Mikrobet e ngrira në permafrost “zgjohen” pas 40,000 vitesh – shkencëtarët paralajmërojnë për rrezikun e pandemisë së ardhshme

Mistere

Gazeta Express

03/10/2025 19:07

Duket si skenar filmi horror, por mikrobet e lashta që kanë qenë të ngrira po kthehen në jetë.

Shkencëtarët në University of Colorado Boulder kanë ringjallur me qëllim mikroorganizma të ngrirë në Alaskë për rreth 40,000 vjet. Këto mikroba të padukshme për syrin e lirë kanë qenë të “ngujuara” në permafrost – një përzierje e tokës, gurit dhe akullit.

Eksperimentet treguan se, kur permafrost-i shkrihet, mikrobet nuk bëhen menjëherë aktive. Por pas disa muajsh, si të zgjohesh pas një gjumi të gjatë, ato fillojnë të formojnë koloni të zhvilluara.

Rreziku kryesor është se këto mikroba mund të çlirojnë patogjenë të rrezikshëm që potencialisht mund të shkaktojnë pandeminë e ardhshme.

“Këto nuk janë mostra të vdekura aspak,” paralajmëroi Dr Tristan Caro, studiues gjeologjik në universitet.

Përveç rrezikut për shëndetin, mikrobet që zgjohet çlirojnë dioksid karboni (CO2), një gaz serrë që përshpejton ngrohjen globale.

Eksperimenti në Alaska

Ekipi udhëtoi në Permafrost Research Tunnel pranë Fairbanks, një tunel i hapur në vitet 1960 për studime mbi ndryshimet klimatike. Aty mbledhën mostra permafrost-i të ndryshme, disa mijëra deri në dhjetëra mijëra vjet të vjetra.

Mikrobet u rritën gradualisht në temperaturat 3°C dhe 12°C – të ftohta për njeriun, por të ngrohta për Arktikun. Pas gjashtë muajsh, komunitetet mikrobiale kaluan ndryshime dramatike, duke formuar biofilm – shtresa të vështira për t’u eliminuar.

Rezultatet tregojnë se sa më gjatë të zgjasë vera Arktike, aq më shumë mikrobet do të shkrihen dhe zgjojnë aktivitetin e tyre, duke çliruar gazra serrë si CO2 dhe metan.

Rreziku për pandemitë

Mikrobet e permafrost-it mund të kërkojnë një pronar për të mbijetuar dhe përhapur, si një kafshë e egër apo njeriu. Edhe pse zonat e permafrost-it janë të largëta, një skenar i rastësishëm mund të shkaktojë përhapjen e sëmundjes.

Në vitin 2022, një virus i lashtë, Pandoravirus, i ngrirë për 48,500 vjet në Siberi, u ringjall. Edhe pse nuk përbënte rrezik për njerëzit, shkencëtarët paralajmëruan se të tjerë virusë të ekspozuar nga akulli i shkrirë mund të jenë katastrofikë.

Dr Brigitta Evengård nga Suedia paralajmëroi se nga Arktiku mund të vijnë pandemia të shkaktuara nga bakteret shumë rezistente ndaj antibiotikëve:

“Të vetmet dy që dimë se mund të dalin nga permafrost-i janë antraksi dhe viruset e llojit pox; për të tjerat është një kuti e Pandorës,” tha ajo.

Një studim tjetër tregon se shkrirja e akujve dhe gjurmët e ujërave të shkrirë mund të rrisin mundësinë e “spillover” – kur virusi kalon tek një specie tjetër, duke rritur rrezikun e pandemive të reja.

Shkencëtarët paralajmërojnë se ndryshimet klimatike mund të çojnë viruse arktike në kontakt me mjedise dhe organizma të rinj, duke krijuar kushte të favorshme për përhapjen e tyre. /GazetaExpress/