Gabimi në dietë mund të shkaktojë Parkinson vdekjeprurës, sugjeron një studim

Ushqimi/Dieta

Gazeta Express

10/06/2025 21:02

Njerëzit që hanë rregullisht ushqime shumë të përpunuara mund të jenë në një rrezik më të lartë për të zhvilluar sëmundjen e Parkinsonit, sugjeron një studim i ri.

Aditivët në ushqime të preferuara si patatina, biskota dhe buka e paketuar e supermarketeve mund të dëmtojnë triliona baktere të dobishme në zorrë.

Këto baktere të kompromentuara dërgojnë sinjale në tru që shkaktojnë dëme të ngjashme me ato të sëmundjes degjenerative, sipas shkencëtarëve.

Kërkimet kanë treguar prej kohësh se dietat e pasura me ushqime shumë të përpunuara mund të prishin balancën natyrale të baktereve në zorrë, duke shkaktuar inflamacion që mund të çojë në një sërë problemesh shëndetësore – përfshirë edhe problemet me aktivitetin e trurit.

Tani, ekspertët nga King’s College London kanë hetuar ndikimin e kësaj diete në rrezikun e Parkinsonit – një sëmundje që shkakton rënie njohëse dhe probleme me lëvizjen për shkak të vdekjes së qelizave nervore në tru.

Studiuesit kanë analizuar 88 pjesëmarrës me Parkinson dhe kanë zbuluar se ata kishin një mikrobiomë të zorrëve më pak të larmishme – komuniteti i baktereve “miqësore” që jetojnë në zorrë dhe komunikojnë me trurin – se personat e shëndetshëm.

Ata gjithashtu kishin nivele më të larta të baktereve të dëmshme në zorrë, të cilat janë lidhur me këtë sëmundje degjenerative.

Interesant është fakti se eksperimentet treguan gjithashtu se një rutinë e mirë dhe e vazhdueshme e higjienës orale mund të ndihmojë në parandalimin e këtij pararendësi të sëmundjes.

Kjo sepse bakteret e dëmshme të gjetura në gojë mund të migrojnë në zorrë, ku ndikojnë më tej në trup, sugjeruan shkencëtarët.

Kjo vjen ndërkohë që studime të tjera tregojnë se Parkinsoni është në rritje në MB.

Aktualisht, rreth 153,000 njerëz janë të prekur, por ekspertët parashikojnë që ky numër do të arrijë në 172,000 të rritur deri në vitin 2030.

Rritja e madhe mendohet të jetë rezultat i një kombinimi faktorësh, duke përfshirë toksinat mjedisore dhe popullsinë që po plaket me shpejtësi.

Duke shkruar në revistën Gut Microbes, studiuesit sugjeruan se ndryshimet e konsiderueshme te bakteret e zorrëve dhe gojës mund të nxisin inflamacionin, i cili dëmton neuronët në tru që krijojnë dopaminën – një neurotransmetues që ndikon në lëvizje dhe humor dhe që mungon te pacientët me Parkinson.

Studiuesit zbuluan se pacientët me dëmtim të lehtë njohës kishin më shumë baktere të dëmshme në zorrë, të cilat mund të dëmtojnë neuronët që prodhojnë dopaminë në tru.

Prandaj, ekspertët sugjeruan se një dietë e balancuar, e larmishme dhe e ulët në ushqime shumë të përpunuara mund të ulë rrezikun e zhvillimit të Parkinsonit dhe të ndihmojë në vonimin e simptomave njohëse të sëmundjes.

Megjithatë, Dr. Frederick Clasen, bashkëautor i studimit, tha: “Nuk e dimë ende nëse bakteret po shkaktojnë rënien njohëse apo nëse ndryshimet që ndodhin në trup për shkak të Parkinsonit lejojnë që këto baktere të rriten. Por gjetjet tona sugjerojnë se ato [bakteret e dëmshme] mund të luajnë një rol aktiv në përkeqësimin e simptomave.”

Ka rreth 18,000 raste të reja të diagnostikimit të Parkinsonit çdo vit në MB, kryesisht te personat mbi 45 vjeç.

Sëmundja e Parkinsonit është një çrregullim progresiv i lëvizjes, ku truri nuk prodhon mjaftueshëm dopaminë, një neurotransmetues që kontrollon lëvizjen.

Mungesa e dopaminës çon në probleme si dridhjet dhe rëniet, si dhe mund të kontribuojë në ndryshime njohëse.

Në studim, janë marrë mostra të pështymës dhe jashtëqitjes nga dy grupe pacientësh me Parkinson – 41 që treguan shenja të dëmtimit të lehtë njohës dhe 47 që kishin simptoma të konsiderueshme njohëse, të ngjashme me demencën.

Ishin gjithashtu 26 pjesëmarrës të shëndetshëm që nuk kishin diagnozë të Parkinsonit.

Autorët gjetën një ulje të nivelit të tre baktereve të dobishme te pacientët me Parkinson, duke përfshirë dy që dihet se mbrojnë kundër demencës.

Studiuesit shtuan se nivelet e ulëta të bacteroides uniformis – një tjetër lloj bakteresh i lidhur me Parkinsonin dhe demencën – mund të jenë një tregues i mungesës së dopaminës.

Ata gjithashtu zbuluan se migrimi i baktereve zakonisht të pranishme në gojë drejt zorrëve mund të jetë një faktor rreziku për Parkinsonin.

Megjithatë, studiuesit pranuan se nuk morën parasysh faktorë të tjerë të stilit të jetesës – si dieta, stresi, gjumi dhe aktiviteti fizik – të cilët dihet se ndikojnë në mikrobiomën e zorrëve.

Sipas Fondacionit të Parkinsonit, problemet e tretjes janë një nga simptomat më të zakonshme të Parkinsonit, me kapsllëkun që ndikon deri në 70 për qind të atyre që diagnostikohen. Kjo simptomë shpesh fillon para shfaqjes së vonesave të lëvizjes dhe shenjave të tjera të hershme të sëmundjes.

Ndërsa kërkimet për lidhjen mes zorrëve dhe Parkinsonit janë ende në fillimet e tyre, prej kohësh është sugjeruar se aktiviteti në zorrë ndikon te truri.

“Këto toksina mund të përdoren si shënues biologjikë për të identifikuar pacientët me rrezik më të lartë për Parkinson,” shpjegoi Frederick Clasen, studiues i mikrobiomës dhe bashkëautor i studimit në King’s College London.

“Në të ardhmen, ato mund të jenë gjithashtu objektiva për trajtime të reja që mbrojnë trurin duke ndryshuar mjedisin e zorrëve,” shtoi ai.

Gjetjet vijnë ndërkohë që shkencëtarët kinezë zbuluan se ata që hanë rregullisht ushqime shumë të përpunuara kanë pothuajse trefish rrezikun për të zhvilluar Parkinson.

Ata gjetën se njerëzit që hanë 11 ose më shumë porcione ushqimesh shumë të përpunuara në ditë – si ëmbëlsirat, salcat e sheqerosura dhe mishi i përpunuar – kanë 2.5 herë më shumë gjasa të tregojnë shenja të hershme të sëmundjes degjenerative.

Studiuesit besojnë se aditivët në këto ushqime, si emulgatorët dhe ëmbëlsuesit, mund të shkaktojnë reaksione kimike që dëmtojnë neuronët që krijojnë dopaminë në tru. /GazetaExpress/