Raporti i Inteligjencës Çeke nxjerr në pah kërcënimet hibride në rritje nga Rusia dhe Kina

Lajme

Gazeta Express

06/08/2025 8:17

Shërbimi i Informacionit të Sigurisë (BIS) i Republikës Çeke ka publikuar raportin e tij të fundit vjetor, duke ofruar një vlerësim të zymtë të peizazhit të kërcënimeve në zhvillim të formuar nga dezinformimi i huaj, spiunazhi dhe taktikat hibride. Gjetjet nxjerrin në pah se si akterët shtetërorë – kryesisht Rusia dhe Kina – vazhdojnë të shfrytëzojnë dobësitë e shoqërisë çeke përmes operacioneve të ndikimit të hapur dhe të fshehtë.

Rusia: Ndikimi i Fshehtë Përmes Infiltrimit Narrativ

Rusia mbetet një aktor qendror në përpjekjet për të destabilizuar diskursin publik në Republikën Çeke. Sipas BIS, Moska është zhvendosur nga propaganda e hapur në manipulim më delikat të narrativave politike vendase përmes përfaqësuesve dhe bashkëpunëtorëve lokalë. Në vend që të përqendrohet në dukshmëri, strategjia ruse synon të ngulisë përmbajtje të manipuluar në mediat kryesore dhe diskursin politik.

Një rast i spikatur i përshkruar në raport është operacioni “Zëri i Evropës”, i cili u drejtua nga Praga nga Artem Marchevsky, një bashkëpunëtor i ngushtë i politikanit ukrainas pro-Kremlin Viktor Medvedchuk. Operacioni përfshinte kryerjen e intervistave dhe ofrimin e stimujve financiarë për kandidatët për zgjedhjet e BE-së të vitit 2024. Autoritetet çeke e çmontuan rrjetin në pranverën e vitit 2024 dhe si Marchevsky ashtu edhe Medvedchuk tani janë në listën e sanksioneve të BE-së.

Telegrami, aplikacioni i njohur i mesazheve të koduara, është bërë gjithashtu një mjet kyç rekrutimi. Agjentët rusë thuhet se kanë rekrutuar të ashtuquajturit “agjentë të Telegram” nën maskën e punës së pavarur online ose punëve anësore. Shumë pjesëmarrës thuhet se nuk ishin në dijeni se po punonin për shërbime të inteligjencës së huaja.

Kina: Ndikim i Qetë me Synime Strategjike

Qasja e Kinës për të ndikuar në Republikën Çeke është më delikate, por jo më pak e rëndësishme. BIS paralajmëron se subjektet e lidhura me shtetin kinez kanë financuar individë dhe organizata mediatike për të promovuar një imazh pozitiv të Republikës Popullore të Kinës (PRC), duke parandaluar hetimet për çështje të tilla si shkeljet e të drejtave të njeriut dhe Tajvani.

Një rast veçanërisht alarmues përfshinte projektin e stacionit tokësor satelitor Emposat në Moravinë e Jugut. Fillimisht i promovuar si një përpjekje shkencore e padëmshme, BIS përcaktoi se projekti – i mbështetur nga një kompani e lidhur me shtetin kinez – kishte potencialin për të mbledhur imazhe dhe sinjale të ndjeshme për qëllime ushtarake. Autoritetet e çmontuan stacionin në maj 2025.

Strategjia e Kinës përfshin gjithashtu synimin e kompanive çeke të teknologjisë së lartë përmes sipërmarrjeve të përbashkëta që fshehin transferimin e pronës intelektuale. Të dhënat e rrjedhura nga kompania kineze i-SOON tregojnë se si kompani në dukje private u shërbejnë degëve të shumta të shtetit kinez, përfshirë agjencitë e inteligjencës.

Dezinformimi në Republikën Çeke: Rritje e Aktivitetit, Shtrirje e Qëndrueshme

Në vitin 2024, aktiviteti i dezinformimit në Republikën Çeke u rrit ndërsa shtrirja e përgjithshme e tij ngeci. Aktorët vendas të dezinformimit – të motivuar nga ideologjia ose përfitimi financiar – mbetën më aktivët, por Rusia dhe Kina vazhduan të përhapnin narrativa strategjike përmes këtyre kanaleve.

BIS thekson rëndësinë e dallimit midis ndjenjës vendase anti-sistem, e cila ende mund të adresohet në mënyrë demokratike, dhe operacioneve ndikuese të drejtuara nga forcat e huaja, të cilat përbëjnë një kërcënim të drejtpërdrejtë dhe kërkojnë kundërmasa të synuara.

Rezistenca Publike dhe Rruga Përpara

Raporti pranon se shumica e qytetarëve çekë mbeten rezistentë ndaj narrativave ekstremiste dhe të huaja. Megjithatë, BIS bën thirrje për përpjekje të shtuara në shkrim-leximin dixhital, edukimin mbi algoritmet dhe komunikimin gjithëpërfshirës – veçanërisht me popullatat e pakënaqura – për të parandaluar polarizimin dhe radikalizimin afatgjatë.

Masat e Përmirësuara të Kundërzbulimit dhe Sigurisë Kibernetike

BIS ka intensifikuar operacionet e saj të kundërzbulimit dhe kibernetikës në përgjigje të kërcënimeve në rritje. Agjencia kontribuoi në operacionet e BE-së dhe NATO-s, duke përfshirë “Dying Ember”, i cili shënjestroi grupin kibernetik rus APT28.

Në një përpjekje të veçantë, por të dukshme, BIS monitoroi gjithashtu 327,000 mbajtës të lejeve të përkohshme të mbrojtjes ukrainase. Ndryshe nga disa narrativa dezinformuese, BIS nuk zbuloi ndonjë rritje të krimit që i atribuohet këtij grupi, duke nënvizuar stabilitetin dhe integrimin e suksesshëm të refugjatëve ukrainas.