Analiza e The Guardian: A mund të dihet fituesi i luftës Izrael-Iran nëse përfshihet edhe SHBA-ja?

Lajme

Gazeta Express

21/06/2025 17:44

Fushata e Izraelit kundër Iranit, duke synuar programet e tij bërthamore dhe balistike, rrezikon dështim strategjik, edhe nëse Benjamin Netanyahu arrin t’i fusë Shtetet e Bashkuara në konflikt në ditët në vijim, paralajmërojnë diplomatë, analistë ushtarakë dhe ekspertë të sigurisë, sipas Guardian.

Pavarësisht sukseseve taktike, siç janë sulmet e synuara ndaj objekteve dhe personelit iranian, qëllimi strategjik i shkatërrimit të programit bërthamor apo edhe ndryshimi i regjimit në Teheran, duket i paarritshëm.

Ekspertët shprehin rezerva nëse edhe bombat me kalibër të rëndë amerikanë (GBU-57) mund të neutralizojnë centralin bërthamor nëntokësor Fordow, i cili është varrosur nën dhjetëra metra shkëmb.

Si funksionojnë bombat GBU-57

“Regjimi në Iran është më i qëndrueshëm nga sa portretizohet shpesh, dhe progresi i tij teknologjik nuk mund të shkatërrohet vetëm me një bombë”, komenton profesor Toby Dodge, i Shkollës së Ekonomisë në Londër.

Zgjedhja e Izraelit për të provokuar një konflikt të drejtpërdrejtë me qëllim angazhimin e presidentit Trump, i cili mbetet i kujdesshëm, shihet nga shumë si një veprim i rrezikshëm.

Trump thuhet se nuk është ende i bindur për efektivitetin e “shkatërruesve të bunkerëve” dhe po pret të shohë nëse kërcënimi i angazhimit do ta detyrojë Iranin në negociata.

Edhe nëse përdoren GBU-57, depërtimi deri në thellësinë 90 metra që vlerësohet të jetë aty ku ndodhet Fordow nuk është i garantuar. Siç paralajmërojnë ish-zyrtarët amerikanë Daniel Kurtzer dhe Steven Simon, “përfshirja e SHBA-së do t’i vendoste menjëherë ata në shënjestrën e Teheranit, me viktima të mundshme civile dhe një reaksion zinxhir”.

Mundësia e një sulmi të synuar edhe kundër Udhëheqësit Suprem Ajatollah Khamenei, i cili thuhet se u konsiderua nga burime izraelite, por u refuzua nga Trump, ka shkaktuar alarm në rajonin e gjerë, me udhëheqësin shiit të Irakut, Ajatollah Sistani, i cili lëshoi ​​një paralajmërim të rrallë publik.

Profesori Andreas Krieg i King’s College London na kujton se vetëm fuqia ajrore nuk është e mjaftueshme për të arritur qëllime politike. “Mund ta vrasësh udhëheqësin, por nuk do ta shkatërrosh një sistem të rrjetëzuar si ai i Iranit, i cili bazohet në decentralizim”, vëren ai.

Në të njëjtën kohë, Izraeli duket se po përballet me probleme me furnizime të mjaftueshme, lodhje të ekuipazhit, cikle mirëmbajtjeje të avionëve dhe shterim të objektivave të paracaktuara, gjë që e bën të vështirë mbajtjen e një shkalle të lartë sulmesh. Një reduktim i mundshëm i sulmeve do t’i ofronte Teheranit një narrativë qëndrueshmërie.

I vetmi rezultat realist, sipas disa analistëve, është ringjallja e një rruge diplomatike si shembulli i Kosovës në vitin 1999. Kontaktet kanë filluar tashmë me negociatorët iranianë në Gjenevë, ndërsa vetë Trump deklaron se ka kohë për diplomaci.

Edhe në rast të një marrëveshjeje, strategjia izraelite mund të zbulojë kufijtë e fuqisë ushtarake të vendit dhe të forcojë një regjim në Teheran me një qëndrim edhe më armiqësor ndaj Izraelit.

Siç komenton në mënyrë karakteristike Profesor Dodge: “Nëse Khamenei ka qetësinë për t’u tërhequr dhe Amerika nuk përfshihet, atëherë Izraeli ka futur gishtin në fole grerëzash.”/TCH/