Fëmijët të hutuar, prindërit të bëhen të ndërgjegjshëm për emocionet dhe mendimet e tyre para se të flasin për koronavirusin

Gazeta Express

26/04/2020 14:04

Qëndrimi në ambiente të mbyllura është një sfidë e madhe, veçanërisht kur bëhet fjalë për fëmijët, të cilët mezi presin të dalin nga dhomat e tyre gjatë këtyre ditëve pranverore me diell, përcjell GazetaExpress.

Megjithatë, në vend që të luajnë me shokët, të vrapojnë në lëndina dhe të ecni nëpër parqe, të cilat zakonisht janë të dëshirueshëm për fëmijët, tani situata me epideminë është krejtësisht e kundërta. Fëmijët, si të gjithë ne, duhet të qëndrojnë në shtëpitë e tyre. Kjo, natyrisht, është një sfidë e madhe për prindërit.

Jana Angelovska nga Shkupi, prind i një fëmije pesëvjeçar, thotë se fëmija i saj e kupton se diçka nuk është në rregull, por qëndron në shtëpi. Ata shoqërohen me shokët e tyre përmes rrjeteve sociale, ku ndajnë aktivitete të ndryshme me edukatoren e kopshtit, si vizatime, këngë…

“Kur mami punon në shtëpi ose përgatit drekën, nëse babi është në shtëpi, për shembull në fundjavë, argëtohen të dy. Ata luajnë kukamfshehti, futboll, pasa me top, luajnë me pushkë, pistoleta, luajn me makina …. mamit i mbetet leximi i përralave, zakonisht natën, para gjymit. Ne vizatojmë, pikturojmë, shikojmë filma vizatimorë së bashku, luajmë letra, lojëra sociale. Ne shikojmë filma, dëgjojmë muzikë, luajmë me superheronj. Gatuajmë së bashku, nganjëherë mbjellim lule”, tha Angelovska për MEDIAL-n.

Maja Simonovska, prind, mendon se dy fëmijët e saj mund të kenë qenë në pritje të një momenti të tillë që ajo të jetë në shtëpi gjatë gjithë kohës, në mënyrë që ata të luajnë. Siç shpjegon ajo, ata gjejnë çdo ditë një përzgjedhje të madhe të lojërave dhe gjërave interesante. Ata shikojnë shfaqje edukative të fëmijëve në televizionin MRTV, ilustrojnë verën në det me rërë në oborr, luajnë basketboll.

“Për fat të mirë për ne, jetojmë në një shtëpi, kemi një oborr, kështu që disi e gjithë situata është më e qetë. Kur jemi jashtë, të gjithë luajmë së bashku. Basketboll, futboll, sollëm edhe rërë në oborr për të ilustruar verën në det, me gjithë mekanizimin e plotë rreth tij. Ne luajmë kukamfshehti, lojëra nga fëmijëria e mamit dhe babit dhe koha kalon më shpejt. Kur jemi brenda shtëpisë është ndryshe. Në kohën tonë të lirë ne luajmë lojërat mos u nxeh, monopol, luajmë me letra. Vajza ime dhe unë lexojmë përrala që ndonjëherë i dëgjon edhe vëllai , këndojmë këngë, mësojmë fjalë të reja”, thotë Simonovska për MEDIAL-n.

Fëmijët e kuptojnë se diçka nuk është në rregull, Covid-19 është një “përbindësh”, një “insekt i keq”

Angelovska thotë se vazhdimisht bisedon me fëmijën e saj për të shpjeguar situatën me virusin, por fëmija, siç shpjegon ajo, mendon se ai është një përbindësh , ose insekt i keq

“Po, ne flasim me fëmijën ton, përpiqemi t’i shpjegojmë situatës. Ai mendon se bëhet fjalë për ndodnjë përbindësh , insekte të këqija. Unë mendoj se ai e kupton që diçka nuk është në rregull. Por ne mundohemi të jemi të kujdesshëm që e gjithë situata të mos ndikojë tek ai. Ne nuk shohim shumë lajme para tij. Dhe i kushtojmë më shumë vëmendje higjenës”, shpjegon ajo.

Simonovska shton se fëmijës së saj shtatë vjeçar i është shpjeguar plotësisht situata dhe i përmbahet realisht asaj që duhet të bëjë, pa komunikime, distanca sociale dhe biseda perms ballkonit. Kjo është pak më e vështirë, shton ajo, për vajzën e saj dy vjeçare.

Për dallim nga shumica, Angelovska beson se nuk është problem që fëmija i saj të qëndrojë në shtëpi. Kur u duhet një shëtitje në ajër të pastër, ata respektojnë rekomandimet nga Ministria e Shëndetësisë, shmangin gurmbullimet e njerëzve dhe mbajnë maska.

Psikologia, Mariana Markoviq për MEDIAL-n thotë se prindi duhet të vetëdijësohet për emocionet dhe mendimet e tyre para se të fillojë t’i përgjigjet pyetjeve të fëmijëve për koronavirusin. Nëse prindi, nënvizon Markoviq, nuk arrin të krijojë ekuilibër, ekuilibër në vetvete duke e kuptuar situatën dhe duke u marrë me emocionet e veta, ai nuk do të jetë në gjendje t’i kuptojë ato dhe t’i komunikojë siç duhet informacionin fëmijës.

