Çfarë tregon GJUHA jote për shëndetin, sipas shkencës

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

23/06/2025 22:41

Është muskuli që e përdorim çdo ditë për të folur, gëlltitur dhe shijuar.

Por gjuha mund të jetë gjithashtu një tregues i rëndësishëm i shëndetit tonë dhe të japë shenja për atë që po ndodh brenda trupit tonë, thonë ekspertët.

Ngjyra të ndryshme, tekstura, shtresa dhe forma të ndryshme të gjuhës mund të tregojnë për gjendje të ndryshme shëndetësore.

Dhe të jesh i vëmendshëm ndaj këtij organi muskulor mund të na ndihmojë të zbulojmë probleme që ndryshe do t’i injoronim.

“Një gjuhë e shëndetshme është me ngjyrë rozë dhe me një sipërfaqe paksa të ashpër,” thotë Sarah Ramage, drejtoreshë klinike në Bupa.

“Ajo që i jep këtë teksturë janë gungëzat e vogla në sipërfaqe, të quajtura papilla.”

Çdo ndryshim nga kjo gjendje mund të tregojë për një problem ose një shenjë se duhet të punoni më shumë për shëndetin tuaj oral.

Pra, a keni vërejtur ndonjë nga këto ndryshime?

NJOLLA TË KUQE APO TË BARDHA

Njollat, gungat apo shenjat e pazakonshme mund të jenë shenjë e kancerit në gojë, paralajmëron znj. Ramage.

Njollat e kuqe mund të tregojnë një gjendje të quajtur eritroplaki, ndërsa ato të bardha apo gri mund të jenë leukoplaki, e cila mund të çojë në kancer nëse nuk trajtohet.

Dentisti juaj do të kontrollojë për këto gjatë kontrollit të zakonshëm dhe, nëse ka shqetësime, do t’ju dërgojë te mjeku i familjes ose te një specialist.

“Rastet e kancerit në gojë janë rritur me gati 60 për qind në dekadën e fundit, prandaj është me rëndësi të jeni të vetëdijshëm për çdo ndryshim,” shton ajo.

NJOLLA TË BARDHA (LEZIONE)

Njollat ose lezione me ngjyrë të bardhë të kremtë në gjuhë mund të tregojnë për një infeksion fungal, siç është kandidiaza orale (thrush).

Edhe pse zakonisht është e padëmshme, nëse nuk trajtohet mund të përhapet në pjesë të tjera të gojës, duke shkaktuar shije të keqe, dhimbje ose vështirësi në ngrënie dhe pirje.

E KUQE, VJOLLCE APO E ZBEHTË

Dr. Leslie Anthony, dentiste që menaxhon një klinikë në Montana, thotë:

“Një gjuhë e kuqe mund të tregojë nxehtësi në trup, si ethe ose çekuilibër hormonal. Një gjuhë vjollcë e kuqërremtë është shenjë e ndonjë inflamacioni apo infeksioni në trup.

Ndërkohë, një gjuhë rozë e zbehtë mund të tregojë mungesë të vitaminave, sistem imunitar të dobët ose mungesë energjie.”

SHTRESA

Një shtresë e trashë tregon për probleme me zorrët apo tretjen, shpjegon Dr. Anthony.

Shtresa e verdhë tregon se mund të ketë infeksion në trup, ndërsa një shtresë gri ose e zezë mund të tregojë për një çrregullim afatgjatë të tretjes ose për një gjendje serioze shëndetësore.

Shtresa e trashë e bardhë mund të nënkuptojë qarkullim të dobët të gjakut drejt gjymtyrëve ose infeksion fungal.

FORMA

“Nëse gjuha është e fryrë me skaje të valëzuara apo me shenja dhëmbësh, mund të tregojë për keqpërthithje të lëndëve ushqyese,” shton ajo.

Ndërsa një gjuhë shumë e hollë mund të jetë shenjë dehidratimi.

GJUHA “GJEOGRAFIKE”

Një gjuhë me pamje si hartë – me pjesë normale të përziera me zona të lëmuara të kuqe – ndodh kur sipërfaqja e vjetër e gjuhës zëvendësohet dhe shtresa e sipërme nuk bie siç duhet.

Mund të lërë një zonë të kuqe, të ndjeshme, si një gërvishtje, por zakonisht është e padëmshme.

Ekspertët thonë se është mirë të shikoni gjuhën në pasqyrë dhe të vini re ngjyrat, teksturën, gungat dhe shtresimin.

Rekomandohet që të shikohet para se të lahen dhëmbët.

SI TË PASTRONI GJUHËN

Ekspertët rekomandojnë larjen e gjuhës rregullisht për të shmangur akumulimin e baktereve.

Larja e gjuhës është e lehtë dhe mund të bëhet me fijen e zakonshme të furçës së dhëmbëve.

Faqja e internetit e Colgate shkruan:

“Gjuha mbledh baktere dhe mbetje ushqimi të mbuluara nga një shtresë e hollë mukusi.”

“Hiqni këtë shtresë që shkakton erë të keqe duke përdorur pak pastë dhëmbësh dhe duke e pastruar me kujdes sipërfaqen e gjuhës. Filloni nga fundi i gjuhës dhe ecni përpara drejt hyrjes së gojës. Pastrojeni të gjithë sipërfaqen me presion të butë dhe më pas shpëlani gojën me ujë ose shpëlarës goje.”

Për ata që kërkojnë pastrim më të thellë, një grerës gjuhe (scraper) mund të përdoret për të hequr shtresën mukozale nga gjuha në mënyrë delikate.

ÇFARË ËSHTË KANCERI NË GOJË?

Kanceri në gojë, i njohur edhe si kanceri oral, është kur një tumor zhvillohet në rreshtimin e brendshëm të gojës.

Mund të ndodhë në sipërfaqen e gjuhës, brenda faqeve, në pjesën e sipërme të gojës (qiellzën), buzët apo mishrat e dhëmbëve.

Tumoret mund të zhvillohen gjithashtu në gjëndrat që prodhojnë pështymën, bajamet në pjesën e pasme të gojës dhe pjesën e fytit që lidh gojën me trakenë (faringun) – edhe pse këto janë më të rralla.

Simptomat përfshijnë:

plagë të dhimbshme që nuk shërohen për javë të tëra

gunga të pashpjegueshme dhe të qëndrueshme në gojë ose qafë

dhëmbë që lëvizin ose vrima që nuk shërohen pas heqjes së dhëmbëve

mpirje ose ndjesi të çuditshme në buzë apo gjuhë

njolla të bardha ose të kuqe në rreshtimin e gojës ose gjuhë – këto mund të jenë shenja të hershme të kancerit dhe duhet të hetohen

ndryshime në të folur, si p.sh. belbëzimi ose lisp

Shkoni te mjeku ose dentisti nëse këto simptoma nuk kalojnë brenda tre javësh, veçanërisht nëse pini ose pini duhan shpesh. /GazetaExpress/