Poezia e javës/ Owen: Në një kalvar pranë Ancre-s

Arte

Gazeta Express

16/05/2025 16:54

Wilfred Edward Salter Owen MC (18 mars 1893 – 4 nëntor 1918), poet dhe ushtar anglez. Në prej poetëve më të shquar të Luftës së Parë Botërore. Poezia e tij e luftës mbi tmerret e llogoreve dhe përdorimit të gazit ishte bukur e ndikuar nga mentori i tij, Siegfried Sassoon dhe ishte në kundërvënie me perceptimin publik të luftës në atë kohë dhe me vargjet patriotike të poetëve të hershëm

Në një kalvar pranë Ancre-s

Nga Wilfred Owen

Hiç s’duhet të ndalesh në rrugët e bombarduara të prishura.

    Në këtë luftë edhe Ai e ka humbur një gjymtyrë,

Por dushepujt e tij fshihen anash;

    Dhe tash ushtarët po i bëjnë ballë tok me Të.

Afër Golgotës vejevijnë shumë priftërinj,

    Dhe në fytyrat e tyre ka një krenari

Se ata janë mish-damkosur nga Bisha

    Nga të cilët është mohuar Krishti bujar.

Skribët shtyjnë të gjithë njerëzit

    Dhe u kërkojnë besnikëri ndaj shtetit,

Por ata që e duan dashurinë më të madhe

   Ata e japin jetën; ata nuk urrejnë.

At a Calvary Near the Ancre

One never hangs where shelled roads part./ In this war He too lost a limb,/ But His disciples hide apart;/ And now the soldiers bear with Him.//Near Golgotha strolls meny a priest,/And in their faces there is pride/ That they were flesh-marked by the Beast/ By whom the gentle Christ’s denied.// The scribes on all the people shove/

And bawl allegiance to the state,/ But they who love the greater love/

Lay down their life; they do no hate.

SHËNIM:

Nga Jon Stallworthy

Poezia më gjasë është shkruar vonë në vitin 1917, ose në fillim të vitit 1918, pasi që Owen kishte qenë i involvuar në luftimet në afërsi të lumit Ankre, në janar të viti 1917. Në një shënim të Dominic Hibberd lexojmë: «Si te ‘Parabola e Plakut dhe të riut’, Oweni adapton detaje biblike për t’ua përshtatur luftës. Në tregimin e Ungjillit, Ushtarët bëjnë roje para kryqit, ndërkohë që dishepujt e Krishtit fshihen nga frika nga autoritetet; priftërinjtë dhe skribët kalojnë andejpari me përbuzje. Kisha i çon prifetërinjtë në llogore, ku shohin ushtarin e rëndomtë me një fjalë të kryqëzohet dhe ata vetë ndihen krenarë me plagët e vogla (vargu 7: flesh-marked – mish-damkosur) si një shenjë e kundërvënies së tyre ndaj Gjermanisë (Bishës). Sidoqoftë, flesh-marked ka edhe kuptim tjetër: besohet se djalli linte shenjtat e gishtrinjve të tij në mishin e ndjakësve të tij (Zbulesa, 14:9-10). Kësodore urrejtja e Kishës ndaj Gjermanisë (vargu 12) vë në lëvizje bëmat e djallit; dhe plagët e priftërinjve janë shenja jo aq të kundërvënies ndaj djallit Gjermani sa besnikëri ndaj djallit luftë. Krishti ka thënë “Duajeni njëri-tjetrin” dhe “Duajeni armikun tuaj”; pavarësisht thirrjeve të kishës dhe shtetit, Owen vëren se “krishtërimi i pastër nuk do të përshtatet me patriotizmin e pastër”».

Marrë nga ‘The Poems of Wilfred Owen’, Chatto & Lindus, 1990

/Gazeta Express