Mutilimi dhe prerja e kokës së Tutankhamunit zbulohet pas shekujsh – legjenda e “Mallkimit të Faraonit” rifillon

Mistere

Gazeta Express

14/11/2025 20:41

Kanë kaluar 100 vjet që kur varri i Tutankhamunit u zbulua në Egjipt, dhe tani një studiues ka zbuluar detaje pak të njohura për gërmimin e tmerrshëm të mumjes.

Arkeologu britanik Howard Carter dhe një ekip gërmuesish egjiptianë zbuluan varrin e famshëm në Luginën e Mbretërve, por për të nxjerrë mumjen nga arkivoli u desh të preresha dhe të mutilohej ajo.

Mumja ishte ngulur në një shtresë të trashë resine të lashtë nga rituali i varrimit në vitin 1323 para Krishtit, më shumë se 3,300 vjet më parë.

Megjithëse Carter shkroi një seri prej tre librash mbi zbulimet, ai la jashtë detajet e përshkallëzimit makabër të trupit, gjë që studiuesit besojnë se u bë për të mos treguar trajtimin e pamëshirshëm të mumjes.

“Autopsia që pasoi ishte shkatërruese. Tutankhamuni mbeti i prerë nga koka, krahët e tij të ndarë tek supet, bërrylat dhe duart, këmbët tek ijet, gjunjët dhe kyçet, dhe trupi i prerë nga pelvis tek kreshta iliake,” tha Eleanor Dobson nga Universiteti i Birminghamit për The Conversation.

“Trupi i tij më pas u ngjit përsëri për të simuluar një trup të paprekur, një rindërtim makabër që fshehu dhunën e procesit.”

Këto zbulime kanë rilindur mitin se një mallkim që sjell fatkeqësi, sëmundje dhe vdekje ndjek çdo person që shqetëson mumjen e një faraoni egjiptian.

Legjenda e Mallkimit të Faraonit

Mitologjia u përhap pas vdekjes së disa anëtarëve kyç të ekspeditës së Carter-it në mënyra të pazakonta, përfshirë Lord Carnarvon, financuesi i Carter, i cili vdiq nga helmimi i gjakut pas një pickimi insekti. Carter vazhdoi të mohojë ekzistencën e mallkimit deri në vdekjen e tij në moshën 64-vjeçare nga limfoma Hodgkin.

Sot, disa studiues, përfshirë Dobson, pretendojnë se Carter fshehu prerjen makabre të kokës së Tutankhamunit për të shmangur zemërimin e publikut. Këto pretendime fituan më shumë peshë kur studiuesit në vitet 1960–1970 zbuluan se trupi i Tutankhamunit ishte ngjitur përsëri me resinë për të krijuar iluzionin e një trupi të paprekur.

Pse u desh mutilimi

Fotografitë e tmerrshme të përshkallëzimit ruhen në Griffith Institute, Universiteti i Oxford-it, dhe tani publiku mund të shohë dëmin vetë.

Sipas shënimeve të Carter-it, mumja ishte ngjitur fort në fund të arkivolit, sepse priftërinjtë e lashtë kishin derdhur sasi të mëdha vajrash të zezë dhe resine mbi faraon, që ishte ngurtësuar si një ngjitës shkëmbor.

Ditë me radhë, ata vendosën sarkofagun prej ari në diellin egjiptian, me temperatura që arrinin afërsisht 65°C, dhe përdorën llamba për të shkrirë substancën e zezë.

Kur asgjë nuk funksionoi, Carter dhe anatomistët Douglas Derry dhe Saleh Bey Hamdi vendosën të përdornin forcën për ta nxjerrë mumjen nga arkivoli: ngrohën thikat deri sa u bënë të kuqe dhe përdorën thika, çekiçë dhe drapër për ta ndarë trupin në pjesë. Fillimisht hoqën maskën e famshme të artë dhe më pas prerën kokën.

Pas kësaj, ekipi prerë trupin në mes, copëtoi krahët dhe këmbët dhe nda mbi një duzinë pjesësh për të rikuperuar mumjen dhe arkivolin prej ari me bizhuteri që ishin ngjitur në të.

Më vonë, studimet zbuluan se Carter dhe anatomistët kishin mbuluar çdo pjesë me dyll të ngrohtë para se ta ngjitnin përsëri me resinë për ekspozim.

“Vlen të rishikohet trashëgimia e gërmimit të Carter, jo vetëm si një moment historik në egjiptologji, por si një çast etike për reflektim,” tha Dobson.

Ndërkohë që disa studiues kritikuan metodat e Carter-it, të tjerë mbrojtën vendimet e tij. Aidan Dodson, egjiptolog dhe historian, deklaroi në 2022:

“Do të kisha bërë gjithçka që bëri Carter atë ditë — ai ishte shumë përpara kohës së tij si arkeolog, dhe nuk besoj se dikush tjetër do të kishte qenë aq i suksesshëm në kryerjen e gërmimit.” /GazetaExpress/