A po shkaktojnë goditje në tru e sulm në zemër “snacks” dhe disa pije energjike tek të rinjtë

Ushqimi/Dieta

Gazeta Express

11/06/2025 19:49

Një ëmbëlsues i popullarizuar që përdoret në baret proteinike dhe pijet energjike pa sheqer mund të rrisë rrezikun e goditjeve në tru dhe sulmeve në zemër, sugjeron një studim i ri.

Studiuesit nga Universiteti i Kolorados në Boulder ekspozuan qeliza të trurit të njeriut ndaj eritritolit në sasi që thanë se pasqyronin një pije dietike.

Qelizat treguan ndryshime shqetësuese brenda disa orësh, përfshirë një ulje të sasive të proteinave që shpërndajnë mpiksjet e gjakut, të cilat janë jetike për parandalimin e goditjeve në tru.

Auburn Berry, studente e doktoraturës që drejtoi kërkimin, tha:

“Ndërsa eritritoli përdoret gjerësisht në produkte pa sheqer të marketuara si alternativa më të shëndetshme, nevojiten më shumë studime për të kuptuar plotësisht ndikimin e tij në shëndetin vaskular.

Në përgjithësi, njerëzit duhet të jenë të vetëdijshëm për sasinë e eritritolit që konsumojnë çdo ditë.”

Ky zbulim vjen në kohën e një rritjeje të mistershme të rasteve të goditjeve në tru te të rinjtë, të cilat janë rritur pothuajse 15 për qind te personat nën 45 vjeç që nga viti 2011, sipas të dhënave të CDC.

Eritritoli është një ëmbëlsues jashtëzakonisht i përdorur, që gjendet në pije si Vitaminwater Zero Sugar, Monster Zero dhe Arizona Iced Tea, dhe në baret proteinike Quest. Ai gjendet gjithashtu në ëmbëlsuesin Truvia, që shpesh përdoret në kafe si zëvendësim i sheqerit.

Edhe pse ky studim i ri ishte i vogël dhe përdori qeliza të izoluara, ai i shtohet trupës së provave në rritje që ngre shqetësime për eritritolin.

Një studim i vitit 2023 nga Cleveland Clinic, i cili ndoqi 4,000 njerëz, zbuloi se ata që konsumonin eritritol kishin më shumë gjasa të përjetonin sulme në zemër, goditje në tru ose vdekje të hershme.

Ky studim i fundit u botua në revistën Journal of Applied Physiology.

Studiuesit izoluan qeliza endoteliale mikro-vaskulare cerebrale njerëzore—qeliza që rreshtojnë enët e gjakut në tru.

Pasi i ekspozuan ato ndaj eritritolit për tre orë në laborator, studiuesit identifikuan disa ndryshime të dëmshme.

Këto përfshinin që qelizat të prodhonin 75 për qind më shumë përbërës që mund t’i dëmtojnë ato dhe indet përreth.

Ato gjithashtu prodhuan rreth 20 për qind më pak të një përbërësi që ndihmon enët e gjakut të relaksohen, duke lejuar kalimin e më shumë gjaku dhe duke minimizuar rrezikun e formimit të mpiksjeve.

Studiuesit vunë re gjithashtu se eritritoli uli prodhimin e një proteine që shpërndan mpiksjet e quajtur t-PA, e cila ndihmon në tretjen e mpiksjeve dhe parandalimin e goditjeve në tru.

Në përfundimet e tyre, ata thanë se eritritoli “potencialisht kontribuon në rritjen e rrezikut të goditjes ishemike në tru”.

Një goditje ishemike ndodh kur një mpiksje gjaku bllokon një enë gjaku në tru, duke penguar oksigjenin dhe gjakun të arrijnë indet e trurit.

Kjo mund të shkaktojë vdekjen e qelizave të trurit brenda disa minutash.

Kufizimet e studimit përfshijnë faktin që ai u krye në laborator, jashtë trupit të njeriut, dhe mund të mos pasqyrojë kushtet reale brenda trupit.

Për shembull, nuk ishte e qartë se sa eritritol zakonisht thithet nga këto qeliza tek njerëzit.

Studimi gjithashtu i ekspozoi qelizat ndaj ekuivalentit të 30 gramëve eritritol. Studiuesit pohuan se kjo sasi ishte “ekuivalente me sasinë tipike në një pije dietike”.

Por sasitë e deklaruara të eritritolit në këto pije zakonisht bien nën këtë nivel.

Për shembull, Monster Energy Zero përmban rreth dy gramë eritritol, sipas faqes së konsumatorëve Open Food Facts.

Ndërkohë, Vitaminwater thotë se më pak se një për qind e shisheve të saj 500 ml përmbajnë eritritol, ose më pak se pesë gramë.

Baret proteinike Quest gjithashtu përmbajnë deri në pesë gramë eritritol secila, sipas faqes së kompanisë.

Eritritoli është rreth 70 për qind i ëmbël sa sheqeri, por ka vetëm gjashtë për qind të kalorive.

Ai gjendet në sasi të vogla natyrale në disa ushqime, por në pijet dietike zakonisht prodhohet nga përpunimi i misrit.

Ai gjithashtu nuk përpunohet lehtë nga trupi, që do të thotë se zakonisht del jashtë me urinë. Megjithatë, një pjesë mund të grumbullohet në trup — dhe efektet e tij mund të ndërtohen me kalimin e kohës. Ai u miratua nga FDA si i sigurt për ushqime në vitin 2001.

Studimi vjen në një kohë të rritjes shqetësuese të rasteve të goditjeve në tru te të rinjtë amerikanë, me punë të mëparshme që fajësojnë për këtë stresin e shtuar, një stil jetese më pasiv dhe përdorimin më të lartë të drogës sesa gjeneratat e mëparshme.

Obeziteti, kolesteroli i lartë dhe diabeti gjithashtu luajnë një rol—të treja këto janë më të zakonshme te të rinjtë sot krahasuar me të kaluarën.

Në kërkimet e mëparshme nga viti i kaluar, shkencëtarët gjithashtu gjetën se kur njerëzve u jepet eritritol, qelizat në gjakun e tyre që shkaktojnë mpiksje bëhen më aktive.

Në veçanti, ata zbuluan se ëmbëlsuesi bënte që trombocitet (qelizat e mpiksjes) të aktivizoheshin dhe të ngjiteshin bashkë, duke formuar mpiksje. /GazetaExpress/