me të madhe janë shokuese. Si rezultat i konsumimit konstant të rrenave të presidentit, një pjesë e madhe e amerikanëve sot janë skeptikë më shumë se asnjëherë më parë ndaj të vërtetave.

“Mandati i të pavërtetave” e ka titulluar “The Washington Post” pasqyrën online me të dhëna vizuale dhe informacione të detajuara kur dhe për çfarë presidenti Trump ka gënjyer ose e ka vënë publikun në lajthitje.

Sipas të dhënave rregullisht të përditësuara, gjatë katër vjetëve në pushtet Trump ka thënë 30 573 të pavërteta, që mesatarisht i bie 21 pohime të rrejshme në ditë. Në vitin e parë të mandatit ai ka nxjerrë nga goja mesatarisht gjashtë pohime të rreme, në vitin e dytë 16, në të tretin 22, përderisa në vitin e fundit kjo mesatare është rritur në 39 rrena në ditë.

Trump ka dhënë deklarate të rrejshme për gjithçka, për çështje të rëndësishme e të parëndësishme, që nga çështjet që kanë të bëjnë me migrimin deri tek ato që kanë të bëjnë me sistemin shëndetësor. Kur gjendej nën presionin e publikut, përgjigjet e tij ishin një përpjekje për të krijuar një “realitet alternativ”, që e shpërndante nëpërmjet profilit të tij në Twitter, tashmë i suspenduar.

Pas një analize të profilit të Trumpit në Twitter, @realDonaldTrump (që kishte 88.7 milionë përcjellës), doli se 70 për qind e tyre ishin të rrejshëm. Kjo e dhënë flet për një dimension tjetër të rrenës dhe mashtrimit.

Gjatë gjithë mandatit Trump i sulmonte “mainstream”mediat duke i quajtur “fake news”, përderisa makinerinë kryesore propaganduese e mbështeste në përcjellës të rremë që shpërndanin përmbajtje të rrejshme.

* * *

Po të bëhej një analizë e deklaratave dhe premtimeve të politikanëve ndër vite në Kosovë, me siguri do të harroheshin shifrat e rrenave të Donald Trumpit. Shifrat do të ishin alarmante edhe për premtimet e dhëna vite më radhë nëpër fushata zgjedhore.

Sa e sa herë vetëm dekadën e fundit janë liberalizuar vizat për kosovarët e ka hyrë në fuqi sigurimi shëndetësor. Sa e sa mijëra vende pune janë hapur. Sa e sa investime qindramilionëshe kanë ndodhur. Natyrisht, vetëm në mendjet dhe në deklaratat e rrjeshme të politikanëve.

Deklarata e premtime pompoze, pa mbështetje, po dëgjohen edhe në parafushatën e zgjedhjeve të 14 shkurtit. Riciklim premtimesh, ricklim rrenash.

Nga ata që shkatërruan sistemin arsimor po premtohen përfitime për studentë, përderisa askush nuk merret me nivelin skandaloz të cilësisë së arsimit. Nga ata që rrënuan sistemin shëndetësor po premtohen përmirësime e investime. Nga ata që rrezikojnë çdo ditë jetën e qytetarëve, duke mbajtur tubime partiake pa përfillur asnjë masë, po premtohet siguri pikërisht për këta qytetarë.

Modeli më i përhapur i politikanit në Kosovë është politikani që nuk jep llogari për deklarimet e veta publike, për veprimet e veta. Modeli i qytetarit të Kosovës është ai që nuk kërkon ose kërkon fare rrallë llogari për bëmat e pushtetarëve. Në këtë mëyrë, një pjesë e madhe e politikanëve shfrytëzojnë këtë situatë për të premtuar gjëra të njëjta ose të ngjashme çdo fushatë, për të ricikluar rrena që “i ha populli”.

Ndonjëri nga ta, në përpjekje për ta imituar sadopak presidentin amerikan, nuk ngurron që të sulmojë media të caktuara, vetëm pse nuk i pëlqen si raportojnë, vetëm se i pengon e vërteta, duke i quajtur raportimet e tyre “fake news”. E prodhuesit më të mëdhenj të lajmeve të rrejshme janë pkërisht poliikanët, të ndihmuar nga faqe të dyshimta në rrjete sociale.

* * * Përtej dalldisë elektorale të militantëve që tumirin gjithçka që thonë, gjithçka që premtojnë liderët partiakë, qytetarët racionalë duhet të bëjnë një skanim të premtimeve që jepen në fushatë zgjedhore. Partitë politike nuk mund t’ua shesin qytetarëve vite me radhë të njëjtat premtime, të njëjtat rrena. Politikanët duhet ndëshkuar për premtimet e pambajtura dhe për rrenat e ricikluara. Ata duhet dhënë llogari, jo premtime bosh.