A e përcaktojnë identitetin kolektiv kriminelët e luftës

Gazeta Express

16/11/2020 14:58

Kriminelët e luftës dhe mbështetësit e tyre përbëjnë shumicën. Përcaktojnë rrjedhat dhe çimentojnë bazat. Si andej, urës së Ibrit, si këndej

Arben Idrizi

Gjykata Speciale, e themeluar edhe me këmbënguljen e pathyeshme të mbrojtëseve më të mëdhenj të të drejtave tona, përkrahësve dhe garantuesve më të mëdhenj të pavarësisë së shtetit tonë, është përcjellë edhe me paradokse që, në të vërtetë, në bërthamë ngrenë edhe disa pikëpyetje fundamentale.

Të druajtur përballë pakënaqësisë sonë, të një shoqërie të vogël të shkretë, janë përpjekur pafundësisht të (na) thonë dhe bindin se para drejtësisë do të dalin individët e caktur të përballur me akuza për krime lufte dhe kjo, në asnjë mënyrë, nuk nënkupton përballjen me drejtësinë e luftës për çlirim dhe bartësit të saj simbolik, UÇK-së. Nga ana tjetër, ne, pothuajse pa asnjë përjashtim, kemi humbur zërin duke uluritur se po ndodh pikërisht e kundërta: po luftohet UÇK-ja, përkatësisht lufta për liri.

Vendet që na kanë shpëtuar dhe na kanë çliruar qenkan tash kundër veprimit të tyre të mëparshëm?! E kanë thënë se janë bërë pishman, se kanë gabuar? Dhe tash, për ta përmirësuar gabimin e tyre, na qenkan vënë pas neve, derisa të na bëjnë të paguajmë?!

Duhet të kesh humbur arsyen të mendosh gjëra të tilla. Dhe duhet të jesh tepër i ndyrë të thuash gjënë që nuk e beson as vetë.

Por, cilat janë pikëpyetjet fundamentale që kërkojnë trajtim dhe mundësisht përgjigje?

Rëndom, individët e shquar, bëmat e të cilëve ndikojnë në mënyrë të caktuar dhe të pamohueshme në shoqëri, e ndonjëherë edhe më gjer, duke i kapërcyer kufijtë e vendit, karakterizojnë, simbolizojnë dhe mbase edhe përcaktojnë atë që konsiderohet shpirt i shoqërisë, komunitetit. Emri i tyre është në gojën e të gjithëve dhe meritat e tyre, personale, i merr edhe secili për vete, i atribuohen shpirtit të shoqërisë, kolektivit. Në cilëndo fushë, në shkencë, në arte, në sporte.

Edhe pse Shaqiri – sa për të marrë një shembull – lë shpirtin në fushë për të mirën e vet personale, për karrierën e vet sportive, e në fund për vendin që e ka rritur dhe që i kë dhënë mundësinë të realizohet, ne këtu çirremi në kupë të qiellit dhe përjargemi si të babëzitur vetëm e vetëm sepse i shënoi një gol armikut tonë, na e hapi kanalin e errët të urrejtjes për t’u shfryrë deri në delir. Me këtë, ai është fryma jonë, vlera jonë, manifestimi i gjallë dhe i pashuar i shpirtësisë sonë, shqiptarisë. Megjithëse, një ditë më herët ishim të gatshëm ta thernim në fyt, sepse nuk luante për as për Shqipërinë as për Kosovën, por për Zvicrën, vendin e ftohtë të njerëzve të ftohtë.

Gjithë ato personazhe të kulturës, muzikës, sportit, shekncës, janë shpirti i shoqërisë, kombit dhe gjithë çfarë kanë arritur e kanë arritur sepse janë pjesë e kësaj shoqërie, këtij kombi. Ne i kemi bërë të jenë ata që janë. Kështu e mendojmë ne këtë punë.

Nëse është kështu, atëherë a vlen e njëjta edhe për anën e kundërt të medaljes? A është pjellë e shpirtit tonë Lavdrim Muhaxhiri? A janë frymë e frymës sonë terroristët islamikë? A janë frymë e shenjtë e kombit tonë gjithë ajo armatë hajvanësh që në rrjete sociale u kërkojnë terroristëve islamikë të mos vrasin në perëndim, por të vijnë këndej tek Ura e Ibrit të lyhen në gjak?

Sigurisht se po, po aq sa të tjerët. Sa unë, ti dhe ai/ajo.  

Heronjtë e luftës, të vdekurit dhe të gjallët, nëpër histori, përcaktojnë «kriterin e identitetit kolektiv» (J. T. Gross). Ne krenohemi me ta. Gjesti i tyre është vlera jonë, morali ynë. Nëse heronjtë tonë të gjallë kanë vrarë serbë gjatë luftës, qofshin ata edhe civilë, themi ne, në asnjë mënyrë nuk mund të gjykohen për këtë, nga asnjë gjykatë. Sepse, arsyetohemi ne, në mënyrën tonë, në luftën për liri nuk mund të ketë krim. Jo sepse e dimë këtë, jo sepse mund ta argumentojmë këtë, por sepse kështu duam thjesht të mos i marrim përgjegjësitë që na takojnë, të mos e paguajmë atë që e meritojmë, të mos i lajmë llogaritë që i kemi hapur vetë. Dhe mbrojtja më e mirë është kapja pas një termi abuziv.

E vetmja gjë, për të cilën do të duhej të përndiqeshin, por vetëm në vendin tonë, deklarojnë disa prej  flamurtarëve të urrejtjes dhe fanatizmit, janë krimet ekonomike pas luftës. Por, nëse përndiqen për krime lufte, do ta kenë mbështetjen e tyre. Të vrasësh të tjerët është në rregull, të më vjedhësh mua, jo. Ta vjedhim bashkë tjetrin, është gjë për të cilën edhe mund të merremi vesh. Ta vrasim bashkë tjetrin, s’ka ku të vejë më mirë.

A janë kriter i identitetit kolektiv kriminelët e luftës?

Sigurisht, madje kam frikë se edhe më shumë se unë e ti e ajo/ai që janë për drejtësinë dhe dënimin e të gjitha krimeve të luftës. Kriminelët e luftës dhe mbështetësit e tyre përbëjnë shumicën. Përcaktojnë rrjedhat dhe çimentojnë bazat. Si andej, urës së Ibrit, si këndej.   Pra, pak a shumë i bie se nëse të dyshuarit për krime lufte dënohen, dënohen njëkohësisht ata si individë dhe identiteti ynë kolektiv. Na pëlqeu a nuk ka pëlqeu kjo. Dhe, mendoj unë, kështu duhet të jetë. Dhe, mendoj prapë unë, vetëm kështu duhet të jetë. Për të mirën tonë.