CNN: Udhëheqësi suprem i Iranit po përballet me sfidën më të rëndë, i kanë mbetur pak opsione

Lajme

Gazeta Express

30/06/2025 16:30

Për gati katër dekada, udhëheqësi suprem iranian, Ajatollah Ali Khamenei, ka kaluar nëpër pakënaqësi të brendshme, kriza ekonomike dhe luftë, por sulmet e paprecedenta nga Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara kundër Iranit përbëjnë sfidën më të madhe deri më tani.

Çfarë vendos ai më tej do të ketë rëndësi të madhe për Iranin dhe pjesën tjetër të Lindjes së Mesme. Por aq e lartë është kostoja e këtij sulmi, sa që opsionet e tij janë të pakta. Është një provë e madhe për një 86-vjeçar me shëndet në rënie dhe pa një pasardhës të caktuar, shkruan CNN në një analizë.

Shkalla e dëmit të shkaktuar ndaj regjimit të Khameneit mbetet e pasigurt, por ai goditi në zemër të pushtetit të tij. Trupat e Gardës Revolucionare Islamike, një forcë kyçe ushtarake që i mbron idealet e Revolucionit Islamik, pësuan humbjen e një sërë komandantësh me përvojë. Objektet bërthamore të Iranit, ku po pasurohej uranium afër nivelit të armëve, u dëmtuan rëndë dhe shkencëtarët kryesorë që e udhëhiqnin avancimin e programit u vranë.

Grupet e armatosura të Khameneit në rajon, që veprojnë si përfaqësues të tij, tashmë ishin dobësuar rëndë nga sulmet izraelite, dhe miliarda të shpenzuara për programin bërthamor të regjimit të tij u humbën brenda 12 ditësh – një plagë tjetër ekonomike në një kohë sanksionesh dhe inflacioni në rritje.

Aq të depërtueshme ishin sulmet izraelite, sa Khamenei mbajti fjalimet e tij gjatë konfliktit nga një vend i fshehtë, duke sinjalizuar shqetësim të vazhdueshëm për sigurinë e tij. Ai nuk ishte ndër qindra mijëra të pranishmit në funeralet kombëtare për komandantët ushtarakë dhe shkencëtarët bërthamorë të vrarë të shtunën.

Dhe kaluan disa ditë pasi mori fuqi armëpushimi, para se udhëheqësi suprem ta mbante një mesazh sfidues me video për popullin iranian.

“Ky president (Donald Trump) e ekspozoi atë të vërtetë – ai e bëri të qartë se amerikanët do të jenë të kënaqur vetëm me dorëzimin e plotë të Iranit, dhe me asgjë më pak”, tha Khamenei. Ai gjithashtu, siç pritej, shpalli fitoren kundër Izraelit dhe SHBA-së – një mesazh që shkaktoi një përgjigje të ashpër nga Trump.

“Shiko, ti je një njeri me besim të madh, një njeri që respektohet shumë në vendin tënd”, tha Trump. “Duhet të thuash të vërtetën. U rrahët keq”.

Dikur një udhëheqës i shkathët që përdorte manovrime politike dhe ekonomike për të siguruar mbijetesën e regjimit të tij, Khamenei tani i moshuar qeveris një shtet që po gërryhet dhe është i ngurtë. Me pasiguri rreth trashëgimisë së tij, gjendjes së programit bërthamor dhe forcës së grupeve të tij përfaqësuese, ai përballet me një zgjedhje kritike: ta rindërtojë të njëjtin regjim ose të hapet në një mënyrë që mund ta rrezikojë kontrollin e tij mbi pushtetin.

Gjatë dekadave, Khamenei është përballur me një mori sfidash të pamëshirshme që, së bashku, kanë formësuar regjimin e tij.

Duke trashëguar një komb që në vitin 1989 ishte i shkatërruar dhe i izoluar nga lufta me Irakun, ai u përball me detyrën rraskapitëse të ringjalljes së ekonomisë dhe shoqërisë së thyer. Ai duhej të menaxhonte pakënaqësinë e brendshme dhe rivalitetet brenda qarqeve komplekse klerikale të Iranit, të përballej me presione ndërkombëtare të pamëshirshme ekonomike, dhe të ruante idealet revolucionare të sovranitetit dhe pavarësisë.

Ai ka zbatuar represion të ashpër të brendshëm në një kohë të mbështetjes publike në rënie, veçanërisht kur protestuesit për të drejtat e grave demonstruan për javë të tëra pas vdekjes së një gruaje nga policia e “moralit”, dhe kur shpërthyen protesta masive në vitin 2009 për shkak të mashtrimeve të supozuara zgjedhore.

Grupet iraniane në mërgim krijuan media 24/7 që transmetonin propagandë kundër regjimit, dhe grupet separatiste nxorën sekretet e programit të tij bërthamor. Agjencitë izraelite të spiunazhit duket se kanë depërtuar thellë në Iran, duke vrarë shkencëtarë bërthamorë dhe duke kryer sulme kibernetike ndaj infrastrukturës së Iranit.

Pikat kryesore të ndikimit të jashtëm të Khameneit – një program i avancuar bërthamor dhe një rrjet grupesh përfaqësuese që e rrethojnë Izraelin – tani janë të paralizuara.

Brenda vendit, Khamenei mbetet figura më e fuqishme e Iranit, i mbështetur nga një bazë besnike dhe institucione të ndërtuara për ta mbrojtur autoritetin e tij. Megjithatë, me Iranin që lëkundet nga sulmet e fundit dhe Khamenein në fshehje, udhëheqësi i moshuar mund ta intensifikojë represionin për të ruajtur idealet konservatore të revolucionit.