Ndryshimet klimatike po ‘vrasin’ frutin e preferuar

Lajme

Gazeta Express

19/05/2025 13:58

Një raport i ri paralajmëron se zonat më të mira të kultivimit të bananeve në botë janë në rrezik nga kriza klimatike.

Amerika Latine dhe Karaibet aktualisht eksportojnë rreth 80 për qind të bananeve në nivel global, duke mbushur raftet e supermarketeve me frutin e preferuar në botë.

Por 60 për qind e zonave më të përshtatshme të kultivimit të bananeve në rajon mund të humbasin deri në vitin 2080 për shkak të rritjes së temperaturave dhe motit ekstrem, sipas një hulumtimi.

“Ndryshimi klimatik po ndikon te fermerët e bananeve në të gjithë botën, të cilët po luftojnë çdo ditë me modele të paparashikueshme të motit, diell përvëlues, përmbytje, uragane dhe rritje të dëmtuesve dhe sëmundjeve”, thotë Anna Pierides, menaxhere e furnizimit për banane në Fondacionin Fairtrade.

Banania është e dashur në të gjithë botën, por është me rëndësi të veçantë për disa nga njerëzit më të varfër në botë. Më shumë se 400 milionë njerëz mbështeten te bananet për 15 deri në 27 për qind të kalorive të tyre ditore, duke e bërë atë kulturën e katërt më të rëndësishme ushqimore pas grurit, orizit dhe misrit.

Si ndikohen bananet nga ndryshimet klimatike?

“Ndryshimi klimatik po i shkatërron produktet tona. Kjo do të thotë se nuk ka të ardhura sepse nuk mund të shesim asgjë”, thotë Aurelia Pop Xo, kultivuese bananeje në Guatemalë.

Kriza klimatike po i godet plantacionet e bananeve në mënyra të panumërta. Bananet kanë nevojë për një diapazon temperature midis 15-35°C për tu rritur, por janë gjithashtu shumë të ndjeshme ndaj mungesës së ujit, thuhet në raport.

Stuhitë janë një problem i madh pasi ato copëtojnë gjethet, duke e bërë më të vështirë fotosintezën për të korrat. Infeksionet kërpudhore janë gjithashtu një kërcënim në rritje për shkak të rritjes së temperaturave, me një sëmundje si Fusarium Tropical Race 4, që shkakton humbjen e plantacioneve të tëra.

“Pa ndryshime sistemike, rrezikojmë të dëshmojmë shkatërrimin e bananes”, shpjegon Holly Ëoodëard-Davey, koordinatore e projektit në Banana Link, e cila punon në të gjithë zinxhirin e furnizimit me banane.

Për Aurelian në Guatemalë, kërcënimi më i madh me të cilin përballet komuniteti i saj është nxehtësia e lartë, e cila ka goditur për dy vjet rresht, duke i lënë pemët e saj të bananes “të palosen dhe të thahen”.

“Në të kaluarën, kishte një parashikim se kjo do të ndodhte në të ardhmen, por ka ardhur më herët, dhe kjo sepse nuk po kujdesemi për atdheun tonë, ekosistemet tona, dhe kjo është shumë shqetësuese për fëmijët tanë dhe veçanërisht për nipërit dhe mbesat tona”, shton ai.