Portret: Giorgia Meloni, “La prima dona” e Italisë

Lajme

Gazeta Express

15/06/2025 10:26

Në pak më shumë se dy vjet e gjysmë në pushtet, kryeministrja italiane — dhe gruaja e parë në histori që ka drejtuar këtë vend — është imponuar si figura qendrore e politikës italiane. Popullariteti i saj mbetet i lartë dhe sondazhet favorizojnë partinë e saj. Si një “zonjë e hekurt” në versionin mesdhetar, ajo ka përdorur — deri tani me sukses — metodën e saj të qeverisjes.

Ajo qëndron aty, krejt drejt, me krahët e mbledhur përpara trupit. Xhaketa e saj e bardhë e zbukuruar me një kokardë tringjyrëshe bie në sy mes kostumeve dhe uniformave të errëta të burrave që e rrethojnë. Në këmbët e shkallëve që çojnë drejt altarit të Atdheut, këtij monumenti masiv që romanët e quajnë – për shkak të formës së tij të çuditshme – “makina e shkrimit”, Giorgia Meloni, për herë të tretë që nga zgjedhja e saj në krye të qeverisë, kremton festën e Republikës italiane.

Sigurisht, kryeministrja nuk është figura qendrore politike e këtyre ceremonive ku italianët përkujtojnë referendumin institucional të 2 qershorit 1946, që çoi në lindjen e Republikës italiane. Ky rol i takon kreut të shtetit, Sergio Mattarella, i cili ngjit shkallët për të vendosur lule mbi varrin e ushtarit të panjohur, përpara se të zërë vendin e nderit në tribunë për të ndjekur paradën ushtarake.

Entuziazëm tringjyrësh

Megjithatë, për Giorgia Meloni-n, e cila drejton qeverinë që nga 22 tetori 2022, ky akt ceremonial ka një rëndësi të veçantë. E dalë nga radhët e ish-partisë neofashiste (Movimento Sociale Italiano, MSI), ajo është dyfish në qendër të vëmendjes në këtë festë kombëtare.

Së pari, sepse ngjarja që përkujtohet shënon rilindjen e Italisë mbi rrënojat e regjimit të Musolinit, udhëheqës të cilit figura të larta të partisë së saj historike i janë referuar për një kohë të gjatë, dhe për këtë arsye ajo duhet të shmangë çdo shprehje nostalgjike. Së dyti, sepse në këtë ditë patriotizmi dhe entuziazmi kombëtar tringjyrësh, ajo duhet të shmangë çdo teprim nacionalist që mund të interpretohet si një fyerje ndaj Bashkimit Evropian.

Në këtë ditë pothuajse verore në kryeqytetin italian, të përshkruar nga një diell i ndritshëm, Giorgia Meloni nuk bën asnjë gabim, siç ndodh shpesh me të. Shtypi do të mbajë mend fjalinë e saj me një stil që i ngjan atij të Churchill-it: “Italianët janë një popull krenar, i aftë të ringrihet edhe pas provave më të vështira.”

Yll në ngjitje

Pas më shumë se dy vjetësh e gjysmë në pushtet, gruaja e parë që qeveris Italinë lë mbresa si tek aleatët, ashtu edhe tek kundërshtarët. Në një sistem politik të prirur për kriza të vazhdueshme, intriga makiavelike dhe tradhtiv, ajo duket se po e drejton varkën me dorë të sigurt, duke u dhënë qytetarëve të saj një ndjesi stabiliteti të paprecedentë. Sondazhet e vërtetojnë: partia e saj Fratelli d’Italia (FdI) mbetet forca e parë politike në vend. Në majin e kaluar, mesatarja e përkrahjes së votëd në favor të saj arrinte në 30.3% (krahasuar me 26% në zgjedhjet legjislative të vitit 2022 dhe… vetëm 2% në vitin 2013). Partia Demokratike, forca kryesore e së majtës, qëndron 8 pikë prapa me 22.3%. Sa i përket aleatëve të saj në shumicë, ata janë të distancuar: Forza Italia, partia e themeluar nga Berlusconi, merr 8.6% të votave, ndërsa Liga e zëvendëskryeministrit Matteo Salvini ndodhet në 8.5%.

