Identifikon 5 milionë viktima të Holokaustit, më shumë se 1 milion të tjerë ende anonim

Lajme

Gazeta Express

07/11/2025 8:40

Pesë milionë hebrenj të vrarë në Holokaust janë identifikuar me emër, njoftoi Qendra Përkujtimore Yad Vashem në Jerusalem. Më shumë se një milion viktima të tjera janë akoma anonime.

Pas shtatë dekadash, Qendra Memoriale e Holokaustit Yad Vashem në Jerusalem ka arritur në një moment të rëndësishëm: pesë milionë hebrenjtë e vrarë tani kanë emrat e tyre.

“Nazistët nuk donin vetëm t’i vrisnin, por edhe të fshinin gjurmën e ekzistencës së tyre. Duke identifikuar pesë milionë emra, ne rivendosim identitetin e tyre njerëzor dhe sigurohemi që kujtesa e tyre të mbetet”, tha Alexander Avram, i cili për 37 vjet ka menaxhuar bazën qendrore të të dhënave të emrave të viktimave të Holokaustit në Qendrën Memoriale Yad Vashem.

“Sigurimi i identitetit të pesë personave është një moment historik dhe një kujtesë për detyrimin tonë ende të papërmbushur”, tha Dani Dayan, president i Yad Vashem.

“Pas çdo emri është një jetë – një fëmijë që nuk u rrit kurrë, një prind që nuk u kthye kurrë, një zë i heshtur përgjithmonë. Është detyra jonë morale të sigurohemi që çdo viktimë të mbahet mend, në mënyrë që askush të mos mbetet në errësirën e anonimitetit”.

Yad Vashem vlerëson se rreth një milion viktima ende nuk janë identifikuar dhe ndoshta nuk do të identifikohen kurrë.

Në dispozicion në internet në gjashtë gjuhë

Emrat janë të regjistruar në bazën e të dhënave Yad Vashem, e cila është në dispozicion në internet në gjashtë gjuhë. Duke përdorur variante emrash dhe vendesh, si dhe algoritme të zhvilluara posaçërisht, baza e të dhënave përmban gjithashtu qindra mijëra dosje personale nga burime arkivore, të cilat tregojnë historinë e jetës dhe fatit të viktimave individuale. Gjatë viteve, baza e të dhënave ka ndihmuar familje të panumërta të gjejnë të afërmit e humbur.

Në maj 2014, Qendra Memoriale Yad Vashem njoftoi se kishte zhvilluar softuerin e vet duke përdorur inteligjencën artificiale. Kështu analizon qindra miliona dokumente arkivore, të cilat më parë ishin shumë të gjera për t’u kërkuar manualisht. Vlerësohet se mund të gjenden rreth 250.000 emra të tjerë.

Kërkimi për emra është një fushatë globale. Yad Vashem bashkëpunon me komunitetet hebraike, arkivat, shoqëritë gjenealogjike dhe institucionet kërkimore në të gjithë botën. Dokumentet historike janë një burim tjetër i rëndësishëm, duke përfshirë letra personale, ditarë, dokumente naziste dhe lista dëbimi, të dhëna regjistrimi dhe të dhëna gjyqësore nga gjyqet e kriminelëve nazistë dhe bashkëpunëtorëve të tyre.

Faqet e Dëshmive

Një burim tjetër i rëndësishëm janë “Faqet e Dëshmive” – formularë me një faqe të dorëzuar nga të mbijetuarit, anëtarët e familjes dhe miqtë për të përkujtuar viktimat individuale. Rreth 2.8 milionë emra janë shkruar në këto faqe në më shumë se 20 gjuhë, dhe faqe të reja po shtohen ende sot. Koleksioni “Faqet e Dëshmive” u regjistrua në Listën Botërore të Trashëgimisë Dokumentare të UNESCO-s në vitin 2013.

“Faqet e Dëshmive janë gurë varresh simbolikë”, shpjegon Alexandar Avram. “Shumica e viktimave të Holokaustit mbetën pa varre, pa gjurmë – sot ata kujtohen vetëm përmes Faqeve të Dëshmive që mbajnë emrat e tyre.”/dw