CNN: Toka është sa më larg diellit që mund të jetë. Atëherë pse është kaq nxehtë?

Lajme

Gazeta Express

06/07/2025 14:14

Pika kulmore e verës po afron për ne që jetojmë në Hemisferën Veriore, por ndërsa përgatitemi për më shumë diell dhe temperatura përvëluese, planeti ynë po rrotullohet në pikën më të largët nga dielli.

Të enjten në orën 15:55 me orën e lindjes së SHBA-së (ET), planeti ynë arriti në atë që quhet afelion – pika më e largët në orbitën e saj rreth diellit, afërsisht 3 milionë milje më larg sesa kur është më afër.

Kjo ndodh çdo vit në fillim të korrikut, çka mund të tingëllojë e çuditshme. Nëse jemi më larg nga dielli, a nuk duhet të jetë më freskët?

Njerëzit priren ta lidhin afërsinë me nxehtësinë, kështu që duket logjike të mendohet se stinët shkaktohen nga ndryshimet në largësinë e Tokës nga dielli. Por largësia e planetit ka shumë pak të bëjë me këtë, shkruan CNN.

Arsyeja e vërtetë për ndryshimet sezonale të temperaturave qëndron në faktin se Toka është e anuar.

Planeti ynë rrotullohet me një kënd – rreth 23.5 gradë – që do të thotë se pjesë të ndryshme të globit marrin më shumë (ose më pak) dritë dielli në varësi të periudhës së vitit. Në korrik, Hemisfera Veriore është e anuar drejt diellit, duke sjellë ditë më të gjata dhe kënde më të larta të diellit që çojnë në më shumë dritë dielli direkte – e gjitha kjo prodhon nxehtësinë e verës.

Në të kundërt, forma e orbitës së Tokës luan vetëm një rol të vogël. Edhe pse është paksa eliptike dhe jo krejtësisht rrethore, diferenca midis pikës më të afërt dhe më të largët nga dielli është relativisht e vogël.

Aktualisht, Toka është rreth 3.1 milionë milje më larg nga dielli sesa është në fillim të janarit, kur arrin në perihelion, pikën e saj më të afërt. Krahasuar me largësinë mesatare prej 93 milionë miljesh, kjo është vetëm rreth 3.3% ndryshim.

Meqë drita e diellit përhapet ndërsa udhëton, edhe një ndryshim relativisht i vogël në largësi sjell rreth 7% ulje në sasinë e energjisë diellore që arrin në planet. Kjo është shumë pak në krahasim me efektin që ka animi i Tokës.

Sa i madh është ndryshimi? Le të shohim disa shembuj.

Në qytete si Houston, New Orleans dhe Phoenix – afër 30 gradë gjerësi veriore – sasia e energjisë diellore që arrin në atmosferën e Tokës gjatë verës është më shumë se dyfishi i asaj që marrin ato qytete në dimër.

Më në veri, rreth 40 gradë, luhatja sezonale është edhe më dramatike. Qytete si New York, Denver dhe Columbus shohin që energjia diellore rritet nga rreth 145 vat për metër katror në dimër në 430 në verë – një ndryshim prej gati 300%.

Kështu që, ndonëse është e vërtetë që Toka po merr më pak energji nga dielli për momentin, ky detaj mezi regjistrohet në krahasim me fuqinë që ka animi i planetit. Një kënd i vogël në rrotullimin e Tokës bën shumë më tepër për t’i formësuar stinët tona sesa disa milionë milje largësi.

Në fund, nuk është sa afër jemi me diellin që e bën verën të ndihet si verë – është mënyra se si jemi të anuar ndaj tij.