Fundjava e kaluar e pa madje kryeministren të fitonte edhe një tjetër betejë politike. Sipas dëshirës së saj, referendumi mbi një ligj më të butë për natyralizimet e të huajve, i mbështetur nga e majta, nuk arriti – as për së afërmi – kuorumin e nevojshëm të votuesve (më shumë se 50%) për t’u konsideruar i vlefshëm.

“Giorgia Meloni, më shumë është një metodë sesa një ideologji,” vlerëson Gilles Gressani, intelektual italian dhe drejtues i revistës Le Grand Continent. “Në kontekstin italian, ku sistemi politik është i brishtë dhe funksionon me cikle shumë të shkurtra, ajo ka arritur të sjellë stabilitet në pushtet.”

Pas rënies së Silvio Berlusconit në vitin 2011 – kur përfundoi mandati i tij i fundit si kryeministër – qendra e djathtë italiane dukej se kishte mbetur pa një udhëheqës të besueshëm që mund të drejtonte vendin. Pikërisht atëherë ylli i Giorgia Melonit filloi të ngjitej. Në fund të vitit 2012, në moshën 35-vjeçare, ajo themeloi partinë Fratelli d’Italia (Vëllezërit e Italisë – që është gjithashtu titulli i himnit kombëtar italian). Disa muaj më herët, ajo pati refuzuar t’i bashkohej mentorit të saj, Gianfranco Fini, njeriu që kishte shndërruar partinë neofashiste MSI në Aleancën Kombëtare për ta shkëputur nga mbetjet e fundit të trashëgimisë së Musolinit. Pas një përplasjeje të ashpër me Berlusconin, Fini kishte krijuar një formacion të ri dhe kishte tentuar të tërhiqte deputetët e Aleancës Kombëtare. Meloni i kishte kthyer shpinën.

Punëtore, e aftë dhe elokuente, ajo bëri shpejt vend mes liderëve politikë italianë. Me një strategji të veçantë, ajo arriti ta çonte partinë e saj drejt fitores për më pak se dhjetë vjet. Ndryshe nga Fini, ajo vazhdoi të përdorte një ton nacionalist, armiqësor ndaj Bashkimit Evropian dhe euros. Dhe mbi të gjitha, ajo qëllimisht mbeti e paqartë për sa i përket qëndrimit të saj ndaj trashëgimisë së fashizmit.

Gruaja e parë që ka qeverisur Italinë impresionon si aleatët, ashtu edhe kundërshtarët.

Gjatë fushatave, fjalimet e saj të ashpra kundër emigracionit të paligjshëm, mbrojtja e politikave për familjen dhe kundërshtimi i teorive të gjinisë të përhapura nga e majta, tërhoqën një audiencë gjithnjë e më të madhe. Dhe Giorgia Meloni nuk hezitoi të thyejë disa tabu italiane që vetëm Silvio Berlusconi kishte guxuar t’i vinte në diskutim më parë: integrimin evropian dhe monedhën e përbashkët. Udhëzimet absurde të Brukselit, dominimi i pajustifikuar i çiftit franko-gjerman dhe, veçanërisht, ankesat ndaj Francës, janë shndërruar në një refren tipik “melonian”, i duartrokitur nga elektorati i saj.

Kur qeveria e Mario Draghit ra në korrik 2022, Fratelli d’Italia ishte tashmë partia udhëheqëse e të djathtës. Dy muaj më vonë, koalicioni i qendrës së djathtë që ajo drejton me dorë të hekurt, triumfoi duke marrë rreth 44% të votave në zgjedhjet për të dyja dhomat e Parlamentit – që do të thotë 237 deputetë nga 400 dhe 115 senatorë nga 200. Giorgia Meloni mund të mbështetet në një shumicë të qëndrueshme

“Techno-sovranizmi”

Përballë një të majte të ndarë thellësisht dhe me aleatë (Forza Italia, Liga) që ajo e dominon, Giorgia Meloni ka vendosur “metodën e saj”. Gilles Gressani i ka vënë asaj etiketën ndriçuese të “techno-sovranizmit”.

