BBC: Çfarë dimë për marrëveshjen e armëpushimit në Gaza

Lajme

Gazeta Express

09/10/2025 20:29

BBC – Pas tre ditësh negociatash intensive indirekte në Egjipt, Presidenti i SHBA-së Donald Trump thotë se Izraeli dhe Hamasi kanë “nënshkruar fazën e parë” të planit të paqes me 20 pika që ai zbuloi javën e kaluar, transmeton Gazeta Express.

“Kjo do të thotë që TË GJITHË pengjet do të lirohen shumë shpejt dhe Izraeli do të tërheqë trupat e tij në një vijë të dakordësuar si hapat e parë drejt një Paqeje të Fortë, të Qëndrueshme dhe të Përjetshme”, postoi ai në mediat sociale, pa dhënë detaje të mëtejshme rreth asaj që përfshin faza e parë.

Kjo vjen dy vjet e dy ditë pas sulmit të udhëhequr nga Hamasi në Izraelin jugor më 7 tetor 2023, në të cilin u vranë rreth 1,200 njerëz dhe 251 të tjerë u morën peng.

Kjo shkaktoi një ofensivë masive ushtarake izraelite në Gaza, e cila ka vrarë më shumë se 67,100 njerëz, sipas ministrisë së shëndetësisë të territorit të drejtuar nga Hamasi. Shifrat e saj shihen si të sakta nga OKB-ja dhe organe të tjera ndërkombëtare.

Kabineti i sigurisë i Izraelit do të mblidhet për të miratuar fazën e parë të planit të enjten në mbrëmje, pas së cilës edhe i gjithë kabineti do të votojë për të.

Kjo është ajo që dimë.

Çfarë është rënë dakord?

Sapo marrëveshja të miratohet zyrtarisht – siç pritet – nga kabineti izraelit, një armëpushim do të hyjë në fuqi. Raportet në median izraelite sugjerojnë se kjo do të ndodhë menjëherë, megjithëse një zëdhënës i zyrës së kryeministrit tha se do të fillojë brenda 24 orëve nga miratimi i kabinetit.

Ushtria izraelite do të tërhiqet në një vijë që do ta lërë atë nën kontroll të rreth 53% të Rripit, tha zëdhënësi. Sipas një harte të shpërndarë nga Shtëpia e Bardhë javën e kaluar, kjo është faza e parë nga tre fazat e tërheqjes izraelite.

Ushtria izraelite tha të enjten se po bëhen përgatitje për “kalimin në linjat e rregulluara të vendosjes së shpejti”.

Pas kësaj, do të fillojë një numërim mbrapsht 72-orësh gjatë të cilit Hamasi duhet të lirojë të 20 pengjet që besohet se janë gjallë. Do të pasojë kthimi i trupave të 28 pengjeve të ndjera, megjithëse nuk është e qartë se sa kohë mund të zgjasë kjo.

Izraeli do të lirojë më pas rreth 250 të burgosur palestinezë që vuajnë dënime të përjetshme në burgjet izraelite dhe 1,700 të paraburgosur nga Gaza, tha një burim palestinez për BBC-në. Identitetet e tyre janë aktualisht të paqarta, por një listë e paraqitur nga Hamasi para se të arrihej marrëveshja përfshinte figura të profilit të lartë që vuajnë dënime të shumta të përjetshme për sulme vdekjeprurëse ndaj izraelitëve.

Një nga të burgosurit më të profilit të lartë, Marwan Barghouti, nuk do të lirohet si pjesë e shkëmbimit, sipas zëdhënësit izraelit.

Izraeli gjithashtu do të kthejë trupat e 15 banorëve të Gazës për mbetjet e secilit peng izraelit, sipas planit të Trump.

Qindra kamionë që transportojnë ndihmë humanitare do të fillojnë gjithashtu të hyjnë në Gaza, ku një zi buke u konfirmua nga ekspertë të mbështetur nga OKB në gusht.

