Joseph Conrad / Autori emblematik i letërsisë britanike

Arte

Gazeta Express

29/03/2023 14:36

Joseph Conrad, emri i vërtetë Teodor Jozef Konrad Korzeniowki, u lind më 3 dhjetor 1857 në Berditchev në Perandorinë ruse (tani Ukrainë), është romancieri polak anglishtfolës njohur si një nga shkrimtarë më të mëdhenj të letërsisë angleze.

Lindur në një familje aristokrate polake, djali mbeti jetim që në moshën 11 vjeçare dhe iu besua xhaxhait nga nëna që jetonte në Krakov. Në vitin 1874, u nis me anije drejt Marsejës. Në vitin 1886, u bë kapiten dhe mori shtetësinë angleze, pasi ishte angazhuar që shpejt në marinë. Në këtë periudhë filloi të shkruante tekste në gjuhën angleze, edhe pse zotëronte gjuhën polake, gjermane dhe frënge. Deri në vitin 1894, Joseph Conrad udhëtoi me shumë anije dhe qe objekt i disa sëmundjeve që e bënin të kthehej në tokë. Vendosi t’i përkushtohet karrierës letrare dhe publikoi romanin e tij të parë “Çmenduria Almayer: Historia e një lumi të Lindjes”, në 1895. U zhvendos shpeshherë, duke vijuar të publikonte librat si “Narcisi zezak” (1897) dhe “Shqetësimi” (1898) etj..

Në vitin 1906, ai emigroi me familjen në kontinentin e vjetër ku shkroi “Pasqyra e detit”. Veprat e tij njohën sukses në gjirin e publikut. Pa ashtu krijimtaria e tij përmbledh: “Në zemër të errësirës”, “Lordi Xhim”, “Agjenti sekret”, “Trashëgimtarët”, “Fitorja”, “Shansi”.

Falë kapacitetit shumëgjuhësor apo ardhjes së vonshme në gjuhën angleze, duke pasur parasysh rrugëtimet e hershme ndërkombëtare, karakteristikë dalluese dhe e habitshme e Conradit është stili i tij i shkrimit. Çdo i saponjohur me veprën e Conrad do habitet sakaq nga struktura narrative me gjarpërime, indirekte, tautologjike dhe ndonjëherë frustruese. Mbiemrat vendosen me belbëzime, shenjat e pikësimit vihen vend e pa vend, aq sa fillimisht lexuesit do t’i duket e vështirë proza e tij.

Mirëpo, çelësi i veprës së Conrad-it është këmbëngulja: sapo të lexosh faqet e para, leximi fillon të bëhet i qartë, kupton se belbëzimi i lodhshëm i një sintakse të pakëndshme nuk është puna e dikujt që lufton për t’ia marrë dorën gjuhës angleze, por në fakt dikush që është mjeshtër i saj. Me një krijimtari të rëndësishme me romane, koleksione me tregime të shkurtra, si dhe shkrime të tjera, Joseph Conrad është ndoshta një nga autorët më prodhimtarë dhe emblematik të letërsisë britanike të shekullit të njëzet përkthyer në shumë gjuhë të botës. Një pjesë e mirë e veprave të tij janë përshtatur për film dhe televizion. Vdiq në vitin 1923 në moshën 67 vjeçe./Hejza