Me fjalë të tjera, ajo ka modifikuar disa nga deklaratat më radikale të fushatës duke iu përmbajtur kufizimeve teknokratike, ndërkohë që ka mbajtur fort bindjet e saj sovraniste.

Kjo është veçanërisht e dukshme në marrëdhëniet e saj me Bashkimin Evropian. Nga njëra anë, Giorgia Meloni e ka kuptuar që financat publike italiane kishin nevojë jetike për 208 miliardë eurot e fondeve evropiane të ndara për Italinë në kuadër të planit të rimëkëmbjes post-Covid, të quajtur Next Generation EU.

Nga ana tjetër, ajo nuk heziton të mbajë një qëndrim të fortë ndaj partnerëve që, ndër vite, ishin mësuar të gjenin bashkëbisedues italianë të gatshëm dhe më të përshtatshëm.

Franca ka qenë veçanërisht viktimë e kësaj qasjeje, pasi Giorgia Meloni nuk ka hezituar të nisë një krizë të vogël me Emmanuel Macron. E akuzuar për përjashtimin e Italisë nga diskutimet për Ukrainën, Franca është bërë objekt kritikash të shumta. Nga ana franceze, presidenti i Republikës, ashtu si Gérald Darmanin – në atë kohë ende ministër i Brendshëm – kanë kritikuar ashpër Italinë për iniciativën e saj për të dërguar emigrantët e paligjshëm në një kamp ndalimi në Shqipëri.

Të martën, më 3 qershor, në mbrëmje, Emmanuel Macron udhëtoi për në Romë, me kërkesë të saj, për t’u takuar me Giorgia Melonin, në mënyrë që të afronin qëndrimet e tyre para samiteve të ndryshme të qershorit, përfshirë atë të G7-ës në Kanada dhe të NATO-s – ku Donald Trump ka një vlerësim të veçantë për Giorgia Melonin. Një gjest pajtimi ndaj Romës dhe një pikë pozitive për kryeministren, e cila tregoi para bashkatdhetarëve të saj se vendosmëria ndaj Francës mund të japë rezultate…

Karrierë meteorike

Nëse Giorgia Meloni është futur kaq shpejt dhe me njëfarë suksesi në rolin e kryeministres, kjo ka ndodhur sepse ajo ka përfituar një përvojë të konsiderueshme politike që në moshë të re. Në moshën 15-vjeçare, ajo iu bashkua Fronte della Gioventù, organizata e të rinjve e partisë neofashiste MSI. Në vitin 1996, në moshën 19-vjeçare, ajo ishte në krye të Azione Studentesca, një lëvizje studentore e Aleancës Kombëtare (AN), pasardhëse e MSI-së. Dy vjet më vonë, ajo u zgjodh në këshillin e provincës së Romës.

E zbuluar nga Gianfranco Fini, lider i AN-së, ajo u bë deputete në moshën 29-vjeçare, pastaj u emërua nënpresidente e Dhomës. Vetëm dy vjet më pas, Silvio Berlusconi – i bindur edhe ai nga talenti i saj – i besoi asaj postin e Ministres së Rinisë. Giorgia Meloni u bë, në moshën 31-vjeçare, ministrja më e re në historinë italiane.

Falë kësaj karriere kometare, ajo fitoi shpejt njohje tek zgjedhësit. Ndryshe nga ajo që ndodh në Evropë me udhëheqës të tjerë të së djathtës ekstreme, votimi për të nuk përfaqëson një akt guximi, madje as një hedhje drejt të panjohurës. Ajo është provuar tashmë në veprim dhe dihet se është e aftë.