Plani i Trump specifikonte se 600 ngarkesa kamionësh do të dorëzoheshin çdo ditë, por burimet palestineze thanë se fillimisht do të kishte një minimum prej 400 në ditë, me numrin që do të rritej gradualisht pas kësaj.

Çfarë ndodh më pas?

Nëse përfundon, faza e parë e planit 20-pikësh të Trump do të pasohet nga negociata mbi detajet e fazave të mëvonshme – por shumë nga këto pika mund të jenë të vështira për t’u arritur një marrëveshje.

Propozimi, të cilin mund ta lexoni të plotë këtu, thotë se nëse bien dakord nga të dyja palët, lufta do të “përfundojë menjëherë”.

Ai thotë se Gaza do të demilitarizohet dhe e gjithë “infrastruktura ushtarake, terroriste dhe ofensive” do të shkatërrohet.

Ai gjithashtu thotë se Gaza do të qeveriset nga një komitet i përkohshëm kalimtar i teknokratëve palestinezë – i mbikëqyrur nga një “Bordi i Paqes” i kryesuar dhe i kryesuar nga Donald Trump dhe që përfshin ish-kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Tony Blair.

Qeverisja e Rripit përfundimisht do t’i dorëzohet Autoritetit Palestinez, pasi të jetë reformuar.

Hamasi nuk do të ketë asnjë rol të ardhshëm në qeverisjen e Gazës, drejtpërdrejt ose tërthorazi, sipas planit.

Anëtarëve të Hamasit do t’u ofrohet amnisti nëse angazhohen për bashkëjetesë paqësore ose u sigurohet kalim i sigurt në një vend tjetër.

Asnjë palestinez nuk do të detyrohej të largohej nga Gaza dhe ata që dëshironin të largoheshin do të ishin të lirë të ktheheshin.

Një “plan zhvillimi ekonomik i Trump për të rindërtuar dhe fuqizuar Gazën” do të krijohej nga një panel ekspertësh.

Cilat janë pikat e ngërçitjes në fazat e mëvonshme?

Por ka të ngjarë të ketë pika të shumta mosmarrëveshjeje gjatë negociatave mbi fazat e mëvonshme të marrëveshjes.

Hamasi më parë ka refuzuar të lëshojë armët, duke thënë se do ta bëjë këtë vetëm pasi të jetë krijuar një shtet palestinez.

Grupi gjithashtu nuk përmendi çarmatosjen në përgjigjen e tij fillestare ndaj planit fundjavën e kaluar, duke nxitur spekulime se qëndrimi i tij nuk ka ndryshuar.

Dhe megjithëse Izraeli u pajtua plotësisht me planin, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu duket se kundërshtoi përfshirjen e AP-së në Gazën e pasluftës, edhe kur qëndroi në podium pranë presidentit javën e kaluar, duke këmbëngulur se nuk do të luante asnjë rol në qeverisjen e territorit.

Hamasi gjithashtu ka thënë se pret të ketë një rol të ardhshëm në Gaza si pjesë e “një lëvizjeje të unifikuar palestineze”.

Një tjetër pikë ngërçitjeje është shkalla e tërheqjes së trupave izraelite. Izraeli thotë se tërheqja e tij e parë do ta shohë atë duke mbajtur kontrollin e rreth 53% të Gazës. Plani i Shtëpisë së Bardhë tregon tërheqje të mëtejshme në rreth 40%, pastaj 15%.

Kjo fazë përfundimtare do të ishte një “perimetër sigurie” që do të “mbetej derisa Gaza të ishte e sigurt siç duhet nga çdo kërcënim terrorist i rilindur”.

Formulimi këtu është i paqartë dhe nuk jep një afat kohor të qartë për tërheqjen e plotë të Izraelit – diçka për të cilën Hamasi ka të ngjarë të dëshirojë sqarim.