A mund të zbulojë një reçipetë kancerin e gjirit? Pajisja e re “smart” mund të identifikojë sëmundjen

Keshilla Mjekësore

Gazeta Express

14/11/2025 19:25

Një pajisje që vishet, e cila vendoset brenda reçipetës, mund të ndihmojë në zbulimin më të hershëm të kancerit të gjirit te një grup i caktuar grash me rrezik të lartë.

Shkencëtarët britanikë që kanë zhvilluar këtë “smart bra” besojnë se teknologjia do të jetë në gjendje të detektojë tumore deri në 5 mm — madhësi që mund të mos kapet mes dy mamografive rutinë.

Për shumicën e grave, kontrollet e rregullta të gjirit — që kryhen çdo tre vite për gratë mbi 50 vjeç, ose më herët për ato me rrezik të shtuar — zbulojnë tumoret përpara se të bëhen agresive, dhe rrallë kërkojnë skanime shtesë.

Por gratë me aftësi të kufizuara intelektuale, të cilat përballen me kufizime njohëse dhe funksionale, kanë rrezik dukshëm më të lartë të diagnostikohen vonë ose të vdesin nga kanceri i gjirit.

Studimet tregojnë se këto gra janë shumë më pak të prira të marrin pjesë në skrining, për shkak të mungesës së informacionit, frikës nga procedura, ndjesisë së turpit dhe mungesës së mbështetjes adekuate.

Tani, shkencëtarët nga Nottingham Trent University dhe University of Glasgow thonë se pajisja e re mund t’i ndihmojë duke monitoruar në kohë reale ndryshimet në indin e gjirit dhe duke paralajmëruar mjekët për rrezik të mundshëm.

Pajisja është ende në zhvillim, por synimi është që ajo të aktivizojë më herët kontrolle të tjera si MRI, duke rritur ndjeshëm mundësinë e një diagnoze të hershme.

Si funksionon pajisja?

Profesor Yang Wei, ekspert në teknologji të veshshme, shpjegon:

“Kjo teknologji ka potencial të shpëtojë jetë duke zbuluar tumoret herët, si një masë shtesë krahas kontrolleve tradicionale.”

Pajisja përmban 16 elektroda të vendosura mbi zonën e thithave dhe përdor rrymë elektrike të nivelit të ulët për të analizuar ndryshimet midis indeve.

Tumoret janë më të dendur dhe përmbajnë më pak ujë sesa indi i shëndetshëm — diferencë që sensorët mund ta dallojnë.

Pajisja do të regjistrojë të dhënat dhe do t’i transmetojë në një aplikacion telefoni.

Ajo gjithashtu mund të paralajmërojë vetë përdoruesen edhe pa telefon afër.

Profesori Wei shton se integrimi i të dhënave me sistemin e NHS është kompleks, por qëllimi është që informacioni të futet drejtpërdrejt në kartelën e pacientes.

Teknologjia është dizajnuar që të jetë aq diskrete sa të futet në çdo reçipetë ekzistuese, por mund të integrohet edhe në modele të reja të veçanta.

Kujt i shërben kjo teknologji?

Faza e parë e përdorimit do të synojë gratë me aftësi të kufizuara intelektuale, të cilat aktualisht kanë më pak qasje në skrining të rregullt.

Testimet e para pritet të nisin para fundit të vitit, me shpresën që pajisja të adoptohet së shpejti nga NHS.

Kanceri i gjirit në shifra

1 në 7 gra në Mbretërinë e Bashkuar diagnostikohen gjatë jetës:

• 56,000 raste në vit në MB
• 300,000 raste në vit në SHBA
• 85% e grave mbijetojnë më shumë se pesë vite pas diagnozës

Ekspertët thonë se çdo teknologji që mund ta bëjë diagnostikimin më të hershëm — sidomos te grupet më të pambrojtura — është një hap drejt uljes së mortalitetit. /GazetaExpress/