Ish-ministri i saj i Kulturës, gazetari dhe eseisti Gennaro Sangiuliano, tregon se ajo e kishte impresionuar që në takimin e parë:
“Kisha shkuar të mbaja një konferencë para të zgjedhurve të provincës së Romës,” thotë ai. “Në një moment, citova një frazë të filozofit spanjoll José Ortega y Gasset. Në fund, një vajzë e re më kërkoi referencën e saktë të citatit. Ishte Giorgia Meloni.”

Të gjithë bien dakord për aftësinë e saj për të punuar dhe për njohuritë e saj të thella mbi dosjet.
“Ajo komunikon jashtëzakonisht mirë”, thotë Piero Fassino, një figurë e së majtës, deputet i Partisë Demokratike dhe ish-kryetar bashkie i Torinos. Dhe ajo punon shumë. Të gjithë theksojnë gjithashtu anën e saj të fortë, madje të ashpër, që mund të frymëzojë frikë tek ata që do të guxonin ta kundërshtonin.

Logjika e besnikërisë

Ky tipar karakteri nuk është domosdoshmërisht një cilësi. Aleatët dhe kundërshtarët i kritikojnë faktin që ajo qeveris me një rreth shumë të ngushtë. Në Romë, theksohet se motra e saj, Arianna, kontrollon sekretariatin politik të Pallatit Chigi, selia e Kryeministrisë. Dhe Giorgia Meloni ia ka besuar portofolin e Bujqësisë, Francesco Lollobrigida-s, i cili është partneri i Ariannës.

«Ajo i jep përparësi besnikërisë para meritës,» shpreh keqardhjen Alessandro De Angelis, editorialist i gazetës La Stampa, «dhe kjo e kufizon shumë stafin politik mbi të cilin ajo mund të mbështetet».

Piero Fassino konfirmon se Fratelli d’Italia i mungon figurave të rëndësishme politike dhe se kjo reflektohet në zgjedhjet lokale dhe rajonale, të fituara nga e majta, pavarësisht popullaritetit të Giorgia Melonit. Një parlamentar i njohur tregon se si ajo e largoi Giulio Tremontin, ish-ministrin e palëkundur të Ekonomisë dhe Financave në kohën e Berlusconit: “Tremonti e la partinë e Berlusconit për t’u bashkuar me Fratelli d’Italia, – tregon ai. – Ai mendonte se do ta eliminonte lehtësisht Melonin dhe do të merrte drejtimin e qeverisë pas fitores zgjedhore të vitit 2022. Por ajo e kuptoi këtë.”

Rezultati: Giulio Tremonti – profesor universiteti dhe një nga ekspertët më të mirë të sistemit fiskal në Itali – përfundoi thjesht si kryetar i Komisionit për Çështjet e Jashtme në Dhomën e Deputetëve…

Solidariteti femëror

Në veri të Vatikanit, lagjja Trionfale, bastioni elektoral i Fratelli d’Italia, grumbullon shumë përkrahës të “La Meloni”. Ata e pëlqejnë stilin e saj.

 “Më pëlqen gjithçka që bën,” thotë Danilo, 52 vjeç, pronar i barit Memo, “veçanërisht për çështjen e emigracionit. Ishte koha për të vepruar.”

Patrizia Rossi, 45 vjeç, që shet fruta dhe perime në tregun e mbuluar, lavdëron anën e saj nënërore: “Ajo është një mamma. Ka një vajzë që e rrit e vetme, ashtu siç ka bërë nëna e saj për të dhe motrën.”

Të tjerë, si Alessandro, 59 vjeç, një kasap, theksojnë se Meloni do të rikthejë sigurinë dhe rendin në vend.

Giorgia Meloni madje zgjon edhe ndjenja solidariteti femëror, ndonjëherë të papritura. Angela Mariotti, pronare e restorantit të famshëm Piacere Molise, thotë: “Ajo është objekt i kaq shumë sulmeve, saqë kjo e bën edhe më të dashur për mua. Nuk do të trajtohej kurrë një burrë siç trajtohet ajo.”

Portret i Jean Marc Gonin për Le Figaro/ përgatiti T. Çela/ Lapsi.al