Ushqimi amerikan është më i mire së britanik! Shkencëtarët analizojnë 23 kuzhina të botës - Gazeta Express
string(88) "ushqimi-amerikan-eshte-me-i-mire-se-britanik-shkencetaret-analizojne-23-kuzhina-te-botes"

Fun

Gazeta Express

21/11/2025 20:01

Ushqimi amerikan është më i mire së britanik! Shkencëtarët analizojnë 23 kuzhina të botës

Fun

Gazeta Express

21/11/2025 20:01

Debati i vjetër për atë se cila kuzhinë është më e shijshme – britanike apo amerikane – ka marrë një kthesë të re, jo fort të këndshme për “Blighty”-n.

Një studim i ri i përmasave të mëdha zbulon se kuzhina amerikane përdor zakonisht një gamë shumë më të gjerë përbërësish krahasuar me atë britanike.

Shkencëtarët analizuan një bazë të dhënash me receta nga 23 kuzhina të ndryshme të botës – nga britanikja dhe amerikania, deri te tajlandeze dhe ajo e Europës Lindore.

Ndërsa Britania mbështetet te ushqimet komfort me shumë karbohidrate, mish e produkte bulmeti, SHBA-të përdorin më shumë barishte dhe erëza.

Megjithatë, as britanikët dhe as amerikanët nuk i afrohen nivelit të përdorimit të erëzave që karakterizon kuzhinën indiane, e cila udhëheq botën në këtë kategori. Italia dhe Tajlanda ndërkohë kryesojnë për përdorimin e barishteve aromatike.

“Gjurma” e përbërësve në çdo kuzhinë

Autori i studimit, profesori italian Iacopo Iacopini nga Universiteti Northeastern në Massachusetts, thotë se çdo traditë ushqimore krijon një “shenjtare përbërësish” të vetën.

“Kuzhina britanike përdor më shumë bulmet dhe drithëra se mesatarja globale dhe nuk karakterizohet nga përdorimi i lartë i erëzave,” tha ai për Daily Mail.

Për studimin, ai dhe kolegët e tij analizuan 45,661 receta me 604 përbërës të ndarë në 20 kategori – përfshirë erëza, barishte, mish, bulmet, kërpudha e të tjera.

Kuzhinat që dalluan më shumë

India dhe Afrika kryesuan për përdorimin e erëzave.

Karibja kishte përdorim të lartë të frutave.

Tajlanda u rendit lart për peshk.

Italia udhëhiqte në përdorimin e barishteve.

Japonia në bimët.

Kina dominonte në misër dhe në arrat e farat.

India gjithashtu spikati si kuzhina që përdor më së paku mish, për shkak të kufizimeve kulturore, sidomos tek popullsia e gjerë hindu.

Kuzhina skandinave, nga ana tjetër, përdor shumë bulmet si ajo britanike, por shumë pak perime dhe barishte — gjë që sipas autorëve vjen si pasojë e klimës së ashpër që vështirëson kultivimin e tyre.

Britania vs Amerika: kush përdor më shumë përbërës?

Studimi zbuloi disa rezultate interesante për dy kombet e përfshira më shumë në “garën” e gastronomisë.

Kuzhina amerikane renditej më lart se ajo britanike në 12 kategori përbërësish, përfshirë:

erëza

barishte

fruta

perime

bimë (p.sh. mjaltë, salcë soje)

arra & fara

vajra esencialë

bishtajore

produkte furre

peshk

fruta deti

misër

Ndërkohë, kuzhina britanike dominonte vetëm në 6 kategori:

mish

bulmet

drithëra

kërpudha

aditivë

pije alkoolike

Për pije joalkoolike dhe lulet e ngrënshme, të dyja vendet rezultuan pothuajse të barabarta.

Meqë erëzat dhe barishtet janë faktorë kryesorë në shijen e ushqimit, një kuzhinë që përdor më pak prej tyre rrezikon të perceptohet si më e zbehtë – dhe ky është rasti i Britanisë, në krahasim me SHBA-të.

Gjithsesi, profesori Iacopini nënvizon se shija komplekse krijohet edhe nga elementë të tjerë, si yndyra, aciditeti, fermentimi apo lëngjet e gatimit.

Kuzhinat me më shumë dhe më pak përbërës

Nga të gjitha kuzhinat, ajo amerikane pati:

numrin më të madh të recetave

numrin më të lartë total të përbërësve

Ndërsa portugezja, koreanja dhe skandinavia kishin më pak diversitet përbërësish.

Për sa i përket recetave më të “ngarkuara” me përbërës, ja disa shembuj:

Korma me perime (Indi) – 31 përbërës (rekordi i studimit)

Shepherd’s pie me gjeldeti dhe patate të ëmbla (SHBA) – 29 përbërës

Nachos (Meksikë) – 27 përbërës

Grey cup chili (Kanada) – 26 përbërës

Green chicken curry (Tajlandë) – 26 përbërës

Scotsman’s shepherd pie (Britani) – 21 përbërës

Ndërsa receta me më pak përbërës rezultoi të ishte një supë peruanë menestrón me vetëm 18 përbërës.

Pse kuzhinat e “botës së re” janë më të përziera?

Sipas Iacopinit, kuzhinat si ajo amerikane, kanadeze dhe australiane janë “më të homogjenizuara”.

“Kjo mund të vijë nga valët e mëdha të emigracionit që kanë përzier traditat e shumë vendeve,” shpjegon ai.

Studimi, me titull “Rrjetet e kombinimeve të përbërësve si gjurmë kulinare të kuzhinave botërore”, është publikuar në serverin shkencor arXiv dhe aktualisht është në pritje të shqyrtimit akademik. /GazetaExpress/