Marrëveshja në Shtëpinë e Bardhë të hënën për hapin e ardhshëm – një takim dypalësh midis Presidentit rus Vladimir Putin dhe Presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky – dukej gjerësisht unanime. Pastaj erdhi përgjigjja ruse.
“Ideja u diskutua që do të ishte e përshtatshme të shqyrtohej mundësia e ngritjes së nivelit të përfaqësuesve të palës ruse dhe asaj ukrainase”, tha ndihmësi i Kremlinit, Yury Ushakov, duke informuar gazetarët mbi telefonatën e Presidentit amerikan Donald Trump me Putinin. Asnjë përmendje e ndonjërit prej liderëve me emër, apo ndonjë tregues se “përfaqësuesit” mund të ngriheshin në atë nivel.
Ministri i Jashtëm rus Sergey Lavrov mbajti një ton më pajtues në një intervistë në televizionin shtetëror të martën më vonë. “Ne nuk refuzojmë asnjë formë pune – as dypalëshe as trepalëshe”, këmbënguli ai. Por: “Çdo kontakt që përfshin zyrtarë të lartë duhet të përgatitet me kujdesin më të madh”.
Në gjuhën e Kremlinit, kjo do të thotë se ata nuk janë aspak gati të bien dakord për këtë, shkruan CNN.
Dhe kjo nuk duhet të vijë si befasi.
Kjo është një luftë që Putini e nisi duke njohur njëanshmërisht një pjesë të tokës ukrainase (Republikat Popullore të vetëshpallura Donetsk dhe Luhansk) si të pavarura. Ai ka argumentuar se Ukraina është “një pjesë e patjetërsueshme e historisë, kulturës dhe hapësirës shpirtërore (të Rusisë)”, dhe ndarja e saj nga Rusia është një gabim historik.
Kështu që, nëse ky takim ndodh – siç e shpreh Orysia Lutsevich, drejtoresha e programit të Rusisë dhe Euroazisë në Chatham House – Putini “do të duhet ta pranojë dështimin e uljes përballë një presidenti që ai e konsideron një shaka nga një vend që nuk ekziston”.
Kjo gjithashtu, argumentoi ajo, do të ishte një kthesë e madhe në ton që do të ishte e vështirë të shpjegohej për popullin rus. “(Putini) ka indoktrinuar aq shumë rusët në televizionin shtetëror se Zelensky është një nazist, se (Ukraina) është një shtet kukull i Perëndimit… se Zelensky është ilegjitim, pse papritur po flet me të?”
Kremlini jo vetëm që zakonisht e vë në dyshim legjitimitetin e liderit ukrainas, duke u fiksuar te shtyrja e zgjedhjeve në Ukrainë, të paligjshme nën ligjin ushtarak, por në memorandumet e tij të fundit të “paqes” kërkon që Ukraina të mbajë zgjedhje përpara se të nënshkruhet ndonjë traktat përfundimtar paqeje. Putini dhe zyrtarë të tjerë rusë rrallë e përmendin Zelenskyn me emër, duke preferuar në vend të kësaj nofkën thumbuese “reagjimi i Kievit”. Dhe mos harroni që ishte Zelensky ai që udhëtoi në Turqi për bisedimet e para të drejtpërdrejta midis dy palëve në mesin e majit, vetëm që Putini të dërgonte një delegacion të kryesuar nga një autor i teksteve historike shkollore.
Tatiana Stanovaya, bashkëpunëtore e lartë në Carnegie Russia Eurasia Center dhe themeluese e R.Politik, që ofron lajme dhe analiza mbi Rusinë, argumenton se megjithëse Putini nuk e sheh një takim me Zelenskyn si kritik në një luftë që për Rusinë është më shumë përballje me Perëndimin sesa me Ukrainën, ai ende mund ta pranojë takimin nëse mendon se do të ishte i suksesshëm.
“Kërkesat kyçe duhet të jenë mbi tavolinë dhe Zelensky duhet të jetë i gatshëm të flasë për to”, i tha ajo CNN-it në një intervistë të martën. Për momentin Zelensky i ka përjashtuar ato kërkesa kyçe, që përfshijnë dorëzimin e territoreve që Ukraina ende i kontrollon. Por Putini, argumentoi ajo, e sheh Trumpin si çelësin për ta ndryshuar këtë.
“Trump shihet si një mundësues i vizionit rus për zgjidhjen dhe për këtë arsye Shtetet e Bashkuara supozohet të punojnë me Kievin për t’i shtyrë ata të jenë më fleksibël, më të hapur ndaj kërkesave ruse”.
Stanovaya sugjeroi se Rusia mund të përpiqet ta mbajë SHBA-në në anën e saj duke bërë atë që sugjeroi Ushakov, pra duke propozuar një rund të ri bisedimesh në Stamboll, por me një delegacion në nivel më të lartë, ndoshta duke përfshirë vetë Ushakovin dhe ministrin e jashtëm Lavrov. Por ai nuk do të rrezikojë një “pritë” duke u ulur përballë Zelenskyt vetëm për të gjetur që të gjitha kërkesat e të refuzohen.
Trump e përfundoi ditën e tij të hënën duke postuar në Truth Social se ai “filloi përgatitjet për një takim… midis Presidentit Putin dhe Presidentit Zelensky”. Deri në mëngjesin e së martës, kur u zgjua dhe u lidh me emisionin e mëngjesit në Fox News, dukej se e kishte kuptuar se kjo nuk ishte një marrëveshje e përfunduar. “Unë në njëfarë mënyre e kam rregulluar me Putinin dhe Zelensky, dhe e dini, ata janë ata që duhet t’i marrin vendimet. Ne jemi, ne jemi 7,000 milje larg”, tha ai.
Putini nuk ka asnjë arsye të pranojë në këtë pikë. Pa bërë asnjë lëshim, ai është shpërblyer me një takim madhështor në Alaskë, me heqjen e një kërkese nga Trump për ta nënshkruar një armëpushim përpara bisedimeve të paqes, dhe me rrënimin e të gjitha ultimatumëve të deritanishme për sanksionet. Pasi kishte ulur paksa shkallën e sulmeve të përnatshme me dronë mbi qytetet ukrainase deri tani në gusht, Rusia i rriti ato sërish të hënën në mbrëmje, duke lëshuar 270 dronë dhe 10 raketa. Nëse presioni i Trump mbi Zelenskyn nuk ka dhënë ende rezultatet që dëshiron Moska, gjithmonë mbetet si mundësi forca ushtarake.
Karta e vetme e paparashikueshme për Rusinë në këtë pikë është se kë do ta fajësojë Trumpi kur kjo përpjekje e fundit për paqe të dështojë.