Nga e ka origjinën gjeli i detit?

Mistere

Gazeta Express

29/12/2022 0:47

Në prag te festave të fundvitit sytë kthehen te gjelat e detit. Por nga e ka origjinën ky shpend dhe cilët ishin popujt që e zbutën?

Sipas të dhënave historike, ishin amerikanët vendas ata që e zbutën fillimisht gjelin e egër. Arkeologjia dhe gjurmimi gjenetik na tregojnë se nga ka ardhur gjeli i detit.

Sipas asaj që dihet deri më tani, zogjtë janë zbutur dy herë, në vende të ndryshme. Anasazi-t ishin të parët që zbutën gjelat në rajonin Four Corners në jugperëndim të Shteteve të Bashkuara, dhe Aztekët (dhe paraardhësit e tyre) bënë të njëjtën gjë në Meksikën jugore.

Zbutja ka ndodhur më shumë se 2000 vjet më parë; zogjtë rripeshin dhe përdoreshin për pendët, kockat dhe mishin. Zbutja e gjelit të detit ndodhi në vende ku kishte popullata të palëvizshme të cilët kishin edhe drithëra për të ushqyer tufën e zogjve.

Analiza e izotopeve të karbonit të eshtrave të gjelit të detit të gjetur në sitet arkeologjike tregon se dietat e këtyre zogjve shtëpiakë ishin kryesisht me bazë misri, në krahasim me qiellzën më të gjerë që kishte një zog i egër. Ushqimi “falas” mjaftoi që gjelat e egër të zbuteshin shumë shpejt.