Fëmijët në RS ka vite që mësojnë historinë sipas narrativës politike të strukturave qeverisëse, Serbia paraqitet si atdheu i tyre

Lajme

Gazeta Express

16/09/2024 14:01

Publikimi i ndryshimeve në planprogramin në entitetin e Republikës Srpska në kontekstin e orëve të historisë ka shkaktuar një vëmendje të madhe publike, për faktin se nxënësit do të mësojnë për kriminelët e dënuar të luftës Ratko Mlladiç ose Radovan Karaxhiq, Nuk do të mësojnë për krimet e tyre, por anasjelltas.

Megjithatë, ndryshimet e fundit nuk janë veçanërisht të reja në programin arsimor të RS, por vetëm kanë tërhequr pak më shumë vëmendje. Fëmijët në RS kanë vite që mësojnë historinë, e cila është kryesisht e njëanshme dhe sigurisht e ngjyrosur politikisht. E gjithë kjo deri më tani ka kaluar pa asnjë reagim, sidomos ato që theksojnë temat e ballafaqimit me të kaluarën.

Histori e ngjyrosur politikisht

Është evidente se ballafaqimi me të kaluarën dhe atë të luftës në entitetin e RS-së, nuk po shkon tamam ashtu siç thonë faktet. Në sistemin arsimor të atij subjekti, fëmijët mësojnë thuajse mesazhe politike prej vitesh, ndërsa faktet i “përshtaten” përdorimit të përditshëm politik.

Në tekstin shkollor për klasën e 9-të të shkollës fillore, me autor Dragisha Vasiq, në mësimin me titull RS në Bosnjën dhe Hercegovinën e pas-shpërthimit, theksohet se situatën politike e shenjon çështja kombëtare.

Kështu thuhet në tekstin shkollor: “Pas luftës, kroatët luftojnë për barazi me boshnjakët. Boshnjakët, nga ana tjetër, duan centralizim dhe unitarizëm, kështu që RS filloi të përpiqet për lidhje më të ngushta me atdheun e saj, Serbinë.”

Komuniteti ndërkombëtar, i përfaqësuar përmes veprimeve të BE-së dhe SHBA-së, në tekst përshkruhet si një parti që mbështet vetëm boshnjakët. Studentëve iu tregua historia se si, në dëshirën për të centralizuar BeH në RS, u ushtrua gjithashtu presion financiar. Kështu u deklarua se më pak se një e pesta e ndihmës prej 5.3 miliardë dollarësh shkuan për RS.

Teksti mësimor thekson se Gjykata Kushtetuese dhe OHR shpesh kanë punuar kundër interesave të RS. U theksua se OHR i barti përgjegjësitë nga subjektet tek shteti dhe se në këtë mënyrë u formuan shumë institucione.

Për më tepër, studentëve iu tregua historia se palët dhe gjykatësit boshnjakë shpesh i shpërfillnin gjyqtarët nga serbët dhe kroatët dhe se stema dhe himni i RS-së si dhe Dita e RS-së ishin kontestuar.

Fundi i luftës u përshkrua si ushtria e RS që pushtoi Srebrenicën dhe Zhepën. Natyrisht, krimet nuk përmenden askund, e lëre më për gjenocidin ndaj boshnjakëve.

Në fund të orës së mësimit nxënësve u ofrohet teksti i plotë i Deklaratës së Kuvendit të Popullit Serb të vitit 1991.

Mlladiq dhe Karaxhiq janë paraqitur në një dritë pozitive

Në të njëjtin mësim, lufta nga viti 1992 deri në vitin 1995 u paraqit si luftë civile. Alija Izetbegoviq cilësohet si lideri i myslimanëve dhe si fajtori i luftës, sepse ai hodhi poshtë planin e Kutiljerit për decentralizimin e Bosnjës dhe Hercegovinës.

Ratko Mlladiq përshkruhet si një figurë e rëndësishme për serbët, si gjeneral dhe shef i Shtabit Kryesor të Ushtrisë së RS. Krimet e tij të gjenocidit dhe të tjerat nuk përmenden askund, përveç dënimit që autoritetet serbe ia dorëzuan gjykatës në Hagë në vitin 2011. Radovan Karaxhiq u prezantua pothuajse identik. As letra për krime dhe gjykime.

Në thelb, tekstet shkollore të historisë në RS përmbajnë gjithçka që qeveria aktuale, e kryesuar nga Milorad Dodik, ka krijuar si një rrëfim për një dekadë e gjysmë. Në këtë mënyrë, brezat e fëmijëve në RS u rritën me historinë se nuk kishte gjenocid në Srebrenicë, se nuk kishte krim, se boshnjakët donin të centralizonin shtetin dhe se të huajt po i ndihmonin.

Kjo është një pyetje e vërtetë për Përfaqësuesen e Lartë. Si synon të mbrojë besueshmërinë e Ligjit për Ndalimin e Mohimit të Gjenocidit? Si synon ai të zbatojë politikat e pajtimit kur, në këtë shembull, ballafaqimi me të kaluarën është një emër mendor? Pra, në këtë shembull shohim se fëmijët nuk po mësojnë për faktet historike, por po mësojnë narrativën politike të strukturave qeverisëse në RS.