Ditë e martë i 13-ti, miti që të gjithë kemi besuar ka një të vërtetë

Gazeta Express

14/10/2020 9:02

Është një fakt i njohur që e premtja 13 thuhet se është dita më e pafat për pothuaj të gjithë botën anglishtfolëse, por edhe për shumë vende të tjera që njihen për supersticion. Data është e tmerrshme, aq sa në vitin 1980 u transmetua një film horror që mban “13” si titull. Megjithatë, në Spanjë, është pak më ndryshe. Në fakt, data që godet më shumë besëtytni mes njerëzve spanjollë është në të vërtetë e marta e 13-të. Por cilat është origjina e kësaj besëtytnije dhe pse spanjollët i frikësohen kësaj date?

E marta 13: Numri 13

Shumë njerëz në të gjithë botën e konsiderojnë numrin 13 si të pafat, madje disa kompani ajrore nuk e përfshijnë atë në numrat e tyre rreshtorë. Nuk dihet saktësisht pse, por numri 13 ka konotacion negativ në fe dhe kultura të ndryshme.

Për shembull, në botën e krishterë, gjatë Darkës së Fundit, ishin dymbëdhjetë apostuj dhe Jezusi. Konsiderohet se Juda ishte mysafiri i pafat i 13-të në darkë, pasi ai tradhtoi Jezusin, duke e çuar në kryqëzim. Në bibël, Libri i Zbulesave ose Apokalipsi, lidh kapitullin e 13-të me Antikrishtin, duke shtuar një konotacion negativ të këtij numri.

Numri gjithashtu ka një prani negative në besime të tjera, të tilla si Kabalah, ku ka 13 shpirtra keqdashës. Në mitologjinë skandinave, Loki, Zoti i së Keqes, ishte i ftuari i 13-të i darkës në Valhalla.

E marta 13: Pse e martë?

Ditët e javës në spanjisht i kanë rrënjët në mitologjinë romake dhe planetët. Fjala për të martën, martes, vjen nga planeti Mars, i quajtur “Zoti i Luftës”. Pra, për shumë spanjollë, e marta shoqërohet me luftë, vdekje, shkatërrim, gjak dhe dhunë.

Përveç kësaj, historikisht, e marta mund të konsiderohet si një ditë e pafat. Të martën më 19 maj 1453, qyteti i vjetër i Kostandinopojës u kap nga Ushtria Osmane, duke shënuar fundin e Perandorisë Bizantine. Kjo ishte një humbje e madhe për krishtërimin, dhe prej atëherë, e marta evoluoi për t’u konsideruar si ditë fatkeqe. Diku tjetër në histori, sipas legjendës, ishte e marta e 13-të që solli copëtimin e gjuhëve, të njohur si “konfuzioni i gjuhëve”, si rezultat i ndërtimit të Kullës së Babelit. Kulla e Babelit gjen vend në shumë fe dhe kultura dhe mund të jetë një nga arsyet pse e marta e 13-të konsiderohet të jetë kaq supersticioze në Spanjë.

Tani që e dini për këtë ditë të pafat, sigurohuni që të bëni një kujdes: siç thonë spanjollët “en martes, ni te cases, ni embarques ni de tu casa te apartes”, që do të thotë “të martën as martohesh, as merr përgjegjësi, as del nga shtëpia.”