“Seria e masave të ndërmarra nga Qeveria për të trajtuar pandeminë e shkaktuar nga koronavirusi ka shkaktuar ndryshime në dinamikën e përditshme të jetesës mes qytetarëve. Shkollat, vendet e punës, kopshtet, dyqanet janë zhvendosur në shtëpi. Dinamika e përgjithshme e jetesës në natyrë u grumbullua brenda shtëpisë ku realisht është një hapëirë e ngushtë për të gjitha aktivitetet. Ndryshimi në dinamikën sociale u reflektua edhe në dinamikën e familjes. Si prindërit ashtu edhe fëmijët janë në një situate të praktikimit ndryshe të shprehive dhe organizimit të aktiviteteve të përditshme”, tha Markoviq.

Prindërit, sipas psikologes, ndodhen në një situatë të re dhe janë në një pozicion ku duhet t’u shpjegojnë fëmijëve se çfarë po ndodh.

Fëmijët nuk duhet të dinë gjithçka rreth virusit, vetëm informacione themelore përmes vizatimeve, librave për ngjyrosje…

Hapi i parë, shpjegon psikologia Markoviq, përpara se një prind të mund t’i përgjigjet pyetjeve të fëmijëve, është të ndërgjegjësohen për emocionet dhe mendimet e tyre. Kjo është veçanërisht e rëndësishme, tha ajo, sepse fëmijët e perceptojnë botën përmes emocioneve që prindërit kanë ndaj ngjarjeve që ndodhin.

Sipas Markoviqit është e dëshirueshme që prindi të kontrollojë se si ndihet fëmija, çfarë di fëmija për sëmundjen, si përhapet, manifestohet dhe si mund ta mbrojë veten dhe të tjerët. Ai mund ta bëjë këtë duke bërë pyetje të thjeshta për të zbuluar sa dhe sa di fëmija, por edhe se ku ai e mori këtë informacion.

Shpjegimi i situatës së re do të varet nga mosha e fëmijës. Për fëmijët e vegjël, psikologu shpjegon se është e nevojshme të jepen shpjegime të thjeshta përmes lojës dhe përmes përdorimit të materialit ilustrues (libra me figura, vizatime, tregime).

Për fëmijët më të mëdhenj në moshë, theksoi ajo, është e dëshirueshme të sigurohen informacione themelore dhe të mos jepen shumë detaje që mund të ngatërrojnë dhe shqetësojnë fëmijën.

“Fëmijët janë veçanërisht të ndjeshëm ndaj bisedave të bëra nga të rriturit, kështu që të rriturit duhet t’i kushtojnë vëmendje asaj që thonë në prani të fëmijëve. Nëse ndodh që fëmija të bëjë një pyetje për të cilën prindi nuk ka përgjigje, do të ishte mirë që prindi të jetë i sinqertë dhe të kërkojnë një përgjigje së bashku”, shpjegon psikologia.

Të vendoset një regjim për kryerjen e aktiviteteve të përditshme

Markoviq sqaron se prindi, sepse ata tani kanë më shumë kohë të lirë për fëmijën, është e dëshirueshme që të vendosin njl regjim për kryerjen e aktiviteteve të përditshme në shtëpi, por edhe të vendosin rregull në zgjimin apo kohën e gjumit, si dhe për ngrënien e mëngjesit, drekës dhe darkës.

Sipas Markoviqit, përgatitja e ushqimit mund të jetë një nga aktivitetet e zakonshme. Gjithashtu, të luani lojëra kolektive, të vizatoni, të shkruani së bashku histori imagjinare, madje të mbajnë edhe një teatër me kukulla, mund të jenë pjesë e aktiviteteve të përditshme.

“Kjo periudhë mund të përdoret për rregullimin e librave, fletoreve, pajisjeve shkollore dhe rrobave për të cilat nuk ka pothuajse kohë. Ushtrimet që zgjasin muskujt gjithashtu mund të praktikohen, do të ishte interesante nëse fëmija mëson prindin se çfarë ushtrimesh mësojnë në klasë gjatë orës së edukimit fizik.

Sidoqoftë, duke pasur parasysh faktin se jetojmë në një kohë të teknologjisë, kur fëmijët kalojnë pjesën më të madhe të kohës së lirë para ekraneve të laptopëve, celularëve ose shikimit të televizionit me orë të tëra, ata shpesh nuk tregojnë interes rreth lojrave kolektive, vizatimit…

Përdorimi i teknologjisë së re është i pashmangshëm, dhe siç thekson Markoviç, sigurisht që është i dobishëm, por vetëm kur përdoret në interval të arsyeshëm.

Psikologia sqaron se është mirë që prindërit të përdorin teknologjinë e re së bashku me fëmijët e tyre që të fillojnë të mësojnë gjuhë të huaja në internet, të ndjekin atë që po ndodh me kafshët në kopshtin zoologjik të Shkupit, dhe gjithashtu tani të kenë mundësinë të ndjekin ngjarje kulturore, si p.sh. që janë shfaqje të ndryshme teatrore, festivale, koncerte.

“Në rrethana kur ka dalje të kufizuar nga shtëpia, prindërit kanë mundësinë të kalojnë më shumë kohë me fëmijët e tyre, diçka që zakonisht ishte më e vështirë kur ata ishin me nxitim për të shkuar në punë, pastaj për të përfunduar të gjitha detyrat e shtëpisë dhe për të sjellë dhe kthyer fëmijët nga kurse të ndryshme. Kjo është arsyeja pse është mirë që ata të mësojnë një gjuhë të re të huaj në internet, ata kanë mundësinë të ndjekin atë që po ndodh me kafshët në kopshtin zoologjik të Shkupit, të ndjekin ngjarje kulturore. Për të bërë një përzgjedhje të filmave që do të shihen së bashku dhe pastaj do të diskutohen”, shtoi Markoviq./GazetaExpress/B.Lika/