Çfarë po ndodh midis Rusisë, SHBA-së dhe Afganistanit?

Gazeta Express

30/06/2020 7:20

Çfarë duhet të kuptojmë nga raportimet që kanë dalë në sipërfaqe ditët e fundit se agjentët e inteligjencës ushtarake ruse po ofronin para për luftëtarët talibanë për të vrarë personel të SHBA-së apo edhe të vendeve tjera perëndimore? Sa të vërteta janë këto raporte? A mund të vërtetohen ato? Dhe cila është rëndësia e tyre e vërtetë?

Së paku për fillim, ne kemi një mohim të trefishtë nga të gjitha palët kryesore të përfshira. Qeveria ruse e ka hedhur poshtë historinë. Kështu kanë bërë edhe talebanët.

Veç këtyre, siç thuhet në një shkrim të BBC, përcjell Telegrafi, edhe presidenti amerikan Donald Trump ka mohuar me ngulm çdo njohuri mbi çështjen – me burime të Shtëpisë së Bardhë duke i thënë shtypit amerikan se tema nuk arriti kurrë aq lart sa te presidenti ose zv/presidenti sepse nuk kishte konsensus në komunitetin e inteligjencës për vërtetësinë e raporteve.

Sidoqoftë, gazetat serioze të SHBA kanë një seri raportesh që citojnë një sërë burimesh, duke sugjeruar se një vlerësim inteligjence – se agjentët rusë u ofronin dhurata talebanëve për vrasjen e trupave amerikane ose të koalicionit – kishte qenë rreth e rrotull që nga marsi; që sasi të konsiderueshme parash ishin kapur në bastisjet; dhe që disa nga personeli amerikan me të vërtetë mund të jenë vrarë si rezultat i kësaj.

Këto burime tregojnë gjithashtu se vlerësimi i inteligjencës u raportua me të vërtetë në nivelet më të larta, duke përfshirë përmendjen në konferencën e përditshme të inteligjencës së presidentit.

Dhe siç shkruan Jonathan Marcus në shkrimin e tij në BBC, kritikët e zotit Trump i kanë përdorur këto raporte për të nxjerrë në pah edhe një herë pikëpamjen e tyre se ”zoti Trump nuk është i gatshëm të mbrojë interesat e SHBA-së!.

Por ndoshta më interesante, shton Marcus, madje disa republikanë kryesorë po shtrojnë pyetjen e pashmangshme se kush e dinte për vlerësimin dhe kur e dinin atë?

Arsyeja?

Pse, megjithatë, Rusia mund të promovojë një veprim të tillë?

Sipas Jonathan Marcus, potencialisht, ajo ka motive të shumta.

Rusia mban lidhje të ngushta me talibanët për arsye të mira.

Ajo vëren që përfshirja e SHBA-së në Afganistan po bie dhe është thellësisht e shqetësuar për ngritjen e fundamentalizmit islamik në rajon që përhapet në drejtimin e saj. Dhe i sheh talebanët si një ngatërresë të mundshme kundër saj.

Në këtë drejtim, sipas Marcus, Moska besohet se ka mbështetur udhëheqësit kryesorë të talibanëve me armë dhe para.

Dhe ndërsa gjithashtu mban lidhje me qeverinë afgane dhe në terma të gjerë mbështet marrëveshjen e paqes afgane të Afganistanit, ajo në mënyrë efektive po mbron bastet e saj, nga frika e paqëndrueshmërisë së ardhshme afgane.

Por Rusia po zhvillon gjithashtu një luftë “gri” ose të padeklaruar kundër Perëndimit, vlerëson autori në shkrimin për BBC, përcjell Telegrafi.

Kjo ka shumë elementë: sulmet kibernetike; fushatat dezinformuese; ndërhyrje elektorale; financimin e ekstremistëve në vendet perëndimore etj.

Disa herë, kjo madje ka rezultuar në veprim të drejtpërdrejtë: për shembull përdorimi i agjentit nervor në përpjekjen e vrasjes mbi një ish oficer të zbulimit rus në qytetin britanik të Salisbury, dhe një sulm në shkallë të plotë nga kontraktorët ushtarakë rusë në pozicion amerikan në Siri gjatë të cilit sulmet ajrore të SHBA raportohet se kanë vrarë një numër të konsiderueshëm rusësh.

Gjithashtu, sipas shkrimit të BBC, përcjell Telegrafi, Rusia nën presidentin Vladimir Putin ka “zgjuar” çdo indinjatë të perceptuar, të pësuar që nga rënia e Bashkimit Sovjetik.

Ishte, sigurisht, mbështetja e SHBA-së për luftëtarët e parregullt afganë që kontribuuan në tërheqjen e detyruar të Moskës nga Afganistani në vitet 1980.

Dhe ka sugjerime që disa në hierarkinë ruse mund të mos jenë “të kënaqur” për pengesat e së kaluarës dhe të kohëve të fundit.

Dykuptimësia

Sipas autorit të shkrimit në BBC, ky episod gjithashtu hedh një dritë të ashpër mbi gjendjen aktuale të marrëdhënieve SHBA-Rusi.

Nga njëra anë, shkruan Jonathan Marcus, SHBA është e kujdesshme për modernizimin bërthamor rus dhe dyshon për planet e saj më të gjera në Lindjen e Mesme dhe gjetkë; por nga ana tjetër, kjo administratë po pranon çuditërisht mohimet e Rusisë, për shembull në lidhje me ndërhyrjen e saj të pretenduar në fushatën zgjedhore të SHBA-së.

Siç vlerëson Marcus, pjesa më e madhe e kësaj paqartësie i takon vetë presidentit Trump.

Dhe në këtë masë, shton ai, trajtimi i këtij raporti të inteligjencës hedh një dritë tjetër mbi të gjithë procesin e politikës së jashtme brenda administratës Trump.

Kjo do të shtojë peshë për ata kritikë si nga ana demokratike e politikës, ashtu edhe nga republikanët më të rreptë, si ish këshilltari i Sigurisë Kombëtare, John Bolton, të cilët argumentojnë në mënyra të ndryshme se nuk ka drejtim strategjik, as mendime të bashkuara dhe as lidership nga lartë.

Gjithsesi, thotë ai, nëse edhe pjesërisht është e vërtetë dhe nëse ndonjë vdekje mund t’i atribuohet pagimit të dhuratave nga rusët, kjo do të shënonte një pikë të re të ulët në marrëdhëniet SHBA-Rusi që prej përfundimit të Luftës së Ftohtë.

Sipas Marcus, rusët dhe kinezët po kërkojnë të pohojnë veten si fuqi rajonale, megjithëse ambiciet e Pekinit mund të shkojnë më tej.

Gjithashtu vë në pah ai, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu po shqyrton aneksimin e mundshëm të territorit në Bregun Perëndimor.

Veç kësaj, thotë Marcus, Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar po kërkon të realizojë ato që i sheh si përfitimet e Brexit dhe të rishfaq politikën e saj të jashtme nën flamurin e “Britanisë Globale”.

Kështu, vlerëson autori, për muajt e ardhshëm, të gjithë këta aktorë do të duhet të faktojnë në planet e tyre përgjigjen e mundshme të dy administratave amerikane: një që është atje tani, dhe një tjetër që mund të marrë përsipër detyrën në janar.