Gratë që nuk kontrollojnë gjoksin e tyre, 40 për qind kanë gjasa të vdesin

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

25/09/2025 21:15

Gratë që humbin takimin e tyre të parë për skriningun e kancerit të gjirit kanë një rrezik 40 për qind më të lartë për të vdekur nga kjo sëmundje, zbulon një studim.

Ato që nuk morën pjesë në kontrollin e tyre të parë ishin gjithashtu më pak të prirura për të pranuar ftesat e ardhshme, duke ulur shanset për zbulimin e hershëm të tumoreve.

Në Angli, gratë ftohen për skrining të gjirit nga mosha 50 deri në 71 vjeç. Të gjitha gratë duhet të kenë marrë një ftesë të parë për mamografi deri në moshën 53 vjeç.

Por të dhënat më të fundit të NHS tregojnë se vetëm 70 për qind e grave të kualifikuara ishin të përditësuara me skriningun e gjirit deri në mars 2024, që do të thotë se pothuajse një në tre gra nuk ishin.

Në Skoci dhe Uells, skriningu i gjirit ofrohet rregullisht për të gjitha gratë e moshës 50 deri në 70 vjeç.

Mamografitë mund të zbulojnë kancerin e gjirit herët, shpesh para se të ndihet ndonjë gungë, gjë që përmirëson shanset për trajtim të suksesshëm dhe mbijetesë.

Në studimin më të fundit, ekspertët nga Instituti Karolinska në Suedi analizuan të dhënat për gati gjysmë milioni gra në të gjithë Suedinë. Këto gra morën ftesën e tyre të parë për skrining mes viteve 1991 dhe 2020 dhe u monitoruan për deri në 25 vjet.

Pas marrjes në konsideratë të një sërë faktorësh socialë, ekonomikë, riprodhues dhe shëndetësorë, studiuesit zbuluan se 32 për qind e grave nuk morën pjesë në takimin e tyre të parë për mamografi.

Këto gra ishin gjithashtu më pak të prirura për të marrë pjesë në skriningjet e mëvonshme dhe kishin më shumë gjasa të diagnostikoheshin me kancer gjiri në fazë të avancuar sesa ato që ishin kontrolluar.

Mosfrekuentimi i skriningut të parë u lidh gjithashtu me një rrezik dukshëm më të lartë të vdekjes nga kanceri i gjirit – 9.9 vdekje për 1,000 gra gjatë 25 vjetëve krahasuar me shtatë vdekje te ato që u kontrolluan.

Në të kundërt, shkalla e kancerit të gjirit për 25 vjet ishte e ngjashme mes grupeve, duke sugjeruar se vdekjet më të larta te ato që nuk morën pjesë në takimin e parë reflektojnë zbulimin e vonuar dhe jo një rritje të incidencës së sëmundjes, tha ekipi.

Në një artikull të publikuar në British Medical Journal (BMJ), studiuesit shtuan: “Jopjesëmarrëset në skriningun e parë kishin një rrezik 40 për qind më të lartë të vdekshmërisë nga kanceri i gjirit sesa pjesëmarrëset, një efekt që vazhdonte për 25 vjet. Rritja e vdekshmërisë është kryesisht për shkak të zbulimit të vonuar të kancerit të gjirit. Skriningu i parë me mamografi mund të jetë një moment kyç për parandalimin e rezultateve të pafavorshme të kancerit të gjirit. Nëse sjellja e hershme e skriningut parashikon diagnozën në fazë të vonë dhe rrezikun e vdekshmërisë, ajo mund të ofrojë një mundësi të vlefshme për të identifikuar popullatat në rrezik të lartë dekada para se të ndodhin rezultatet e pafavorshme.”

Studiues amerikanë shkruan një artikull shoqërues për hulumtimin, duke thënë se “vendimi për të marrë pjesë në atë takimin e parë është shumë më tepër se një kontroll shëndetësor afatshkurtër – është një investim afatgjatë në shëndetin e gjirit dhe mbijetesë”. Claire Rowney, drejtoreshë ekzekutive e organizatës bamirëse në Mbretërinë e Bashkuar, Breast Cancer Now, tha: “Pavarësisht se skriningu i gjirit është mënyra më efektive për të zbuluar kancerin e gjirit herët, kur mbijetesa është më e lartë, mijëra gra në Mbretërinë e Bashkuar vazhdojnë të humbasin këtë kontroll shëndetësor jetik dhe ato që humbin takimin e tyre të parë kanë shumë më pak gjasa të shkojnë në të ardhmen. Me një numër shqetësues të lartë të grave në Mbretërinë e Bashkuar që nuk marrin pjesë në takimin e tyre të parë të skriningut të gjirit, ne kemi nevojë urgjente të sigurohemi që gratë të inkurajohen të kontrollohen dhe që skriningu të jetë lehtësisht i aksesueshëm për të gjithë të ftuarat. Kjo është arsyeja pse qeveritë në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar duhet të nxisin përparimin drejt arritjes së objektivit të 80% të pjesëmarrjes. Maksimizimi i numrit të grave që marrin pjesë në skriningun e gjirit do të jetë një ndryshim rrënjësor në ndihmën për të siguruar që më shumë kancere gjiri të diagnostikohen herët dhe më shumë jetë të shpëtohen nga kjo sëmundje shkatërruese.” /GazetaExpress/